Remote Working Level in Business Life and Its Relationship with Presenteeism (Problem of Absence at Work): A Study on Public and Foundation Universities Employees.

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 872 - 891, 29.09.2025

Bedirhan Elden

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1618045

Abstract

The purpose of this study is to examine the effects of telecommuting level on presenteeism. In the study, the effects of telecommuting dimensions such as work-life conflict, effectiveness/efficiency, organizational trust and flexibility on presenteeism were evaluated. Data were collected electronically from 381 academic and administrative staff working at public and foundation universities in Kayseri. Confirmatory factor analysis and regression analysis methods were used to analyze the data. The analysis revealed that work-life conflict and flexibility have positive and significant effects on presenteeism. On the other hand, organizational trust was found to be a factor reducing presenteeism. The effectiveness/efficiency dimension was found to have no significant effect on presenteeism. The findings provide important insights for understanding the complex effects of teleworking on employees' physical and mental states. This study enriches the literature by contributing to the limited number of studies focusing on the relationship between telecommuting and presenteeism. The research findings are expected to help managers make telework policies more effective and develop strategies to increase employees' work productivity. In addition, it is anticipated that it will guide new studies addressing the opportunities and challenges of teleworking in the organizational context.

Keywords

Remote Working , Presenteeism , Work-Life Conflict , Organizational Trust , Flexibility

İş Hayatında Uzaktan Çalışma Düzeyinin Presenteeism (İşte Varolmama Sorunu) İle İlişkisinin Ölçülmesi: Kamu Ve Vakıf Üniversiteleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı, uzaktan çalışma düzeyinin presenteeism (işte var olmama sorunu) üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmada, uzaktan çalışmanın iş-yaşam çatışması, etkinlik/verimlilik, kurumsal güven ve esneklik gibi boyutlarının presenteeism üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Araştırma verileri, Kayseri’deki kamu ve vakıf üniversitelerinde çalışan 381 akademik ve idari personelden elektronik ortamda toplanmıştır. Verilerin analizinde doğrulayıcı faktör analizi ve regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, iş-yaşam çatışmasının ve esnekliğin presenteeism üzerinde pozitif ve anlamlı etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Buna karşılık, kurumsal güvenin presenteeism’i azaltıcı bir faktör olduğu görülmüştür. Etkinlik/verimlilik boyutunun ise presenteeism üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı saptanmıştır. Bulgular, uzaktan çalışmanın çalışanların fiziksel ve zihinsel durumları üzerindeki karmaşık etkilerini anlamak açısından önemli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışma, uzaktan çalışma ile presenteeism arasındaki ilişkiye odaklanan sınırlı sayıdaki araştırmaya katkıda bulunarak, alan yazını zenginleştirmektedir. Araştırma bulgularının, yöneticilerin uzaktan çalışma politikalarını daha etkili hale getirmesine ve çalışanların iş verimliliğini artıracak stratejiler geliştirmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir. Ayrıca, uzaktan çalışmanın organizasyonel bağlamda yarattığı fırsat ve zorlukları ele alan yeni çalışmalara rehberlik edeceği öngörülmektedir.

Keywords

Uzaktan Çalışma , Presenteeism , İş-Yaşam Çatışması , Kurumsal Güven , Esneklik

Ethical Statement

Bu çalışmada kullanılan tüm veriler ve içerik, araştırma etiğine uygun olarak toplanmış ve işlenmiştir. Araştırma sürecinde akademik dürüstlük ilkesine bağlı kalınmış, intihal ve etik dışı uygulamalardan kaçınılmıştır. Çalışmada, üçüncü şahısların hakları ihlal edilmemiş ve gerekli durumlarda izinler alınmıştır.

