Dönüşen Dinamikler Bağlamında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

Year 2025, Volume: 27 Issue: Aile Özel Sayısı, 315 - 332, 19.10.2025

Kerim Çınar , Büşra Unç

https://doi.org/10.32709/akusosbil.1730542

Abstract

Bu çalışma değişen şartlar ve dönüşen dinamikler bağlamında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın teşkilatlanmasını ve ürettiği politikaları incelemeyi amaçlamaktadır. Aile, en temel toplumsal kurum olduğu gibi milletlerin kendi benlik ve kimliklerinin gelecek nesillere aktarılmasında rol alan en temel aktördür. Teknolojik gelişmeler, ekonomik dalgalanmalar, göç gibi dinamikler bireysel yaşamları, aile kurumunu ve devleti derinden etkilemektedir. Çalışma, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yapılanmasını ve sunduğu hizmetleri, günümüzün değişen dinamikleri bağlamında ele alması açısından önem taşımaktadır. Yöntem olarak Bakanlığın oluşumu, görev ve yetkileri tarihsel bağlam içerisinde incelenmiş; ailenin karşılaştığı demografik dönüşüm, dijitalleşme, aile içi şiddetin yaygınlaşması, aile yapısının bozulması gibi risklere karşı Bakanlığın yapısı ve sunduğu hizmetlerin etkinliği analiz edilmiştir. Bakanlık, ailenin korunması ve güçlendirilmesi vizyonu çerçevesinde yenilikçi sosyal politikalar üretmeye; planladığı faaliyetler ve projeleri kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum örgütleri, belediyeler, üniversiteler, özel sektör ile işbirliği içerisinde hayata geçirmeye çalışmaktadır. Sonuçta, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın, sunduğu hizmetleri ve yürüttüğü politikaları daha kapsamlı, standart ve etkin hale getirebilmek için dönüşen dinamiklere uyum sağlamaya çalıştığı tesbit edilmiştir.

Keywords

Aile , Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı , sosyal hizmet , kamu politikası , etkinlik

Ministry of Family and Social Services in The Context of Transforming Dynamics

Abstract

This study aims to examine the organization and policies of the Ministry of Family and Social Services in the context of changing conditions and transforming dynamics. The family is the most fundamental social institution, as well as the most fundamental actor in transferring the identity and self of nations to future generations. Dynamics such as technological developments, economic fluctuations, and migration deeply affect individual lives, the family institution, and the state. It is important to consider the structure of the Ministry of Family and Social Services and the services it provides in the context of today's changing dynamics. As a method, the formation, duties and powers of the Ministry were examined in a historical context; the structure of the Ministry and the effectiveness of the services it provides were analyzed against the risks that families face, such as demographic transformation, digitalization, widespread domestic violence and the disruption of the family structure. The Ministry strives to produce innovative social policies within the framework of the vision of protecting and strengthening the family; and to implement planned activities and projects in cooperation with public institutions and organizations, non-governmental organizations, municipalities, universities and the private sector. As a result, it has been determined that the Ministry of Family and Social Services is trying to adapt to the changing dynamics in order to make the services it provides and the policies it implements more comprehensive, standardized and effective.

Keywords

Family , the Ministry of Family and Social Services , social work , public policy , efficiency

