Aile Bireyleri Arasındaki İletişimde Film İzleme Pratiği: Sinemaya Gitme Etkinliğinin Dönüşümü, Sorunları ve Öneriler

Year 2025, Volume: 27 Issue: Aile Özel Sayısı, 521 - 534, 19.10.2025

Gökhan Gültekin

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1727745

Abstract

Bu çalışma, dijitalleşmenin sinema deneyimi ve aile içi iletişim üzerindeki etkilerini sosyolojik bir bakış açısıyla irdelemektedir. Aile, bireyin ilk sosyalleştiği ve temel değerleri öğrendiği bir kurum olarak, teknolojik dönüşüm süreçlerinden doğrudan etkilenmektedir. Özellikle dijital teknolojilerin yaygınlaşması, film izleme pratiklerini bireyselleştirmiş; sinema salonlarında kolektif olarak gerçekleştirilen film izleme deneyimi, yerini ev ortamında yapılan bireysel tüketime bırakmıştır. Bu dönüşüm, aile bireylerinin birlikte kaliteli zaman geçirme fırsatlarını azaltmış, aile içi iletişimi zayıflatmıştır. Çalışmada, sinemaya gitme etkinliğinin sadece eğlendirici değil, aynı zamanda aile bağlarını güçlendiren ve duygusal yakınlık sağlayan bir sosyal ritüel olduğu vurgulanmaktadır. Film izlemek, özellikle ortak seyir deneyimi söz konusu olduğunda, empati kurma, değer aktarımı ve iletişim becerilerinin gelişmesine katkı sunmaktadır. Bu bağlamda, sinemada film izleme pratiği aile içi iletişimin güçlendirilmesinde etkili bir araç olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca çalışmada, dijitalleşmenin getirdiği bireyselleşme ve yalnızlaşma eğilimlerine karşı sinemanın sosyalleştirici yönünün korunması gerektiği savunulmakta; ailelerin, eğitim kurumlarının, yerel yönetimlerin ve dijital platformların bu sürece bilinçli şekilde katkı sunması gerektiği önerilmektedir. Sonuç olarak, sinemaya gitme etkinliği, dijital çağın getirdiği bireysel ekran kültürüne karşı aile bütünlüğünü destekleyici önemli bir gelenek ve kültürel pratik olarak öne çıkmaktadır.

Keywords

aile içi iletişim , sinema , film izleme , dijitalleşme , kültürel pratik

The Role of Watching Films Together in Family Communication: Transformation, Problems, and Suggestions Regarding the Practice of Going to the Cinema

Abstract

This study examines the impact of digitalization on cinema experiences and intra-family communication from a sociological perspective. The family, as the primary institution where individuals first socialize and acquire core values, is significantly influenced by technological transformations. The widespread adoption of digital technologies has individualized film viewing practices, replacing the collective experience of watching movies in cinemas with solitary consumption in private spaces. This shift has diminished opportunities for quality time among family members and weakened communication within families. The study emphasizes that going to the cinema is not merely an entertaining activity but also a social ritual that strengthens familial bonds and fosters emotional closeness. Watching films together, especially in communal settings, enhances empathy, value transmission, and communication skills. In this context, attending cinema screenings is considered an effective tool for reinforcing family communication. The paper argues for the preservation of cinema’s socializing function against the isolating tendencies brought about by digitalization and suggests that families, educational institutions, local governments, and digital platforms should consciously contribute to this goal. In conclusion, the practice of going to the cinema emerges as a valuable cultural tradition that supports family cohesion in contrast to the individualized screen culture of the digital age.

Keywords

family communication , cinema , digitalization , watching film , cultural practice