References

• Aderaldo, I. L., Aderaldo, C. V. L., & Lima, A. C. (2017). Critical aspects of telework in a multinational company. Cadernos EBAPE. BR, 15(SPE), 511-533.
• Ahmadi, F., Zandi, S., Khodayarifard, M., Cetrez, Ö. A., & Akhavan, S. (2023). Job satisfaction and overcoming the challenges of teleworking in times of covıd‑19: A Pilot Study Among Iranian University Community. SAGE Open 13(2). https://doi.org/10.1177/21582440231173654
• Akçadağ, İ. (2017). Çalışma Hayatında Dönüşümler ve Evden Çalışma Sisteminin Türkiye’deki Yansımaları: Bir Ağ Pazarlama Örneği (Doktora Tezi) İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akman, A. Z., Evliyaoglu, F., Çolak, H. E. E., & Erdirencelebi, M. (2023). Uzaktan çalışma yaşam ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 254-277.
• Ardıç, M. (2024). İş güvencesizliği ve presenteeism (işte varolamama) ilişkisinde algılanan stresin aracılık rolü: Özel hastane çalışanları üzerinde bir araştırma. Alanya Akademik Bakış, 8(2), 519–532. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1388290
• Allen, T. D., Golden, T. D., & Shockley, K. M. (2015). How effective is telecommuting? Assessing the status of our scientific findings. Psychological science in the public interest, 16(2), 40- 68.
• Aronsson, G., & Gustafsson, K. (2005). Sickness presenteizm: prevalence, attendancepressure factors, and an outline of a model for research. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 47(9), 958-966.
• Aycan, Z. (2001). Human resource management in Turkey: Current issues and future challenges. International Journal of Manpower, 22(3), 252–260.
• Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2007). The job demands‐resources model: State of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 309–328. https://doi.org/10.1108/02683940710733115
• Barutçu, E., & Serinkan, C. (2008). Günümüzün önemli sorunlarından biri olarak tükenmişlik sendromu ve denizli’de yapılan bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 8(2), 541-561.
• Baysal, İ. A., Baysal, G., Gökhan, A., & Nurşah, A. (2014). Presenteeism (işte varolmama sorunu) ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Adnan Menderes Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Uygulama. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 4(3), 134-152.
• Baysal, İ., (2012). Presenteeism (işte var olmama sorunu) ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Adnan Menderes Üniversitesi akademik personeli üzerine bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi) İzmir: Adnan Menderes Üniversitesi SBE.
• Bergstrom, G., Bodin, L., Hagberg, J., Lindh, T., Aronsson, G., & Josephson, M. (2009). Does sickness presenteeism have an impact on future general health? International Archives of Occupational and Environmental Health, 82, 1179-1190. DOI: 10.1007/s00420-009-0433-6.
• Bergström, G., Bodin, L., Hagberg, J., Aronsson, G., & Josephson, M. (2009). Sickness presenteeism today, sickness absenteeism tomorrow? A prospective study on sickness presenteeism and future sickness absenteeism. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 51(6), 629-638. DOI: 10.1097/JOM.0b013e3181a8281b.
• Bozbayındır, F. (2021). Kamuda uzaktan çalışma: Pandemi süreci ve sonrası. Kamu Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 10(1), 101–120.
• Byrne, B.M. (2016). Structural Equation Modeling With AMOS: Basic Concepts, Applications, and Programming. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315757421.
• Brown, M. (2023). Performance-based evaluation systems. Human Resource Management Review, 52(1), 45-58.
• Brown, S. G., Hill, S. N., & Lorinkova, N. M. (2021). Leadership And Virtual Team Performance: A meta Analytic Investigation. European Journal of Work and Organizational Psychology, 30(5), 672-685.
• Çalapkulu, Ç., Yemen, S., & Doğan, E. (2021). Covid-19 krizi, telework ve dijitalleşme: Çağrı merkezi çalışan deneyimleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(4), 2402-2422.
• Çiçek, B., & Aknar, A. (2019). Kişilik özelliklerinin tükenmişlik ve presenteizm davranışları üzerindeki etkisi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1234-1258.
• Çiçeklioğlu, H., & Taşlıyan, M. (2019). Eğitim kurumu çalışanlarının presenteeism (işte var olamama) algılarının performanslarına olan etkisi ve sosyo-demografik özellikler açısından incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 22-53.
