Akademisyenlerin koronavirüs kaygı düzeyinin akademisyenliğe yabancılaşmaya etkisi üzerine bir araştırma

Year 2023, , 76 - 91, 21.06.2023

Erkan Nur , Ferit Küçük

https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1246534

Abstract

Bu çalışmanın amacı, akademisyenlerin koronavirüs kaygı düzeyinin mesleklerine yabancılaşmaya olan etkisini belirlemektir. Araştırmanın örneklemini, Harran Üniversitesinde farklı unvanlarda görev yapan, 224 akademisyen oluşturmaktadır. Araştırma için ihtiyaç duyulan veriler, yüz yüze ve online anket tekniği ve kolayda örnekleme yöntemi ile toplanmış olup elde edilen veriler, SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda, Pearson korelasyon analizi, hata terimleri arasında otokorelasyon olup olmadığını belirlemek amacıyla, Durbin Watson testi analizi ve öne sürülen hipotezleri test etmek için regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda koronavirüs kaygı düzeyinin, akademisyenliğe yabancılaşma alt boyutlarından bilimsel araştırmaya yabancılaşma, yalıtılmışlık ve güçsüzlük üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilirken kendine yabancılaşma ve öğretime yabancılaşma üzerinde ise herhangi bir anlamlı etkisi bulunamamıştır. Elde edilen sonuçlar, literatür çerçevesinde tartışılmış ve bu doğrultuda öneriler sunulmuştur.

Keywords

Koronavirüs Kaygı Düzeyi, Akademisyenliğe Yabancılaşma, İşe Yabancılaşma, Akademisyen.

A study on the effect of academics’ level of coronavirus anxiety on alienation from academic profession

Abstract

Abstract

This study aimed to determine the effect of academics' coronavirus anxiety levels on alienation from their profession. The research sample consisted of 224 academics working at different titles at Harran University. The data were collected using face-to-face and online survey techniques and convenience sampling methods, and the obtained data were analyzed using the SPSS package program. Pearson correlation analysis and Durbin-Watson test analysis were performed to determine whether there was autocorrelation between error terms, and regression analysis was conducted to test the hypotheses. The analysis revealed that coronavirus anxiety had a positive and significant effect on alienation from scientific research, isolation, and powerlessness, which are sub-dimensions of alienation from academics, whereas no significant effect was found on self-alienation and alienation from teaching. The findings are discussed within the literature framework, and suggestions are provided.

Keywords

Coronavirus Anxiety Level, Alienation from Academician, Alienation from Work, Academician.

