E7 Ülkelerinde Yenilenebilir Enerji, Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisi

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 113 - 130, 30.01.2025

Mahmut Baltacı

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1505062

Abstract

E7 ülkelerinde yenilenebilir enerji, turizm ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki, sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda büyük bir önem taşımaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, çevresel sürdürülebilirliği artırırken enerji bağımlılığını azaltarak ekonomik büyümeye katkıda bulunmaktadır. Turizm sektörü ise doğal güzelliklerin ve temiz enerjinin teşviki ile birlikte önemli bir gelir kaynağı oluşturur. E7 ülkeleri, yenilenebilir enerji yatırımları ve turizm sektörünün gelişimi sayesinde ekonomik büyümelerini destekleyebilirler. Bu sektörler arasındaki sinerji, ekonomik refahı artırmak ve çevresel etkileri azaltmak adına stratejik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı E7 ülkelerinde yenilenebilir enerji, turizm ve ekonomik büyüme ilişkisinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda 1995-2019 dönemi yıllık verileri panel veri analizi ile test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre E7 ülkeleri için analizde kullanılan değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Panel nedensellik analizinde ise tüm değişkenler arasında çift yönlü nedensellik ilişki olduğu bulgulanmıştır. Çalışmada ele alınan yenilenebilir enerji, turizm ve ekonomik büyüme faktörlerinin birbirini desteklemesi sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmada önem arz etmektedir. Çalışma sonuçlarına göre sürdürülebilir kalkınma ve ekonomik büyüme hedeflerine ulaşmada stratejilerin E7 ülkeleri tarafından üretilmesi önerilmektedir.

Keywords

Yenilenebilir Enerji, Turizm, Ekonomik Büyüme

The Relationship between Renewable Energy, Tourism and Economic Growth in E7 Countries

Abstract

The relationship between renewable energy, tourism and economic growth in E7 countries is of great importance in line with sustainable development goals. The use of renewable energy sources contributes to economic growth by reducing energy dependency while increasing environmental sustainability. The tourism sector, on the other hand, creates an important source of income by promoting natural beauties and clean energy. E7 countries can support their economic growth through renewable energy investments and the development of the tourism sector. The synergy between these sectors is of strategic importance to increase economic prosperity and reduce environmental impacts. The aim of this study is to examine the relationship between renewable energy, tourism and economic growth in E7 countries. For this purpose, annual data for the period 1995-2019 were tested with panel data analysis. According to the analysis results, a long-term relationship was determined between the variables used in the analysis for the E7 countries. In the panel causality analysis, a bidirectional causality relationship was detected between all variables. It is important that renewable energy, tourism and economic growth factors support each other in achieving sustainable development goals. According to the study results, it is recommended that strategies to achieve sustainable development and economic growth goals are produced by E7 countries.

