Evliliğin Eşiğindeki Gençlerin Bekârlık, Evlilik ve Aile Metaforu Üzerine Bir İnceleme

Year 2025, Volume: 27 Issue: Aile Özel Sayısı, 383 - 402, 19.10.2025

Recep Bozkurt , Muhittin Evren

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1717101

Abstract

Aile, bireylerin duygusal, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılayan, sevgi, güven ve dayanışma temellerine dayalı bir sosyal birimdir; toplumun temel taşı olarak, bireyleri birleştiren, toplumsallaşmayı sağlayan ve modernleşme sürecinde dahi vazgeçilmez bir sığınak niteliğiyle bireysel kimlik ve toplumsal düzeni güçlendiren köklü bir kurumdur. Bu çalışma, evliliğin eşiğinde olan gençlerin bekârlık, evlilik ve aile kavramlarına yönelik algılarını metaforlar aracılığıyla incelemeyi amaçlamaktadır. 136 genç ile gerçekleştirilen nitel araştırmada, fenomenolojik desen kullanılarak tam yapılandırılmış görüşme formu ile veriler toplanmıştır. Veriler sosyodemografik sorularla birlikte gençlerin, “Bekârlık….benzer. Çünkü……,Evlilik……benzer. Çünkü….., ve Aile……..benzer. Çünkü….” boşlukları tamamlamasıyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler, MAXQDA 20 programı ile içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Çalışmanın analizi sonucunda, evliliğin eşiğinde olan gençlerin bekârlığa övgü olarak “özgürlük, sultanlık ve sorumsuzluk” ve bekârlığa yergi olarak “yalnızlık, belirsizlik ve zorluk” algıları olduğu görülmüştür. Evliliğe yönelik olumsuz algı olarak “belirsizlik, kısıtlanma ve sorumluluk” ve evliliğe yönelik olumlu algı olarak “ortaklık, birlik, yuva ve mutluluk” kavramları bulunmaktadır. Aile algısı “birlik, güven, kale, zorunluluk” gibi olumlu kavramlarla tanımlandığı tespit edilmiştir.

Keywords

Bekârlık , evlilik , aile , gençlik , metafor

A Study on Singleness, Marriage and Family Metaphors of Young People on the Verge of Marriage

Abstract

Family is a social unit that meets the emotional, social, and economic needs of individuals; it is built on the foundations of love, trust, and solidarity. As the main pillar of society, it unites individuals, enables socialization, and, even in the process of modernization, serves as an indispensable refuge that strengthens individual identity and social order. This study aims to examine the perceptions of young people on the concepts of bachelorhood, marriage, and family, who are on the verge of marriage, through metaphors. In a qualitative research study conducted with 136 young people, data were collected using a fully structured interview form based on a phenomenological design. The data were obtained by asking participants to complete the sentences: “Bachelorhood… is similar because..., Marriage… is similar because..., and Family... is similar because...,” along with sociodemographic questions. The collected data were analyzed using content analysis with MAXQDA 20 software. As a result of the analysis, it was observed that young people on the verge of marriage perceive bachelorhood as an praise, associated with “freedom, sovereignty, and irresponsibility,” and as criticism, associated with “loneliness, uncertainty, and difficulties.” Negative perceptions of marriage include “uncertainty, restrictions, and responsibility,” while positive perceptions include “partnership, unity, home, and happiness.” The perception of family was identified as being expressed through positive concepts such as unity “trust, fortress, and necessity”.

