Sosyal Bilgiler Öğretmenlerine Göre Uzaktan Eğitimde Değerler Eğitimi

Year 2025, Volume: 27 Issue: 1, 41 - 56, 03.03.2025

Samet Korkak , Ersin Topçu

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1288175

Abstract

2019’da ortaya çıkarak insanların sağlığını ve hatta yaşam tarzını alt üst eden Covid 19 salgını, eğitim anlayışını da kökten değiştirmiştir. Bu sürecin başında hemen hemen tüm ülkelerde okullar geçici olarak tatil edilmiş fakat pandeminin etkisi artınca teknik altyapısı ve uyum sağlama kapasitesi yüksek olan ülkeler eğitimi tamamen uzaktan çevrimiçi hale getirmiştir. Türkiye de bu süreci en hızlı ve en başarılı yürüten ülkelerin başında gelmiştir. Öğretmen ve öğrencilerin bu süreçte internette geçirdiği vaktin birden ve büyük oranda artması, akademik kaygıların ötesinde değer anlamında da bir kaygının oluşmasına enden olmuştur. Zira internetin uçsuz bucaksız sınırsız dünyasında eğitimin verilmeye çalışılması süreci zorlaştırmıştır. Bu nedenle eğitimin tüm seviyelerde uzaktan yapıldığı bu süreçte, akademik amaçların ötesinde değer eğitiminin de aksatılmadan yürütülmesi önemlidir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, öğretmen görüşleri doğrultusunda uzaktan sosyal bilgiler eğitiminde, değerler eğitiminin yerini ve önemini tespit ederek bu konuda yaşanan problemlere çözümler üretebilmektir. Nitel yöntemlerden olgubilim deseninin kullanıldığı bu araştırmanın çalışma grubunu Tokat il genelinde görev yapan 28 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanan veriler R tabanlı QDA programıyla betimsel analiz yapılarak çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre değer eğitiminde aile ve okulun çok önemli bir yeri olmakla birlikte, bu konuda yüz yüze eğitimin uzaktan eğitime kıyasla daha etkili olduğu görülmüştür.

Keywords

Sosyal bilgiler, değerler eğitimi, sosyal bilgiler öğretmeni, uzaktan eğitimde değerler eğitimi

Values education in distance education according to social studies teachers

Abstract

The Covid 19 epidemic, which emerged in 2019, radically changed the understanding of education. At the beginning of this process, schools were temporarily closed in almost all countries, but as the effect of the pandemic increased, many countries made education online completely remotely. Türkiye is one of the countries that carries out this process most successful way. In this process, where education is carried out remotely at all levels, it is important that values education be carried out uninterruptedly In this direction, the aim of the study is to determine the place and importance of values education in distance social studies education in line with the opinions of teachers and to produce solutions to the problems experienced in this regard. The study group of this research, in which the phenomenology pattern, which is one of the qualitative methods, is used, consists of 28 social studies teachers working throughout the province of Tokat. The data collected by the semi-structured interview form prepared by the researcher were analyzed with the R-based QDA program and descriptive analysis method. According to the results, although family and school have a very important place in values education, it has been seen that face-to-face education is more effective than distance education in this regard.