Keywords

Renewable Energy, Tourism, Economic Growth

References

• Acaravcı, A., & Erdoğan, S. (2018). Yenilenebilir enerji, çevre ve ekonomik büyüme ilişkisi: Seçilmiş ülkeler için ampirik bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 53-64. https://doi.org/10.17153/oguiibf.359419
• Adebayo, T. S. (2022). Environmental consequences of fossil fuel in Spain amidst renewable energy consumption: a new insights from the wavelet-based Granger causality approach. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 29(7), 579-592. https://doi.org/10.1080/13504509.2022.2054877
• Akan, Y., Arslan, I., & Işık, C. (2007). The impact of tourism on economic growth: The case of Turkey. Journal of tourism, 9(1), 1-24.
• Anagnostou, A., Ekonomou, G., & Kallioras, D. (2021). The nexus of tourism spending with economic performance: A panel data analysis for the Eurozone area. Geographica Pannonica, 25(1). https://doi.org/10.5937/gp25-29541
• Arslan Gürdal, H. (2024). E7 ülkelerinde karbondioksit emisyonu ile yenilenebilir enerji tüketimi ve iktisadi büyüme arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Optimum: Journal of Economics & Management Sciences / Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(2). https://doi.org/10.17541/optimum.1392450
• Atems, B., & Hotaling, C. (2018). The effect of renewable and non-renewable electricity generation on economic growth, Energy Policy, 112, 111–118. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2017.10.015
• Balsalobre-Lorente, D., Driha, O. M., Shahbaz, M., & Sinha, A. (2020). The effects of tourism and globalization over environmental degradation in developed countries. Environmental Science and Pollution Research, 27, 7130-7144. https://doi.org/10.1007/s11356-019-07372-4
• Bano, S., Alam, M., Khan, A., & Lıu, L. (2021). The nexus of tourism, renewable energy, income, and environmental quality: an empirical analysis of Pakistan. Environment, Development and Sustainability, 1-24. https://doi.org/10.1007/s10668-021-01275-6
• Bayraç, H. N., & Çildir, M. (2017). AB yenilenebilir enerji politikalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 201-212.
• Bayraktutan, Y., Yılgör, M., & Uçak, S. (2011). Renewable electricity generation and economic growth: Panel-data analysis for OECD members, International Research Journal of Finance and Economics, 66, 59-66.
• Bento, J. P. C., & Moutinho, V. (2016). CO2 emissions, non-renewable and renewable electricity production, economic growth, and international trade in Italy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 55(C), 142-155. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.10.151
• Berradia, H., Abid, M., Sakrafi, H., Gheraia, Z., & Abdelli, H. (2022). The effect of renewable energy consumption on economic growth in ksa: a bootstrap causality test. Energy & Environment, 34(6), 1787-1804. https://doi.org/10.1177/0958305x221096856
• Bilgili, M.Y. (2022). Döngüsel ekonominin sıfır atık idealine ulaşmada sunduğu avantajlar. H.T. Kara (Ed.), Döngüsel Ekonomi ve Pratik (s. 37-58). Efe Akademi Yayınları.
• Bozoklu, Ş., & Yılancı, V. (2013). Finansal gelişme ve iktisadi büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: gelişmekte olan ekonomiler için analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28 (2), 161-187.
• Brida, J. G., Gómez, D. M., & Segarra, V. (2020). On the empirical relationship between tourism and economic growth. Tourism Management, 81, 104131. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2020.104131
• Cebeci Mazlum, E. (2022). G7 ülkelerinde rüzgâr enerjisi ile ekonomik büyüme ilişkisi. Y. Arslan (Ed.), Sosyal Bilimlerde Aktüel Araştırmalar: Etkiler-Sonuçlar, (s. 533-549). Kalan Yayınları.
• Cebeci Mazlum, E. (2023). Yenilenebilir enerji üretiminin ekonomik büyümeye etkisi: seçilmiş OECD ülkeleri örneği. D. Köse (Ed.), Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar-2, (s. 323-335). Platanus Publishing.
• Chen, C., Pınar, M., & Stengos, T. (2020). Renewable energy consumption and economic growth nexus: Evidence from a threshold model. Energy Policy, 139, 111295. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2020.111295
• Çoğalmış, İ. (2019). Yerel halkın sürdürülebilir turizm algılarının sürdürülebilir destinasyon yönetimi tutumları üzerine etkisi: Ayder üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Dinç, D. T., & Akdoğan, E. C. (2019). Renewable energy production, energy consumption and sustainable economic growth in Turkey: A VECM approach. Sustainability, 11(5), 1-14. https://doi.org/10.3390/su11051273
• Doğdu, A. (2022). G7 & E7 ülkelerinde GSYİH ve yenilenebilir enerji üretimi ilişkisi: toda-yamamoto panel nedensellik analizi. Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 3(2), 57-79.
• Dumitrescu, E.I., & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic modelling, 29(4), 1450-1460. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2012.02.014