References

• Acar, H. (2004). Cumhuriyet’in çocuk refahı politikasını yapılandıran bir sivil toplum örgütü: Türkiye çocuk esirgeme kurumu (1921-1981), Çalışma Ortamı Dergisi, 73, 26-29.
• Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti). (2018). Seçim beyannamesi. https://www.akparti.org.tr. (Erişim Tarihi: 14.03.2022).
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2018). Faaliyet raporu. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2021). Faaliyet raporu. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 18.08.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2022). Strateji planı (2022-2026). https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2022)
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2022a). Çocuk hizmetleri genel müdürlüğü hakkında. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2022b). Tarihçe. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2022)
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2022c). Misyon ve vizyon. https://www.aile.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.03.2022).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023). Türkiye çocuk hakları strateji belgesi ve eylem planı (2023-2028). https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023). Yaşlanma vizyon belgesi. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023). Yaşlı hakları ulusal eylem planı (2023-2025). https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). Ailenin korunması ve güçlendirilmesi vizyon belgesi ve eylem planı (2024-2028). https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). 2025 yılı bütçe sunumu. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 12.08.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). Kadının güçlenmesi strateji belgesi ve eylem planı (2024-2028). https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.03.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). Faaliyet raporu. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 18.08.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024). Şûralar. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 09.03.2025).
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2025). Sosyal yardım programları. https://www.aile.gov.tr. (Erişim Tarihi: 09.03.2025).
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2017). Türkiye’nin bütünleşik sosyal yardım sistemi. Ankara.
• Barry, N. (2004). Modern siyaset teorisi. (M. Erdoğan ve Y. Şahin, Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Başhan, R. D. (2024). Dezavantajlılığın yeniden üretimi: Afyonkarahisar’da sosyal hizmet alan gruplar (Yayımlanmamış doktora tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Braud, P. (2017). Siyaset sosyolojisi. (E. C.Gürcan, Çev).Ankara: İmaj Yayınevi.
• Buğra, A. ve Keyder, Ç. (2003). Yeni yoksulluk ve Türkiye’nin değişen refah rejimi, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) İçin Hazırlanan Proje Raporu, Ankara.
• Çağlar, D. (2019). Atatürk ve cumhuriyet devrinde korunmaya muhtaç çocuklara sağlanan bakım ve öğretim olanakları, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 15(2), 1-21.
• Çanlı, M. (2020). Tarihî süreç içerisinde Eytam Sandıklarının hukuki mevzuatı ve karşılaştığı sorunlar. (1851-1920). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1301-1321.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On birinci kalkınma planı (2019-2023). Ankara.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). On ikinci kalkınma planı (2024-2028). Ankara.
• Deniz, B. (2019). Dr. Fuad Umay ve çocuk esirgeme kurumu faaliyetleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırklareli Üniversitesi. Kırklareli.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1984). Beşinci beş yıllık kalkınma planı (1985-1989). Ankara: DPT Yayınları.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1989). Altıncı beş yıllık kalkınma planı (1990-1994). Ankara: DPT Yayınları.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (1995). Yedinci beş yıllık kalkınma planı (1996-2000). Ankara: DPT Yayınları.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2000). Sekizinci beş yıllık kalkınma planı (2001-2005). Ankara: DPT Yayınları.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2006). Dokuzuncu kalkınma planı (2007-2013). Ankara: DPT Yayınları.