References

• Aiken, M., & Hage, J. (1966). Organizational alienation: A comparative analysis. American Sociological Review, 31(4), 497-507.
• Akdoğan, A.A., & Aydemir, C. (2018). Pozitif psikolojik sermayenin işe yabancılaşma üzerindeki etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 307-318.
• Akyavuz, E. K. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinin okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma algıları arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(2), 847-857.
• Alparslan, A., Polatcı, S., & Yastıoğlu, S. (2021). COVİD-19 pandemisinin akademisyenliğe yabancılaşmaya etkisi üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 312-338.
• Ataman, K., Bozkurt, V., Göka, E., İlhan, M. N., Yıldırım, N., Çiftçi, E., Liman, U.,& Vuran, B. (2021). COVID-19 küresel salgınının toplumsal etkileri. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 78(3), 235-248.
• Aydın, E., & Özeren, E. (2019) Akademide işe yabancılaşma olgusu: Araştırma görevlileri üzerine nitel bir alan çalışması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 12(22), 159-178.
• Bendau, A., Kunas, S. L., Wyka, S., Petzold, M. B., Plag, J., Asselman, E. & Ströhle, A. (2021). Longitudinal changes of anxiety and depressive symptoms during the COVID-19 pandemic in Germany: The role of pre-existing anxiety, depressive, and other mental disorders. Journal of Anxiety Disorders, 79, 1-9.
• Biçer, İ., Çakmak, C., Demir, H., & Kurt, M. E. (2020). Koronavirüs anksiyete ölçeği kısa formu: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 25 (Special Issue on COVID 19), 216-225.
• Bilgin, N. (2005). Tarımsal kooperatiflerde güven duygusunun ortakların kooperatife bağlılıkları ve performans algılarına etkisi: TARİŞ’te bir uygulama. Doktora Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü̈, Kocaeli.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem akademi.
• Cao, J., Wei, J., Zhu, H., Duan, Y., Geng, W., Hong, X. Jiang, J., Zhao, X. & Zhu, B. (2020). A study of basic needs and psychological wellbeing of medical workers in the fever clinic of a tertiary general hospital in beijing during the covıd-19 outbreak. Psychotherapy and psychosomatics. Psychother Psychosom, 89,252–254.
• Çağlar, Ç. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yabancılaşma düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1497-1513.
• Çelik F. (2005). Ortaöğretim öğrencilerinin okula yabancılaşma düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çelik, E., & Babaoğlan, E. (2017). Üniversite öğrencilerinin yabancılaşma düzeyi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 405-427.
• Çoban, O., Yildirim, M., & Caz, Ç. (2019). An analysis of professional alienation in academics. Universal Journal of Educational Research, 7(2), 450-456.
• Çölgeçen, Y., & Çölgeçen, H. (2020). Covid-19 pandemisine bağlı yaşanan kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Turkish Studies, 15(4), 261-275.
• Dayan, S. (2021). COVID-19 ve aşı. Dicle Tıp Dergisi, 48(Özel Sayı), 98-113.
• Erjem, Y. (2005). Eğitimde yabancılaşma olgusu ve öğretmen: Lise öğretmenleri üzerine sosyolojik bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 395-417.
• Erol, Ö. (2012). Ürün yerleştirmeye ürün yerleştirmeye yönelik tutum ve yerleştirilen ürünlere yönelik davranışların sosyalleşme araçları ile açıklanması. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Eryılmaz, A., & Burgaz, B. (2011). Özel ve resmi lise öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşma düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 36(161), 271-286.
• Field, A. (2009). Discopering statistics using SPSS, thrid edition.
• Göksu, Ö., & Kumcağız, H. (2020). Covid-19 salgınında bireylerde algılanan stres düzeyi ve kaygı düzeyleri. Electronic Turkish Studies, 15(4).
• https://personel.harran.edu.tr/tr/subeler/akademik-tayin-sube-mudurlugu/,
• Helmes, S. (2020). Within the academy: Alienated in more ways than one: The alienated academic: The struggle for autonomy inside the university. By Richard Hall, London, Palgrave Macmillan.
• Hoşgör, H., Ülker Dörttepe, Z., & Sağcan, H. (2020). Acil sağlık hizmetleri çalışanlarında covid-19 anksiyetesi ve mesleki performans ilişkisinin tanımlayıcı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 865-886.
• İrdem, Ş. (2021). Üniversite personelinin örgütsel yabancılaşma düzeyleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), 274-287.
• Karamustafalıoğlu, O., & Yumrukçal, H. (2011). Depresyon ve anksiyete bozuklukları. Şişli Eftal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Bülteni, 45(2), 65-74.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kesen, M. (2016). Öğretim elemanlarının işe yabancılaşmasının etik liderlik ve demografik değişkenler açısından incelenmesi: Uygulamalı bir çalışma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(22), 118-134.
• Kesik, F., & Cömert, M. (2014). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin işe yabancılaşma düzeylerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 27-46.
• Kovancı, M., & Ergen, H. (2019). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel yabancılaşmalarının sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 94-111.