• Eze, V. H. U., Edozie, E., Wisdom, O., & Uche, C. K. A. (2023). A comparative analysis of renewable energy policies and its impact on economic growth: a review. International Journal of Education, Science, Technology, and Engineering (IJESTE), 6(2), 41-46. https://doi.org/10.36079/lamintang.ijeste-0602.555
• Gyamfi, B., Bein, M., Adedoyin, F., & Bekun, F. (2021). How does energy investment affect the energy utilization-growth-tourism nexus? evidence from e7 countries. Energy & Environment, 33(2), 354-376. https://doi.org/10.1177/0958305x21999752
• Haller, A. P., Ionela Butnaru, G., Tacu Hârșan, G. D., & Ştefănică, M. (2021). The relationship between tourism and economic growth in the EU-28. Is there a tendency towards convergence?. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 34(1), 1121-1145. https://doi.org/10.1080/1331677X.2020.1819852
• Han, A. (2022). E7 ülkelerinde yenilenebilir enerji tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(3), 797-814. https://doi.org/10.17130/ijmeb.1015102
• Inglesi‐Lotz, R. (2016). The impact of renewable energy consumption to economic growth: a panel data application. Energy Economics, 53, 58-63. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2015.01.003
• Işık, C., Doğru, T., & Turk, E. (2017). A nexus of linear and non‐linear relationships between tourism demand, renewable energy consumption, and economic growth: theory and evidence. International Journal of Tourism Research, 20(1), 38-49. https://doi.org/10.1002/jtr.2151
• Jebli, M., & Youssef, S. (2015). The environmental kuznets curve, economic growth, renewable and non-renewable energy, and trade in tunisia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 47, 173-185. https://doi.org/10.1016/j.rser.2015.02.049
• Jebli, M. B., Youssef, S. B., & Apergis, N. (2019). The dynamic linkage between renewable energy, tourism, CO2 emissions, economic growth, foreign direct investment, and trade. Latin American Economic Review, 28(2), 1-19. https://doi.org/10.1186/s40503-019-0063-7
• Kantarmacı, S., & Üçdoğruk, Ş. (2020). Yenilenebilir enerji birincil üretiminin ekonomik büyüme ve işgücü üzerine etkisi: AB-28 Panel Veri Analizi. İzmir Yönetim Dergisi, 1(1), 10-28.
• Kaypak, Ş. (2012). Ekolojik turizm ve sürdürülebilir kırsal kalkınma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(22), 11-29.
• Khan, S., Umar, M., Zıa-Ul-Haq, H., Tanveer, M., & Janjua, L. (2021). Renewable energy and advanced logistical infrastructure: carbon‐free economic development. Sustainable Development, 30(4), 693-702. https://doi.org/10.1002/sd.2266
• Khobai, H. (2018). The causal linkages between renewable electricity generation and economic growth in South Africa, MPRA Paper, No: 86485. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/86485/
• Kızılgöl, Ö. A., & İpek, E. (2023). Yenilenebilir enerji tüketimi, turizm ve ekonomik büyüme ilişkisinin ardl modeli ile incelenmesi. M. Mete (Ed.) İktisadi-İdari Bilimlerde Araştırma ve Değerlendirmeler, (s. 1-18). Gece Kitaplığı.
• Koç, Ü., & Apaydın, Ş. (2020). İktisadi büyüme ve rüzgar enerjisi: Seçilmiş G-20 ülkeleri için bir analiz. Fiscaoeconomia, 4(3), 595-612. https:// doi.org/10.25295/fsecon.765376
• Krober, A. R. (2017). Çin Ekonomisi Herkesin Bilmesi Gerekenler (1. Baskı), (M. Mazı Çev.). Buzdağı Yayın.
• Kumar, R. R., & Stauvermann, P. J. (2023). Tourism and economic growth in the Pacific region: evidence from five small island economies. Journal of the Asia Pacific Economy, 28(3), 894–921. https://doi.org/10.1080/13547860.2021.1944796
• Liu, X., & Zeng, M. (2017). Renewable energy investment risk evaluation model based on system dynamics. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 73, 782-788.
• Lu, Z., Gozgor, G., Lau, C. K. M., & Paramati, S. R. (2019). The dynamic impacts of renewable energy and tourism investments on international tourism: Evidence from the G20 countries. Journal of Business Economics and Management, 20(6), 1102-1120. https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.02.019
• Mitra, S. K. (2019). Is tourism‐led growth hypothesis still valid?. International Journal of Tourism Research, 21(5), 615-624. https://doi.org/10.1002/jtr.2285
• Mitrašević, M., Pjanić, M., & Marjanović, D. (2022). Short-term and long-term effects of ınternational tourism development on the economic growth of mediterranean countries. 6th International Thematic Monograph - Modern Management Tools and Economy of Tourism Sector in Present Era, 21-33. https://doi.org/10.31410/tmt.2021-2022.21
• Muhtaseb, B. M., & Daoud, H. E. (2017). Tourism and economic growth in Jordan: Evidence from linear and nonlinear frameworks. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(1), 214-223.
• Ohler, A., & Fetters, I. (2014). The causal relationship between renewable electricity generation and GDP growth: A study of energy sources, Energy Economics, 43, 125–139. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2014.02.009
