Örgün Eğitimden Açık Liseye Geçişlerin Öğrenciler, Öğretmenler ve Okul Yöneticilerinin Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 27 Issue: 1, 57 - 80, 03.03.2025

Serpil Deniz

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1282704

Abstract

Ülkemizde son yıllarda dikkat çekici bir artışla devam eden örgün eğitimden açık liseye geçişler sıklıkla medyaya yansımakta ve eğitim camiasında tartışılmaktadır ancak bu durumun altında yatan sebepler henüz araştırılmamıştır. Çalışmamızın amacı, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı liselerde öğrenim gören öğrencilerin son sınıflarda örgün eğitimi bırakarak açık liseye geçişlerinin sebeplerini eğitimin paydaşları olan öğrenciler, öğretmenler, okul idarecilerinin görüşleri doğrultusunda derinlemesine incelemektir. Öğrencilerin geçiş tercihlerinin altında yatan sebepleri, yaşanan sorunları ve bu sorunlara getirilen çözüm önerilerini analiz etmektir. Farklı okullardan 10 idareci, 12 öğretmen ve 11 öğrenci ile derinlemesine görüşmelerin yapıldığı bu çalışma; nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseniyle yürütülmüştür. Yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanan verilerin analizi, içerik analiziyle yapılmıştır. Analiz sonucunda (1) Açık liseye geçiş sebepleri, (2) Açık liseye geçişlerin yarattığı sorunlar, (3) Sorunlara yönelik çözüm önerileri şeklinde 3 kategori, 11 tema ve alt temalar elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin sınav odaklı çalışma, üniversiteye hazırlık için zaman kazanma ve açık lisede kolay sınıf geçme nedenleriyle açık liseye geçiş yaptıkları fakat bu geçişlerin okul ve sınıf mevcutlarının düşmesi, okul başarısının gerilemesi ve öğrencilerin okul dışındaki tehlikelere açık olması gibi sorunlar yarattığı ortaya çıkmıştır. Bütün katılımcılar lise öğretim programlarının yeniden düzenlenmesinin ve mevzuatta değişikliklere gidilmesinin, ek olarak okul yöneticileri ve öğretmenler ise açık lise sisteminin yenilenmesinin yaşanan sorunlara çözüm olacağını vurgulamışlardır.

Keywords

açık öğretim lisesi, lise öğrencileri, lise öğretim programları

Supporting Institution

-

Project Number

-

Thanks

-

Evaluation of Transitions from Formal Education to Open High School in Line with the Opinions of Students, Teachers, and School Administrators

Abstract

The transitions from formal education to open high school, which have continued with a remarkable increase in our country in recent years, are often reflected in the media and discussed in education community, but the underlying reasons for this situation have not been investigated yet. Our study aims to examine in depth the reasons why students studying in high schools affiliated with the Ministry of National Education left formal education in the last years and switch to open high schools in line with the opinions of students, teachers, and school administrators, who are the stakeholders of education. The purpose of this study is to analyze the reasons underlying these preferences of the students who transferred to open high school, the problems experienced and the solution proposals brought to these problems. This study, in which in-depth interviews were conducted with 10 administrators, 12 teachers, and 11 students, was carried out with the case study pattern. The analysis of the data collected with the semi-structured interview form was made by content analysis. As a result, 3 categories, 11 themes and sub-themes were obtained in the form of (1) Reasons for transition to open high school, (2) Problems caused by transitions to open high school, (3) Solution proposals for problems. It has been revealed that students transition due to exam-oriented study, gaining time for university preparation, and easy passing, but it created problems such as a decrease in school and class sizes, a decline in school success and the vulnerability of students to dangers outside school. Participants emphasized that the reorganization of the high school curriculum and changes in legislation, and the renewal of the open high school system would be a solution to the problems experienced.