• Kozhina, A. A., & Vinokurov, L. V. (2020). Work alienation during Covid-19: Main factors and conditions (an example of university professors). Psychology in Russia: State of the art, 13(4), 106-118.
• Lee, S. A. (2020). Coronavirus anxiety scale: A brief mental health screener for COVID-19 related anxiety. Death Studies, 1-9.
• Lukács, G. (1975). The young Hegel: Studies in the relations between dialectics and economics. London: Merlin Press.
• Malesza, M., & Kaczmarek, M. C. (2021). Predictors of anxiety during the covid-19 pandemic in Poland. Personality and Individual Differences, 170, 1-6.
• Marcuse, H., (1989). Us ve devrim: Hegel ve toplumsal kuramın doğuşu (1954’te yazılan ek ile) (Çev: A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Marx, K. (1993). 1844 El yazmaları (Çev. Kenan Somer). İstanbul: Sol Yayınları.
• Mohan, K. C., & Prasad, P. N. (2014). Work alienation among the employees in it sector. PARIPEX-Indian Journal of Research, 3(5), 140-142.
• Nur, E., & Kaya, K. (2022). Is work alienation the reason behind cyber loafing behaviors? A Research in the Banking Sector. Journal of Current Researches on Business and Economics, 12 (2), 109-132.
• Ocaktan, M. E., Keklik, A., & Çöl, M. (2002). Abidinpaşa Sağlık Grup Başkanlığı’na bağlı sağlık ocaklarında çalışan sağlık personelinde Spielberger durumluk ve sürekli kaygı düzeyi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(1).
• Ollman, B. (2015). Yabancılaşma: Marx’ın kapitalist toplumdaki insan anlayışı. Yordam Kitap.
• Osmanoğlu, Ö. (2008). Yabancılaşma üzerine. Sosyoloji Notları Dergisi, 6, 13–20.
• Overend, T. (1975). Alienation: A conceptual analysis. Philosophy and Phenomenological Research, 35(3), 301-322.
• Ödemiş Keleş, N., & Cemaloğlu, N. (2022). Pandemi sürecinde çalışanların işe yabancılaşmaya ilişkin algıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(1), 53-83.
• Ölmezoğlu İri, N.İ., & Korkmaz, F. (2021). Çalışanların koronavirüs kaygı düzeylerinin işte üretkenliğe etkisinde presenteizmin aracılık rolü. OPUS International Journal of Society Researches, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3367- 3389.
• Öz, F. (2010). Sağlık alanında temel kavramlar. Ankara: İmaj Yayınları.
• Özbek, M.F. (2011). Örgüt içerisindeki güven ve işe yabancılaşma ilişkisinde örgüte uyum sağlamanın aracı rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), 231-248.
• Özsarı, A., & Çetin, M. Ç. (2022). Covid-19 korkusu ve sporda yabancılaşma: Hokey sporcuları üzerine bir araştırma. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 29-41.
• Öztürk, E. (2006). Çoklu doğrusal regresyon modeli, İçinde: Ş. Kalaycı (Ed). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (s.259-269). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Polat, Ş., & Özdemir, M. (2018). Ortaokul öğrencilerindeki eğitim stresi, okul tükenmişliği ve okula yabancılaşma arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1395-1406.
• Our World in Data (2023, 22 January). Daily new confirmed COVID-19 deaths per million people. https://ourworldindata.org/explorers/coronavirus-data-explorer.
• Saa-Perez, P. D., & García-Falcón, J. M. (2002). A resource-based view of human resource management and organizational capabilities development. International journal of human resource management, 13(1), 123-140.
• Sağlık Bakanlığı (2023). Aşı uygulanacak grup sıralaması. https://covid19asi.saglik.gov.tr/%20TR-77707/asi-uygulanacak-grup-siralamasi.html.
• Sanberk, İ. (2003). Öğrenci yabancılaşma ölçeği (bir geçerlik ve güvenirlik çalışması). Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review, 783-791.
• Sönmez, R.V. (2020). COVID-19 kaygısının iş gören performansı ve motivasyonu üzerine etkisi: Hizmet sektöründe bir araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(12), 155-175.
• Şimşek, H., & Akdemir, Ö. A. (2015). Üniversite öğrencilerinde okula yabancılaşma. Current Research in Education, 1(1), 1-12.
• Şimşek, H., Balay, R., & Şimşek, A.S. (2012). İlköğretim sınıf öğretmenlerinde mesleki yabancılaşma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 53-72.
• Türkçapar, H. (2004). Anksiyete bozukluğu ve depresyonun tanısal ilişkileri. Klinik Psikiyatri, 4, 12-16.
• Yalçın, Ö., & Dönmez, A. (2017). Sosyal psikolojik açıdan yabancılaşma: Dean’in yabancılaşma ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 150-175.
• Yıldız, S., & Alıcı, D. (2019). Akademisyenliğe yabancılaşma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 49-58.
• Yılmaz, S., & Sarpkaya, P. (2009). Eğitim örgütlerinde yabancılaşma ve yönetimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 314-333.
• Ying, Y., Kong, F., Zhu, B., Ji, Y. & Lou, Z. (2020). Mental health status among family members of health care workers in ningbo, china during the coronavirus disease 2019 (covid-19) outbreak: A cross-sectional study. BMC Psychiatry, 20,379.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2021, 8 Eylül). YÖK Başkanı Erol ÖZVAR, üniversitelerde yüz yüze eğitimin detaylarını açıkladı.https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2021/yok-baskani-ozvar-dan-yuz-yuze-egitime-iliskin-aciklamalar.aspx.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2021,11 Kasım). YÖK başkanı üniversitelerde aşı oranını açıkladı. https://basin.yok.gov.tr/InternetHaberleriBelgeleri/%C4%B0nternet%20Haber%20Belgeleri/2021/307_yok_baskani_tbmm_komisyonunda_konustu.pdf.