Keywords

Social Studies, values education, distance education, social studies teachers

References

• Akgül, G. ve Oran, M. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin, Ortaokul Öğrencilerinin ve Öğrenci Velilerinin Pandemi Sürecindeki Uzaktan Eğitime İlişkin Görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 15-37
• Aksin, A. (2020). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yenilikçi Teknoloji Kullanımı. Y. Ayaydın (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Teknolojinin Kullanımı: Uzaktan Eğitim İçin Alternatifler içinde (s. 35-61). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi
• Alyanak, P. D. B. (2016). İnternet bağımlılığı. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 8 (5), 20-24.
• Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi.
• Birhan, H. (2021). Uzaktan eğitim aracılığıyla gerçekleştirilen fen bilimleri dersinin etkililiğine ilişkin öğretmen, öğrenci, veli ve yönetici görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAD). 6(3), 112-142.
• Buzpınar, V. ve Tosun, M. (2021). Üniversitelerde pandemi döneminde verilen uzaktan eğitimin verimliliği üzerine bir araştırma (Sakarya Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı örneği). Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. (7)2. 116-125. Doi: https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2021.7.2.05.
• Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Daniel, S. J. (2020). Education and the COVID-19 pandemic. Prospects, 49, 91–96. DOİ:10.1007/s11125-020-09464-3.
• Dere, İ. ve Akkaya, A. C. (2022). Distance social studies courses in the pandemic period with the experiences of teachers. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51(2), 1172-1206. DOI: 10.14812/cufej.1035594.
• Doğanay, A., (2011). Değerler eğitimi, sosyal bilgiler öğretimi demokratik vatandaşlık eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir
• Dündar, R. ve Yeşilyurt, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitim bilişim ağı özelinde uzaktan eğitime bakış açılarının değerlendirilmesi. International Journal of Social Science Research, 9 (1), 79-95.
• Erdoğan-Marsak, E. (2020). Sosyal bilimlerde uzaktan eğitimin ahlaki yansımalar açısından analizi. Koçoğlu, E. (Ed.). Sosyal Bilimlere Uzaktan Eğitimde Bakış içinde (s. 359-371). Ankara: PegemA.
• Ergün, A. ve Koç, S. (2022). Öğretmenlerin değerler eğitimi uygulamalarına yönelik görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (2), 729-754
• Genç, A. ve Barut, Y. (2019). Karakter eğitimi ve gelişiminde aile, çevre ve okul. B. Özer (Ed.), Karakter ve Değerler Eğitimi içinde (s. 28-47). Ankara: PegemA.
• Güngördü, E. (2001). İlköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler. Ankara: Nobel.
• Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M. ve Demircan, A. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asya Öğretim Dergisi, 3(1), 78-91.
• Görgülü-Arı, A. ve Hayır-Kanat, M. (2020). Covid-19 (Koronavirüs) üzerine öğretmen adaylarının görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 459-492.
• Hoplar, Ş. (2018). 6.sınıf ünitelerinde yer alan doğrudan verilecek değerlerin öğretimine yönelik öğretmenlerin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kastamonu.
• İşman, A. (2022). Uzaktan eğitim. (Geliştirilmiş 5. Bs.). Ankara: PegemA.
• Kamer, S. T. ve Şahin, M. (2021). Değerlere ve değerler eğitimine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 50 (230), 725-744
• Karadağ, E. ve Yücel, C. (2020). Yeni tip Koronavirüs pandemisi döneminde üniversitelerde uzaktan eğitim: Lisans öğrencileri kapsamında bir değerlendirme çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 10(2), 181-92.
• Karasu-Avcı, E., Faiz, M. ve Turan, S. (2020). Etkili vatandaşlık eğitiminde değerler eğitimi: sosyal bilgiler öğretmenlerinin düşünceleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 18 (39), 263-296.
• Keçeli-Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9 (01), 69-83. DOI: 10.1501/Ozlegt_0000000115.
• Kelly, A.P. & Columbus, R. (2020). College in the time of Coronavirus: Challenges facing American higher education. American Enterprise Institute Report. URL: https://www.aei.org/wp-content/uploads/2020/07/College-in-the-Time-of-Coronavirus.pdf?x91208. 02.02.2023.
• Keskin, M. ve Özer-Kaya, D. (2020). COVID-19 sürecinde öğrencilerin web tabanlı uzaktan eğitime yönelik geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59-67.
• Keskinkılıç, F. ve Karataş, S. (2020). Dünyada ve Türkiye’de açık ve uzaktan öğrenmenin gelişimi. Karataş, S., Kılıç Çakmak, E. (Ed.), Açık ve Uzaktan Öğrenme. Ankara: PegemA. 30-56.
• Koç, E. S. (2021). Nasıl bir uzaktan eğitim? 1 yılın sonunda yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 7 (2), 13-26
• Körükcü, M. (2021). Social studies teachers' views on values educaiıon in the Covid19 pandemia process, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 6(15), 1366-1389.
• Kuloğlu, A., Yaşar, Z. ve Özer, M. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimiyle ilgili görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 171-186.
• MEB (2018). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi 4-5-6-7 sınıflar öğretim programı. Ankara: MEB.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed). Ankara: Pagem Akademi.