Keywords

open high school, high school students, high school curriculum

Project Number

-

References

• Açıkel, K. S. ve Öztürk, Z. (2023). Açık öğretim liseleri öğrencilerinin sosyodemografik özellikleri ve eğitim süreçlerinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 52 (239), 2203-2240. DOI: 10.37669/milliegitim.1159853
• Aktaş Salman, U. (2018, 28 Mart). Uzun hikâye-okuldan uzakta.https://www.egitimreformugirisimi.org/uzun-hikaye-okuldan-uzakta/(Erişim tarihi: 10 Aralık 2022).
• Alkan, C. (1996). Uzaktan Eğitimin Tarihsel Gelişimi. Türkiye 1. Uluslararası Uzaktan Eğitim Sempozyumu, (12-15 Kasım )Ankara, Uzaktan Eğitim Vakfı Yayınları.
• Belen, A., Kandak, M., Demir, E., Çekin, B., Demir, M. ve Kandak, D. (2021). Açık lise öğrencilerinin görüşleri doğrultusunda açık liseyi tercih nedenlerinin belirlenmesi: Ermenek örneği. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 3(6), 99-114 . https://dergipark.org.tr/en/pub/sosguz/issue/64638/93
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124. https://dergipark.org.tr/en/pub/auad/issue/34117/378446
• Can, E. (2010). Türk eğitim sisteminde merkezî sınavların yeri. 19. Ulusal Eğitim BilimleriKurultayında sunulan sözlü bildiri. Bildiri özetleri içinde (s.27-28). 16-18 Eylül 2010,Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Lefkoşa/Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
• Can, E. ve Sakallı, A. (2023). Örgün öğretimden açık liseye geçiş nedenleri: Bir durum çalışması. Açıköğretim Uygulamaları Ve Araştırmaları Dergisi, 9(1), 194-237. https://doi.org/10.51948/auad.1214224
• CNN TÜRK. (2022, 26 Aralık). Açık liseye geçiş zorlaşıyor. https://www.cnnturk.com/video/egitim/lise/acik-liseye-gecis-zorlasiyor(Erişim tarihi: 10 Aralık 2022).
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks: SAGE.
• Çakır, R. ve Çolak, C. (2019). Lise öğrencilerinin okul terki riskine ilişkin görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 269-286.
• Çam Tosun, F. ve Bayram, A. (2015). Açık öğretim lisesinde artış: Kadın öğrenciler. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 13(49), 84-99.
• Çam, F. T. ve Bayram, A. (2015). Açık öğretim lisesinde artış: Kadın öğrenciler. Eğitim Bilim Toplum, 13(49), 84,99. https://hdl.handle.net/11494/403
• Çetinkaya, S. ve Demirel, B. (2022). Öğrencilerin açık öğretim lisesini tercih nedenleri ve açık öğretim lisesi hizmetlerine yönelik görüşleri (Erzin Örneği). Halil Kamışlı (Ed.).Research in Social Sciences, Volume II, 79. İzmir: Duvar Yayınları.
• Çuhadar Öncü, E. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin açık öğretim lisesine geçiş nedenlerine ilişkin öğrenci, okul yöneticisi, öğretmen ve veli görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Deniz S. ve Bağçeci, B. (2022). Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göreincelenmesi, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(6), 45-64. DOI: https://doi.org/10.19160/eijer.1168784
• Dinçer, S. (2006). Bilgisayar Destekli Eğitim ve Uzaktan Eğitime Genel Bir Bakış. Akademik Bilişim 2006 Bildiriler Kitabı (Şubat 2006), 65–68.
• Dirik, H. (2020). Ortaöğretim kurumlarında okul terkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• ERG. (2018). Eğitim izleme raporu 2017-2018 yönetici özeti. https://www.egitimreformugirisimi.org/wpcontent/uploads/2017/03/EIR_YoneticiOzeti-1.pdf(Erişim tarihi: 25 Aralık 2022).
• Eryılmaz Ballı, F. ve Kartal, S. (2020). Okul terki araştırmaları: Sistematik bir analiz çalışması. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 257-278.
• Fox Haber. (2022, 2 Ekim). Eğitimin açığı. Çalar Saat Hafta Sonu. https://www.youtube.com/watch?v=pmn5z1O5hGo&ab_channel=FOXHaber(Erişim tarihi: 15 Aralık 2022).
• Frankel, R. ve Devers, K. (2000). Study Design in Qualitative Research-1: Developing Questions and Assessing Resource Needs. Education for health (Abingdon, England). 13. 251-61. 10.1080/13576280050074534.
• Gelişli, Y. (2015). Uzaktan Eğitimde Öğretmen Yetiştirme Uygulamaları: Tarihçe ve Gelişim. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 313–21.
