Okul Yöneticilerinin Algılanan Yönetim Tarzlarının Değerler Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 19 - 32, 29.09.2020

Püren Akçay

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin algıladıkları yönetim tarzları ile okul yöneticilerinin değerleri beraber değerlendirilerek incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmaya esas teşkil eden okul yöneticilerinin yönetim tarzları, işbirlikçi, otoriter, ilgisiz ve karşı koyucu yönetim tarzları olarak dört başlıkta toplanmıştır (Başaran, 1991). Araştırmada okul yöneticisi için incelenen değerleri ise, adil olma, işbirlikçi olma ve farklılıklara saygılı olma olarak belirlenmiştir. Araştırma, okul yöneticisinin sahip olduğunu düşündüğü veya sahip olup uygulamaya geçirdiğini düşündüğü değerlerin öğretmenler tarafından algılanan yönetim tarzlarına yansıyacağı düşüncesinden yola çıkılmıştır.
Araştırmada kullanılan karma yöntem, amaçlı olarak iki ya da daha fazla analiz veya veri toplama yolunun aynı araştırmada kullanılması olarak tanımlanmaktadır (Green, Krayder ve Mayer, 2005). Araştırmanın nicel boyutunda ilişkisel tarama yöntemi, veri toplama tekniği olarak anket tekniği; nitel boyutunda ise, durum çalışması, veri toplama tekniği olarak da görüşme tekniğinden yararlanılmıştır.
Araştırmanın örneklemi İstanbul İl’inde kolayda örnekleme yoluyla ulaşılabilen okullardaki öğretmenlerden oluşmakta ve araştırma grubu olarak da katılımcı öğretmenlerin okullarında görev yapmakta olan yöneticilerden oluşmaktadır. Kolayda örnekleme yöntemiyle, 22 okul ve 393 öğretmen araştırmaya dahil edilmiştir. Görüşme ise 76 okul yöneticisi ile gerçekleştirilmiştir (Büyüköztürk,2016). Araştırmada öğretmenlerden ‘Algılanan Müdür Yönetim Tarzı Ölçeği’ kullanılarak (Üstüner, 2016); yöneticilerden ise ‘Değerler Görüşme Formu’ kullanılarak veri toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul Yöneticisi, , Yönetim Tarzı

Kaynakça

• Alanoğlu, M. ve Demirtaş, Z (2019). Öğretmenlerin Karara Katılma Durumları ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki, 2. Uluslararası Sosyal Bilimler & İnovasyon Kongresi Tam Metin Kitapçığı. s. 886-895.
• Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi (9. baskı). Ankara, Hatipoğlu.
• Aydın, M. (2013). Eğitimde örgütsel davranış (1. baskı). Ankara, Gazi.
• Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel davranış: İnsanın üretim gücü. Ankara: Gül.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri: Yönetsel davranış. Ankara, Nobel.
• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (1992). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods. Boston: Allyn and Bacon.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2005). Research Methods in Education (5th Ed.). London: Routledge Falmer.
• Creswell, J. W. (2014). Research design-qualitative, quantitative and mixed methods approaches (S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çoğaltay, N., Anar, S. ve Karadağ, E. (2016). Öğretmenlerin Tükenmişliğini Etkileyen Faktörler: Cinsiyetin ve Medeni Durumun Etkisine Yönelik Bir Meta-Analiz Çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: A user-friendly guide for social scientists. London: Routledge.
• Dönmez, B. ve Cömert, M. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değer sistemleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(14), 29–59.
• Erdem, A., R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 25-34.
• Everard, B. (1995). Values as central to competent professional practice. In H. Busher & R. Saran (Eds.), Managing teachers as professionals in schools. (pp. 131-150). London: Kogan Page.
• Gedik, A. ve Üstüner, M. (2019). "Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerine Algıladıkları Müdür Yönetim Tarzının Etkisi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 37, Denizli, s. 53-68.
• Green, J. C., Krayder, H., & Mayer, E. (2005). Combining Qualitative and Quantitative Methods in Social İnquiry. In B. Somekh & C. Lewin (Eds.). Research methods in the social sciences (pp. 275-282). London: Sage.
• Hogg, M. A. & Vaughan, G. M. (2007). Sosyal psikoloji (Çev. İ. Yıldız ve A. Gelmez). Ankara: Ütopya.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni - insan ve insanlar. İstanbul: Evrim.
• Kantos, Z. E., Çuhadaroğlu, E. O. ve Taşdan, M. (2009). İlköğretim okulları yöneticilerinin yönetim biçimlerine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri (Nitel bir araştırma). Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 393-402.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Basım). Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Kıranlı, S. (2010). Lise müdürlerinin yönetsel davranış biçimleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 229-250.
• Kış, A. (2015). Eğitim Paydaşlarının Tükenmişliğinde Cinsiyet Farklılığı: Bir Meta-Analiz Çalışması (Türkiye Örneği), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 88-106.
• Merriam, S. B. (2013). Qualitative research and case study applications in education: Revised and expanded from case study research in education. USA: Jossey-Bass.
• Nicholson, J. D. (1991). The relationships between cultural values, work beliefs, and attitudes towards socioeconomic issues: a cross-cultural study. (Unpublished PhD thesis). The Florida State University College of Business, Department of Management.
• Özcan, H. (1996). Liselerde uygulanan yönetim biçimleri: Anakara ili örneği (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Robbins, S. P., Decenzo, D. A. & Coulter, M. (2013). Yönetimin esasları: Temel kavramlar ve uygulamalar (Çev. Ed. A. Öğüt). Ankara: Nobel.
• Schwartz, S. & Sagie, G. (2000). Value consensus and importance: a cross-national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31(4), 465–497.
• Shaw, M. E. (1981). Group dynamics: The psychology of small group behavior. New York: McGraw Hill.
• Silverman, D. (2006). Interpreting Qualitative Data (3rd Ed.). London: Sage.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Üstüner, M. (2016). Algılanan müdür yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 429-457. doi: 10.14527/kuey.2016.017.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, K. (2008). Eğitim yönetiminde değerler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.