• Moffatt, M. P.(1957). Sosyal bilgiler öğretimi. N. Oran (Çev.) Ankara: Maarif.
• Nugroho, W., Malinda, E. R., Rani, M. J. M. & Basori, B. (2020). An exploratory study on implementation of online learning by students during the COVID-19 pandemic. Pancaran Pendidikan, 9(2), 25-38.
• Özel, E. ve Zelyurt, H. (2016). Anne baba eğitiminin aile çocuk ilişkilerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 0 (36), 9-34. DOI: 10.21560/spcd.60151
• Özen, F. (2019). Etkili öğretmenlerin dünü bugünü. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1 (1), 142-168.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (3. Bs.). Bütün, M. & Demir, S. B. (Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Pekdoğan, S. (2017). Çocukluk döneminde Amerika’da uygulanan değerler eğitimi programları. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1), 503-520.
• Pişken, M. T. (2021). Sınıf öğretmenlerinin pandemik salgın nedeniyle uygulanan uzaktan eğitim hakkında görüşleri (İstanbul ili Esenyurt ilçesi örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Sarı, H. (2020). Evde kal döneminde uzaktan eğitim: Ölçme ve değerlendirmeyi neden karantinaya almamalıyız? Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(1), 121-128.
• Sarıbıyık, B. (2022). Covıd-19 sürecinde ortaokul matematik dersinin uzaktan eğitim yoluyla uygulanmasının öğrenci ve öğretmen görüşleri çerçevesinde incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Sever, R. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi, sosyal bilgiler eğitimine giriş. Ankara: Nobel.
• Seyhan, A. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının covid-19 salgını sürecinde uzaktan eğitim deneyimleri ve görüşleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAD), 7(3), 65-93. https://doi.org/10.51948/auad.910385.
• Sezgin, S. (2021). Acil uzaktan eğitim sürecinin analizi: Öne çıkan kavramlar, sorunlar ve çıkarılan dersler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (1), 273-296.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis, Practical Assessment, Research and Evaluation. (7)17. DOI: https://doi.org/10.7275/z6fm-2e34
• Şanlı, E. (2019). Değerler eğitimine yönelik öneriler. B. Özer (Ed.), Karakter ve Değerler Eğitimi içinde (s. 292-315). Ankara: PegemA.
• Tanta, A. (2021). Pandemiden kaynaklı uzaktan eğitim sürecinde sosyal bilgiler derslerine yönelik öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tarhan, N. (2019a). Sen ben ve çocuklarımız. İstanbul: Timaş.
• Tarhan, N. (2019b). Aile okulu ve evlilik. İstanbul: Timaş.
• Toquero, C. M. (2020). Emergency remote education experiment amid COVID-19 pandemic in learning institutions in the Philippines. IJERI: International Journal of Educational Research and Innovation, 15, 162-176.
• Tulunay-Ateş, Ö. (2017). Türkiye’de değerler eğitimi uygulamalarının öğrencilere kazandırılması istenen olumlu özellikler üzerindeki etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt 15, No. 34, 41-60.
• Ulucan, Ö. (2022). Öğretmen adaylarının bilgi, medya ve teknoloji becerileri ile uzaktan eğitime yönelik görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi.
• Ulusoy, K. (2021). Karakter, değerler ve ahlak eğitimi. (2. Bs.). Ankara: PegemA.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2020). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi. URL-1, http://uzem.cbu.edu.tr/tr/uzaktan-egitim-nedir 18.05.2021. URL-2. Uzaktan eğitim nedir, avantajları ve dezavantajları nelerdir? URL: https://www.sektorumdergisi.com/uzaktan-egitim-nedir-avantajlari-ve-dezavantajlari-nelerdir/). 18.05.2021
• Ülger, K. (2021). Uzaktan eğitim modelinde karşılaşılan sorunlar-fırsatlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 393-412.
• Wang, Q. & Su, M. (2020). A preliminary assessment of the impact of COVID-19 on environment – a case study of China. Science of the Total Environment, 728. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.138915.
• Wargadinata, W., Maimunah, I., Eva, D. & Rofiq, Z. (2020). Student’s responses on learning in the early COVID-19 pandemic. Tadris: Journal of Education and Teacher Training, 5(1), 141-153.
• WHO (2023). https://covid19.who.int/.16.08.2023.
• Yazıcı, D., K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları: 499-522
• Yazıcı, M. (2016). Değerler ve toplumsal yapıda sosyal değerlerin yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 209-223.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, İ., Topçu, E. & Kaymakcı, S. (2021). The effect of gamification on motivation in the education of pre-service social studies teachers. Thinking Skills and Creativity, 42, https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100907.
• Yılmaz, M. T. ve Kesici, Ş. (2014). Anne baba tutumları ve kardeş sırasının üniversite öğrencilerinin öz-anlayışlarının gelişimine etkisi. Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi (OPUS), (4)6.
• Yorulmaz, M. ve Söyler, S. (2022). Covid-19 sürecinde uzaktan eğitim: sağlık yönetimi öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 9 (1), 42-54
• YÖK (2021). https://www.yok.gov.tr/HaberBelgeleri/Haber%20%C4%B0%C3%A7erisindeki%20Belgeler/Dosyalar/2021/ogretim-elemani-anket-sonuclari.pdf. 05.01.2023