Keywords

Bachelorhood , marriage , family , youth , metaphor

References

• Akdoğan, A. (2024). İslâmî değerler açısından bekârlık, evlilik ve aile kurmanın anlam ve önemi. Ordu İlahiyat, 3, 57–69. Apostolou, M., O, J., & Esposito, G. (2020). Singles reasons for being single: Empirical evidence from an evolutionary perspective. Frontiers in psychology, 11, 746. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00746
• Aydın, O., & Baran, G. (2010). Toplumsal değişme sürecinde evlenme ve boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 117-126.
• Baş, E., & Cengiz, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin evlilik ve aileyi anlamlandırma biçimleri: Karadeniz Teknik Üniversitesi örneği. İmgelem, 2(2), 5–27.
• Cohen, I. (2020). Aile. İçinde. B. S. Turner (Ed.), Sosyoloji sözlüğü (E. Yenigün, Çev., ss. 50–59). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Coontz, S. (2006). Marriage, a history: How love conquered marriage. Penguin.
• Creswell, J. W. (2021). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (5th ed.). SAGE Publications.
• DePaulo, B. & Morris W. (2005). Singles in society and in science. Psychological Inquiry.
• DePaulo, B. (2006). Singled Out: How singles are stereotyped, stigmatized, and ignored, and still live happily ever after.
• Doğan, M. (2003). Türk medenî kanunu’nun evliliğin genel hükümleri bakımından getirdiği yenilikler. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(4).
• Engin, M. (2022). Türkiye'de aile yapısının dönüşümü: sorunlar ve beklentiler, Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 123-136
• Epik, M. T., Çiçek, Ö., Altay, S. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak tarihsel sreçte ailenin değişen/değişmeyen rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 0(38), 35 - 58
• Erdoğan, B. (2019). Modern toplumda yalnız yaşamak, yeni bir norm olarak bekârlık. Sosyologca.
• Erkol, M., Şahin, M., & Avcı, Ş. (2021). Toplumsal değişimin bir göstergesi olarak gençlerin evliliğe yönelik tutumları. Universal Journal of History and Culture, 3(1), 57-78. https://doi.org/10.52613/ujhc.881488
• Giddens, A. (2012). Socioloji. Ankara: Kırmızı Yayınları.
• Glaser, B. G. & Strauss, A. L. (2006). Discovery of Grounded Theoy: Strategies For Qualitative Research. Chicago: Aldine Transaction.
• Güneş, Ö., & Elkurdi, M. (2022). X, Y ve Z kuşaklarının evlilik algısı. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Researches, 8(15), 244–256.
• Gürses, A. S. (2021). Üniversite öğrencilerinin evlilik algısı [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi].
• Jamieson, L. (2014). Changing intimacy: Everyday heterosexualities in later life.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Family and human development across cultures: A view from the other side. Lawrence Erlbaum Associates.
• Karataş, K. (2001). Toplumsal değişme ve aile. Toplum Ve Sosyal Hizmet, 12(2), 89-98.
• Karslı, E. (2019). Modernleşme sürecinde çözülen aile yapısı ve kadının yeniden inşası (Doctoral Dissertation, Ergün Dilaveroğlu).
• Klinenberg, E. (2012). Going solo: The extraordinary rise and surprising appeal of living alone. New York: The Penguin Press
• Koyuncu, A. A. (2014). Aile araştırmaları metodolojisi: Yaklaşımlar ve yöntemler. M. Aydın (Ed.), Sistematik aile sosyolojisi (ss. 41-64). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma (2. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Lai, A. L., Lim, M., & Higgins, M. (2015). The abject single: exploring the gendered experience of singleness in Britain. Journal of Marketing Management, 31(15–16), 1559–1582. https://doi.org/10.1080/0267257X.2015.1073170
• Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. University of Chicago Press.
• Lambkin, B. (2012). Migration as a metaphor for metaphor. Metaphor and the Social World, 2(2), 180-200. DOI: https://doi.org/10.1075/msw.2.2.03lam
• Layder, D. (2014). Sosyal teoriye giriş (Çev: Ü.Tatlıcan). (4. Baskı). İstanbul: Küre Yayınları.
• Mayring, P. (2011). Nitel sosyal araştırmaya giriş (Çev: A.Gümüş ve M.S.Durgun). Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. USA: Sage Publication.
• Ortony, A., Reynolds, R. E., & Arter, J. A. (1978). Metaphor: Theoretical and empirical research. Psychological Bulletin, 85(5), 919. https://doi.org/10.1037/0033-2909.85.5.919.
• Özabacı, N., Körük, S., & Kara, A. (2019). Evlilik anlamına ilişkin metaforik bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48(1), 693–736.
• Sadıkoğlu, Z. Z. (2022). Modern Türk aile yapısında ve kadınların uğraşlarında değişme. Tesam Akademi Dergisi, 9(1), 317-347. http://dx.doi.org/10.30626/tesamakademi.986225.
• Saldana, J. (2019). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı (Çev: A.T. Akcan ve S. N. Şad). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Shorter, E. (1975). The making of the modern family (Vol. 369). New York: Basic Books.
• Smart, C. (2020). Evlilik ve boşanma. İçinde. B. S. Turner (Ed.), Sosyoloji sözlüğü (A. Ecdaroğlu, Çev., ss. 306–312). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• TDK (2025). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr (Erişim tarihi: 03.06.2025)
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153- 182.
• Tezcan, F. (2021). Damgalanan bir yaşam tarzı olarak bekârlık. Sosyoloji Dergisi(41-42), 81–115.
• Turğut, F. (2017). Tarihsel süreçte aile kurumunun dönüşümü ve geleceğine yönelik çıkarımlar. Medeniyet Ve Toplum Dergisi, 1(1), 93-117.
• Turnage, A. K., & Huang, S. (2022). Societal attitudes towards the single woman a metaphor analysis. Pennsylvania Communication Annual, 78(1).
• TÜİK (2024). Medeni Durum https://nip.tuik.gov.tr/?value=MedeniDurum (Erişim Tarihi: 03.09.2025)
• TÜİK (2025) Güncel Evlenme ve Boşanma İstatistikleri https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2024-54194#:~:text=Ortalama%20ilk%20evlenme%20ya%C5%9F%C4%B1%202024,2%2C5%20ya%C5%9F%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti (Erişim tarihi: 03.06.2025)
• Ümmet, D. (2017). Üniversite mezunu evli bireylerin evlilik algıları üzerine metaforik bir inceleme. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 205–235.
• Weber, R. P. (1990). Basic content analysis. London: SAGE Publications.
• Yakut, S., & Certel, H. (2016). Öğretmenlerde yalnızlık düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 69–94.