• Dilik, S. (1980). Sosyal güvenlik ve sosyal hizmetler arasındaki ilişkiler, AÜ SBF Dergisi, 35(1-4), 73-84.
• Dinçer, Ö. (2019). Kamu yönetimi âdâbı, İstanbul: Klasik Yayınları.
• Eryılmaz, B. (2012). Kamu yönetimi, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Eryüksel, A. (2011). Osmanlı Devletinde dul ve yetimler. Şarkiyat Mecmuası, 8(1998). 331-344.
• Fişek, A. G. (2011). Sosyal politikaya 2. hükümet darbesi, Çalışma Ortamı Dergisi, 118, 10-13.
• Gökbayrak, Ş. (2017). Değişen refah devletleri ve sosyal yardımlar, Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 71-90.
• Gülcan, E. (2017). Avrupa Birliği’nde güvenceli esneklik (Flexicurity) bağlamında kırılgan kümelere sosyal yardım ve hizmetler. Health Academy Kastamonu, 2(3), 154-198.
• Gülcan, E. (2023). Osmanlı Devleti’nde sosyal güvenliğin sağlanmasında Ahi Teşkilatının rolü. Sosyolojik Düşün, 8(3), 447-469.
• Güler, B. A. (2018). Türkiye’nin yönetimi: Yapı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gümüş, İ. (2018). Tarihsel perspektifte refah devleti: Doğuş, yükseliş ve yeniden Yapılanma Süreci. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1(1), 33-66.
• Görgün Baran, A. ve Taşcı, C. (2024). Yaşlının güçlenmesinde refah devleti politikalarının önemi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), 17(1), 54-63.
• Gözler, K. (2011). Anayasa hukukunun genel teorisi Cilt 1, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• İnanç, V. (2003). Osmanlı Devleti’nde yetimlerin sosyal haklarının korunması, E. Gürsoy-Naskali ve A.Koç (Ed.) Savaş çocukları öksüzler ve yetimler içinde (ss.19-32). İstanbul.
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). 2008 mali yılı performans programı. Başbakanlık.
• Kalaycıoğlu, E. (1984). Çağdaş siyasal bilim. İstanbul: Beta Yayınları.
• Karatepe, Ş. (1993). İdare hukuku, İzmir: Üniversite Kitabevi.
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu kalkınma planı (2014-2018). Ankara.
• Laleoğlu, F. Z. (2025). Demografik yorgunluk: Türkiye’de nüfusun yaşlanması, riskler ve öneriler, Ankara: SETA Yayınları.
• Lipson, L. (1978). Politika biliminin temel sorunları (T. Karamustafaoğlu, Çev.). Ankara: Sevinç Matbaası.
• Menzies, K. (2016). Parsons, Talcott (1902-1979). A.Kuper ve J.Kuper (Ed.). Sosyal bilimler ansiklopedisi (İkinci kitap) içinde (ss.1072-1074). Ankara: Adres Yayınları.
• Neziroğu, İ. ve Yılmaz, T. (2013). Hükümetler-programları ve genel kurul görüşmeleri (10 cilt). Ankara: TBMM Yayınları.
• Okay, C. (1999). Osmanlı Devleti’nde kimsesiz çocukları barındırmak için kurulan bir kurum: Himaye-i Etfal Cemiyeti (1917-1923). (Ed: G. Eren), Osmanlı, Cilt. V içinde (496-503), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• O’leary, B. (2016). Devlet. A.Kuper ve J.Kuper (Ed.). Sosyal bilimler ansiklopedisi (Birinci kitap) içinde (ss.270-280). Ankara: Adres Yayınları.
• Özbek, N. (1999). II. Abdülhamid ve kimsesiz sokak çocukları: Darülhayr-ı Ali, Tarih ve Toplum, 182, 11-20.
• Özmen, Z. (2017). Refah devleti kavramı ve refah devleti modellerine göre Avrupa’da bazı ülkelerin sosyal güvenlik sistemlerinin finansman yönünden incelenmesi, International Journal of Academic Value Studies (Javstudies) 3(13), 370-387.
• Sarıkaya, M. (2003). Savaş yıllarında Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin çocuk misafirhanesi ve çocuklar, Atatürk Dergisi, 3(3), 193-202.
• Sevinç, H. G. (2017). Kamuda kurumsallaşma ve kurumsal imaj: Aile ve sosyal politikalar bakanlığı örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi. Malatya.
• Taşçı, F. (2013). Refah devleti modelleri içinde Türkiye’nin pozisyonu: “Yaşlı algısı” üzerinden değerlendirmeler . İnsan & Toplum, 3(5), 5-35.
• Taşçı, F. (2025). Türkiye’nin kamu sosyal yardım harcamalarının analizi. Ankara: SETA Yayınları.
• Ummanel, A. (2017). Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti yayınlarından bir kartpostalın çocuk hakları bağlamında incelenmesi, İlköğretim Online, 16(1), 245-255.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü (2025). Vakıf deyimleri ve terimleri sözlüğü https://www.vgm.gov.tr. (Erişim Tarihi:10.07.2025).
• Weber, M. (1999). Toplumsal ve ekonomik örgütlenme kuramı. (Ö. Ozankaya, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Williams, F. (2016). Refah devleti. A.Kuper ve J.Kuper (Ed.). Sosyal bilimler ansiklopedisi (Birinci kitap) içinde (ss. 1154-11157). Ankara: Adres Yayınları.