References

• Abisel, N. (2006). Türk sineması üzerine yazılar. Phoenix.
• Akbulut, H. (2014). Sinemaya gitmek ve seyir: bir sözlü tarih çalışması. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1–16.
• Aslan, K. (2002). Değişen toplumda aile ve çocuk eğitiminde sorunlar. Ege Eğitim Dergisi, 1(2).
• Aslan, N. ve Arslan C. B. (2012). Ergenlerin boş zaman değerlendirme algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 23-35.
• Bauman, Z. (2019). Akışkan modernite. İstanbul: Can.
• Bell, D. (1973). The coming of post-industrial society: A venture in social forecasting. New York: Basic Books.
• Belton, J. (2002). Digital cinema: a false revolution. October, 100, 99-114.
• Benjamin, W. (2023). Teknik olarak yeniden üretilebilirlik çağında sanat eseri. İstanbul: Can.
• Bilis, A. E. (2019). Türk sinemasında aile ve kadın temsilini evlat edinme bağlamında yeniden okumak: Can ve Albüm filmleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 35–55. Doi: 10.16953/Deusosbil.486578.
• Binark, M. (2016). Akıllı telefonlarla bağlantılı olma hâli ve yeni kültürlenme ve deneyimlerimiz... Hece, 20(234-235-236), 131-137.
• Casetti, F. (2011). Sinemasal deneyim. Sinecine, 2(2), 81-93.
• Castells, M. (2010). Globalisation, networking, urbanisation: Reflections on the spatial dynamics of the ınformation age. Urban Studies, 47(13), 2737-2745.
• Daly, K. (2010). Cinema 3.0: The interactive-image. Cinema Journal, 50(1), 81-98.
• Demiray, U. (1994). İletişim ötesi iletişim. Eskişehir: Turkuvaz.
• Demircioğlu, H., Tezel Ş. F. ve Günindi, Y. (2011). Anne babaların görüşlerine göre aile işlevleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 92-106.
• Dijk, J.V. (2016). Ağ toplumu. İstanbul: Kafka Kitap.
• Dönmezer, İ. (2000). Ailede iletişim ve etkileşim. İstanbul: Sistem.
• Dumazedier, J. (1991). Aile ve boş zaman. Aile ve Toplum, 1(2), 101-109.
• Evren, B. (2014). Makinistler de tarih oldu. Aydınlık. Erişim: 28 Nisan 2025. Https://Www.Aydinlik.Com.Tr/Koseyazisi/Makinistler-De-Tarih-Oldu-8758
• Figgis, M. (2014). Dijital film yapmak. İstanbul: Kalkedon.
• Giddens, A. (2000). Sosyoloji. İstanbul: Ayraç.
• Goodwin, K. (2018). Dijital dünyada çocuk büyütmek. İstanbul: Aganta Kitap.
• Göker, N. (2017). Türkiye’de sinema seyircisi: İstanbul, Ankara ve İzmir örneğinde bir izleyici araştırması. The Journal Of Academic Social Science Studies, 11(64), 431-456. Doi: 10.9761/Jasss7326.
• Güleç, V. (2018). Aile ilişkilerinin sosyal medyayla birlikte çöküşü. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2(2), 105-120. Doi: 10.17932/Iau.Ejnm.25480200.2018.2/2.105-120.
• Gümüş, B. (2021). Maraton izleyiciliğinden aşırı izlemeye: Netflix’in izleme alışkanlıklarına etkisi. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (37), 147-169. Doi: 10.17829/Turcom.862011.
• Jarvie, I. C. (1993). Sosyal bir kurum olarak sinemaya gitmek. 25. Kare, (5), 22-25.
• Karadaş, N. (2020). Türk sinemasında feodal aile yapısı içerisinde erkek kimliğinin inşası. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1255-1270. Doi: 10.21547/Jss.714433.
• Kırel, S. (2012). Kültürel çalışmalar ve sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi.
• Koşar, D. (2007). yavuz özkan sinemasında türk aile yapısı ve değerlerinin temsili. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Livingstone, S. ve Bovill, M. (2001). Families and the internet: An observational study of children and young people’s internet use. Report (Bt-Funded Research Project Entitled “Families And The Internet.”
• Masuda, Y. (1981). The information society as post-industrial society. Washington, D.C.: World Future Society.
• McLuhan, M. (2003). Understanding media: The extensions of man. California: Gingko Press.
• Mulvey, L. (2012). Saniyede 24 kare ölüm: Durağanlık ve hareketli görüntü. İstanbul: Doruk.
• Oktan, A. (2018). Korkuyorum anne ve vavien örnekleminde aile mitinin sinemasal görünümleri. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (29), 11-34. Doi: 10.31123/Akil.407403.
• Öz, P. T. (2012). Pelikülden dijitale sinemada seyir kültürü ve seyircinin değişen konumu. Turkish Online Journal Of Design Art And Communication, 2(2), 65–73.
• Özgüven, İ. E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. Denizli: Pdrem.
• Özsoy, A. (2017). Sinema, yeni seyir deneyimleri ve çocuk izleyici. Trt Akademi, 2(4), 356-374.
• Palfrey, J. ve Gasser, U. (2017). Doğuştan dijital. İstanbul: Kültür Üniversitesi.
• Pösteki, N. (2012). Sinema salonlarının dönüşümünde bellek ve mekân ilişkisi. 2nd Communication And Media Studies İn Progress Of Social And Cultural Interaction Symposium, Tam Metin Bildiri, Bishkek.
• Soytok, S. (2018). Michael Haneke filmlerinde modern ailenin tekinsiz halleri. Yedi, (20), 13-24. Doi: 10.17484/Yedi.446811.
• Sunal, G. ve Bağdatlı K. S. (2020). Üniversite öğrencilerinin film izleme alışkanlıklarının covid-19 pandemisi sürecinde değişiminin belirlenmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (52), 187-200. Doi: 10.47998/İkad.843067.
• Swartz, C. S. (2004). Understanding digital cinema: A professional handbook. Amsterdam: Routledge.
• Uçar İ. E. (2017). 1960-1970’li yıllarda kent ve taşra karşıtlığında türkiye’de kadınların sinema izleme pratikleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (45), 388-403.
• Yağbasan, M. ve Ateş, U. (2018). 1980 öncesi ve 2000 sonrası türk sinemasında ailenin temsili. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (67), 26-40.
• Yaşartük, G. (2010). Türkiye sineması’nda kadın yönetmenlerin gözünden aile içi şiddet: Benim Sinemalarım, Aşk Ölümden Soğuktur ve Parçalanma. Fe Dergi, 2(1), 32-42. Doi: 10.1501/Fe0001_0000000021.
• Yavuzer, H. (2005). Çocuk psikolojisi. Remzi Kitabevi.
• Yolcu, Ö. (2022). Covid-19 pandemisi döneminde sinema salonlarının sosyal medya kullanımı: Beyoğlu sineması örneği. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (40), 302-322. Doi: 10.17829/Turcom.934664.
• Zengin, F. (2018). Dijital dönüşüm çağında dijital sinemanın avantajları ve ortaya çıkardığı yeni sorunlar. International Journal Of Social And Humanities Sciences Research (Jshsr), 5(21), 844-859. Doi: 10.26450/Jshsr.429