• Onifade, S. T., Gyamfi, B. A., Bekun, F. V., & Altuntaş, M. (2022). Significance of air transport to tourism-induced growth hypothesis in E7 economies: exploring the implications for environmental quality. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 70(3), 339-353. https://doi.org/10.37741/t.70.3.1
• Oyeleke, O. J., & Akinlo, T. (2020). Energy generation and economic growth: empirical evidence from Nigeria. Environment, Development and Sustainability, 22(8), 7177-7191. https://doi.org/10.1007/s10668-019-00476-4
• Öymen, G., & Ömeroğlu, M. (2020). Yenilenebilir enerjinin sürdürülebilirlik üzerindeki rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1069-1087. https://doi.org/10.46928/iticusbe.769022
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers. Economics, 1240(1), 1.
• Pesaran, M., Ullah, A., & Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted LM test of error cross-section independence, Econometrics Journal, 11(1), 105-127. doi: 10.111 l/j,1368-423X.2007.00227.x
• Pimonenko, T., Lyulyov, O., & Us, Y. (2021). Cointegration between economic, ecological and tourism development. Journal of Tourism and Services, 12(23), 169-180. https://doi.org/10.29036/jots.v12i23.293
• Pjanić, M., & Mitrašević, M. (2020). The impact of tourism on GDP growth in the European Union countries. Modern Management tools and economy of tourism sector in present era, 53.
• Qin, L., Raheem, S., Murshed, M., Miao, X., Khan, Z., & Kırıkkaleli, D. (2021). Does financial inclusion limit carbon dioxide emissions? Analyzing the role of globalization and renewable electricity output. Sustainable Development, 29(6), 1138-1154. https://doi.org/10.1002/sd.2208
• Ritchie, J. B., & Crouch, G. I. (2003). The competitive destination: A sustainable tourism perspective. Cabi.
• Saqib, N., Mahmood, H., Siddiqui, A., & Shamim, M. (2022). The link between economic growth and sustainable energy in g7-countries and e7-countries: evidence from a dynamic panel threshold model. International Journal of Energy Economics and Policy, 12(5), 294-302. https://doi.org/10.32479/ijeep.13435
• Sarpong, S., Bein, M., Gyamfi, B., & Sarkodie, S. (2020). The impact of tourism arrivals, tourism receipts and renewable energy consumption on quality of life: a panel study of southern african region. Heliyon, 6(11), e05351. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e05351
• Sati, M., & Verma, M. (2021). Fundamentals of energy: its potentials and achievements. In Renewable Energy and Green Technology (pp. 1-12). CRC Press, Boca Raton.
• Singh, N., Nyuur, R., & Richmond, B. (2019). Renewable energy development as a driver of economic growth: Evidence from multivariate panel data analysis. Sustainability, 11(8), 1-18. https://doi.org/10.3390/su11082418
• Tang, C. F., & Tan, E. C. (2018). Tourism-led growth hypothesis: A new global evidence. Cornell Hospitality Quarterly, 59(3), 304-311. https://doi.org/10.1177/1938965517735743
• Tayyar, A. E. (2021). Elektrik üretimi- ekonomik büyüme-çevre kirliliği: Türkiye için vecm analizi. Sosyoekonomi Dergisi, 29(47), 267-284. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.01.13
• Tiwari, A. K., Apergis, N., & Olayeni, O. R. (2015). Renewable and nonrenewable energy production and economic growth in sub-Saharan Africa: a hidden cointegration analysis, Applied Economics, 47(9), 861- 882. https://doi.org/10.1080/00036846.2014.982855
• Uzun, Y. U. (2022). Yenilenebilir enerji-sürdürülebilir kalkınma: Rusya örneği. M. Çakır (Ed.), Ekonomik Büyüme ve Verimlilik Politikaları İşletmeler, Finansal Kurumlar, Farklı Alanlar Tüm Boyutlarıyla Güncel Yaklaşımlar ve Durum Analizleri, (s. 45-67). Eğitim Yayınevi.
• Ünüvar İ., & S. Keskinkılıç (2020). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme ilişkisi: g20 ülkeleri örneği (2000-2016). Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 6(2), 251-266. http://dx.doi.org/10.17130/ijmeb.756859 Wang, X., & Liu, D. (2020). The coupling coordination relationship between tourism competitiveness and economic growth of developing countries. Sustainability, 12(6), 2350. https://doi.org/10.3390/su12062350
• World Bank, Databank. Tourist arrivals. https://databank.worldbank.org/ 25.03. 2024 tarihinde erişildi.
• Wu, X., Sadıq, M., Chıen, F., Ngo, T., Nguyen, A., & Trınh, T. (2021). Testing role of green financing on climate change mitigation: evidences from g7 and e7 countries. Environmental Science and Pollution Research, 28(47), 66736-66750. https://doi.org/10.1007/s11356-021-15023-w
• Yilanci, V., & Özgur, O. (2019). Testing the environmental Kuznets curve for G7 countries: evidence from a bootstrap panel causality test in rolling windows, Environmental Science and Pollution Research, 26(24), 24795- 24805. https://doi.org/10.1007/s11356-019-05745-3