• Google Trends. (2022). Erişim tarihi 08.12.2022. https://trends.google.com.tr/trends/explore?date=today%205y&geo=TR&q=a%C3%A7%C4%B1k%20lise
• Graeff-Martins, A., Oswald, S., Comassetto, J., Kieling, C., Goncalves, R., and Rıhde, L. (2006). A package of intervention to reduce school dropout in public schools in a developing country. Europian Child and Adolscent Psychiatry, 15(8), 442-449. https://link.springer.com/article/10.1007/s00787-006-0555-2
• Güçlü, M. ve Bozgeyikli, H. (2017). Türkiye’de mesleki açık öğretim liseleri: Tarihsel gelişim açısından bir değerlendirme. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(14), 138-155.
• Güler, C. (2017). Açık ve uzaktan öğrenmede bireysel farklılık olarak yaş. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi(AUAd), 3(3), 125-145.
• Gümüş, A. (2021). Örgün eğitimden kopuş. Evrensel.https://www.evrensel.net/haber/446721/orgun-egitimden-kopus(Erişim tarihi: 15 Aralık 2022).
• Habertürk. (2022, 27 Eylül). Öğrencilerden YKS formülü: Açık lise.https://www.youtube.com/watch?v=LVfM5F2JnRc&ab_channel=Habert%C3%BCrkTV, (Erişim tarihi: 15 Aralık 2022).
• Horzum, M. B., Özkaya, M., Demirci, M. ve Alparslan, M. (2013). Review of Turkish Distance Education Research. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 14(2), 79-100.
• İşman, A. (1999). Uzaktan eğitim: EDOK Uzaktan Eğitim Merkezi, Birinci Uzaktan Eğitim Sempozyumu (15-16 Kasım 1999) 93-101. Ankara, Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlığı.
• Kaya, F. (2019). Ortaöğretim kademesinde örgün eğitim dışına çıkma durumunun çeşitli değişkenler açısından analizi (Malatya ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kırık, A. (2016). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki durumu. Marmara İletişim Dergisi, 0(21), 73-94. doi: 10.17829/midr.20142110299.
• Kutlu, Ö. (2001). Ergenlerin üniversite sınavına ilişkin kaygıları. Eğitim ve Bilim, 26(121), 12-21.
• MEB. (2017). http://aol.meb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20 Kasım 2022)
• MEB. (2021). Resmî istatistikler. https://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64(Erişim tarihi: 20 Kasım 2022).
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.) Nobel Akademik Yayıncılık.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
• Murphy, E., Rodríguez‐Manzanares, M. A., and Barbour, M. (2011). Asynchronous and synchronous online teaching: Perspectives of Canadian high school distance education teachers. British Journal of Educational Technology, 42(4),583-591. https://doi.org/10.1111/j.1467-8535.2010.01112.x
• Öncü, E. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin açık öğretim lisesine geçiş nedenlerine ilişkin öğrenci, okul yöneticisi, öğretmen ve veli görüşleri (Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Sözer, Y. (2017). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin örgün eğitim dışında olma nedenlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi (30), 493-507. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.785
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 419-426. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/34503/424695
• Suh, S. ve Suh, J. (2007). Risk Factors and Levels of Risk for High School Dropouts. Professional School Counseling, 10(3), 297-306.
• Şahin, U., ve Uysal, M. (2017). Açık öğretim lisesinin yetişkin eğitiminde katılım sorunsalı bağlamında incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 50(1), 127-159. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/508575
• Taylı, A. (2008). Eğitim sisteminde önemli bir sorun: Okulu bırakma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 89-101.
• TDK (Türk Dil Kurumu), http://tdkterim.gov.tr/bts/ (Erişim Tarihi: 05 Ocak 2023).
• Uşun, S. (2006). Uzaktan Eğitim. (1. Baskı). Nobel Yayın.
• Yamamoto, G. T. ve Altun, D. (2020). Coronavirüs ve Çevrimiçi (Online) Eğitimin Önlenemeyen Yükselişi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25–34. https://doi.org/10.32329/uad.711110
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.