COVID-19 Tedavisinde Kullanılan İlaçlar ve Akılcı İlaç Kullanımı

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: Özel Sayı, 44 - 53, 19.12.2020

Nursel Sürmelioğlu Kutay Demirkan

Öz

Çin'in Wuhan kentinde 2019'un sonunda şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2'nin (SARS-CoV2) neden olduğu koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) salgını bildirilmiş ve ardından tüm dünyaya yayılmıştır. COVID-19; asemptomatik vakalardan ağır pnömoniye varan klinik tablolar ile seyredebilmektedir. Tedavi protokolleri salgının başından bu yana yapılan çalışmalar ve raporlar doğrultusunda ülkemizde ve dünya genelinde güncellenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı güncel COVID-19 tedavi rehberinde; ilk tercih olarak hidroksiklorokin ve favipiravir, influenza varlığında oseltamivir, gebelerde lopinavir+ritonavir tedavileri önerilmektedir. Hastalığın seyri sırasında gelişebilecek makrofaj aktivasyon sendromunda hastaların antisitokin tedavilerden tosilizumab ve anakinradan yararlanabileceği bildirilmektedir. Ayrıca sadece mekanik ventilasyondaki akut solunum sıkıntısı sendromu gelişen hastaların tedavisinde metilprednizolon kullanılabileceği zayıf kanıt düzeyi ile sunulmaktadır. Hastanın klinik durumuna göre rehberler doğrultusunda antikoagulan tedavi eklenmesi de önerilmektedir. Bu ilaçların farmakokinetik ve farmasötik özelliklerinden kaynaklı uygulama, dozlam, ilaç etkileşimi ve yan etki farklılıkları bulunmaktadır. COVID-19 vaka sayılarının hızla yükselmesi, tedavide kullanımları yeni olan ilaçların kullanımı ve eşlik eden komplikasyonlar nedeniyle ilaç kaynaklı sorunlarda artış görülmektedir. İlaç kaynaklı sorunların azaltılarak, tedavi sürecinde ilaçların en etkin ve güvenli kullanımının sağlanması amacı ile hastaların organ fonksiyonları, ilaçların potansiyel etkileşimleri ve farmasötik dozaj formları da göz önünde bulundurulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, farmakoterapi, akılcı ilaç kullanımı

Drugs in the Treatment of COVID-19 and Rational Drug Use

Öz

An outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID-19) caused by severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) was reported in Wuhan, China at the end of 2019 and subsequently spread all around the world. COVID-19; It may progress with clinical pictures ranging from asymptomatic cases to severe pneumonia. The treatment protocols are updated in our country and worldwide in line with the clinical trials and case reports since the beginning of the epidemic. In the current COVID-19 treatment guide published by the Ministry of Health; Hydroxychloroquine and favipiravir as the first choice, oseltamivir in the presence of influenza, and lopinavir+ritonavir treatment in pregnant women are recommended. It has been reported that patients with macrophage activation syndrome that may develop during the disease can benefit from anti-cytokine therapies such as tocilizumab and anakinra. Also, it is presented with weak evidence that methylprednisolone can be used in the treatment of acute respiratory distress syndrome patients who are only on mechanical ventilation. Anticoagulant therapy should be added according to the clinical condition of the patient according to the guidelines. There are differences in administration, dosage, drug interaction, and side effects due to the pharmacokinetic and pharmaceutical properties of these drugs. Drug-related problems are also on the rise due to the rapid increase in the number of COVID-19 cases, the use of drugs that are new to use in treatment, and concomitant complications. Organ functions of patients, potential interactions of drugs and pharmaceutical forms should also be taken into consideration to reduce drug-related problems and to ensure the most effective and safe use of drugs in the treatment process.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, pharmacotherapy, rational drug use

Kaynakça

• Referans 1. T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Sayfası. Available from: https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39060/0/covid19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
• Referans 2. Sanders JM, Monogue ML, Jodlowski TZ, Cutrell JB. Pharmacologic treatments for coronavirus disease 2019 (COVID-19): A review. JAMA. 2020;323:1824-1836.