• Cooper, C. L., & Lu, L. (2019). Excessive availability for work: Good or bad? Charting underlying motivations and searching for game-changers. Human Resource Management Review, 29(4), 100682. DOI: 10.1016/j.hrmr.2019.01.003.
• Cooper, C. L., & Lu, L. (Eds.). (2018). Presenteeism at work. Cambridge University Press.
• Coutu, M., Corbi`Ere M., Durand, M., Nastasia, J., Labrecque, M. E., Berbiche, M.A. D., & Albert, V. (2015) “Factors associated with presenteeism and psychological distress using a theory-driven approach” Journal of occupational and environmental medicine, 57(6), 617-626.
• Çakıroğlu, K. I., & Öztürk, A. (2020). Mağaza kişiliği ölçeğinin türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenirliği. Business & Management Studies: An International Journal, 8(5), 4273-4299.
• Davis, K. (2020). The Right to Disconnect: Balancing Work and Life. Work-Life Balance Journal, 27(4), 112-125.
• De Cuyper, N., & De Witte, H. (2011). The management paradox: Self‐rated employability and organizational commitment and performance. Personnel Review, 40(2), 152–172. https://doi.org/10.1108/00483481111106057
• Demerouti, E., Le Blanc, P.M., Bakker, A.B., Schaufeli, W.B., & Hox, J. (2009). Present but sick: a three-wave study on job demands, presenteeism and burnout. Career Development International, 14(1), 50-68. DOI: 10.1108/13620430910933574.
• Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F., & Schaufeli W. B. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86(3), 499–512.
• Demir, A. (2022). İş-Yaşam dengesini etkileyen risk faktörleri: Bankacılık sektöründe bir inceleme. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 67-89.
• Derici, S. (2021). Uzaktan eğitim sistemlerinin tercih edilmesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Journal of Continuous Vocational Education and Training, 4(1), 19-23.
• Derks, D., & Bakker, A. B. (2014). Smartphone use, work–home interference, and burnout: A diary study on the role of recovery. Applied psychology, 63(3), 411-440.
• Dirks, K. T., & Ferrin, D. L. (2001). The role of trust in organizational settings. Organization Science, 12(4), 450–467.
• Dockrell, S., & Culleton‑Quinn, E. (2023). Remote working during the COVID‑19 pandemic: Computer‑related musculoskeletal symptoms in university staff. Work: A Journal of Prevention, Assessment & Rehabilitation, 74(1), 11–20. https://doi.org/10.3233/WOR‑220235
• Elshaiekh , N. E., Hassan , Y. A., & Abdallah, A. A. (2018). The ımpacts of remote working on workers performance. International Arab Conference on Information Technology (ACIT) (1-5). IEEE.
• Farah, M. D., & Aydoğan, D. E. (2023). uzaktan çalışmanın çalışanların iş performansı üzerindeki etkileri: somalıland örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(3), 1840-1860.
• Ferreira, A. I., Mach, M., Martinez, L. F., & Miraglia, M. (2022). Sickness presenteeism in the aftermath of COVID-19: is presenteeism remote-work behavior the new (Ab) normal?. Frontiers in Psychology, 12, 748053. Fried, J., & Heinemeier Hansson D. (2013). Remote: Office Not Required. Crown Business.
• Gilson, L. L., Maynard, M. T., & Bergiel, E. B. (2021). "Virtual teams: a review of current literature and directions for future research." Acm Sıgmıs Database: the Database for Advances in Information Systems, 35(1), 6-36.
• Gajendran, R. S., & Harrison, D. A. (2007). The good, the bad, and the unknown about telecommuting: Meta-analysis of psychological mediators and individual consequences. Journal of Applied Psychology, 92(6), 1524–1541.
• Goetzel, R. Z., Long, S. R., Ozminkowski, R. J., Hawkins, K., Wang, S., & Lynch, W. (2004). Health, absence, disability, and presenteeism cost estimates of certain physical and mental health conditions affecting U.S. employers. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 46(4), 398-412.
• Grant, C. (2011). The development of an 'actionable' E-Work life scale with reference to self reported well-being and job effectiveness. (Doktora Tezi) Coventry University.
• Grant, C. A., Wallace, L. M., Spurgeon, P. C., Tramontano, C., & Charalampous, M. (2019). Construction and initial validation of the e-work life scale to measure remote e-working. Employee Relations, 41(1), 16-33.
• Gümüş, S., & Altınbaş, H. (2022). Uzaktan çalışmanın kamu kurumlarında uygulanabilirliği: üniversiteler örneği. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 5(2), 45–62.
• Özel G. B. (2023) Uzaktan çalışma uygulamalarının çalışan motivasyonu üzerine etkisi: İstanbul ilinde özel sektörde çalışanlar üzerine araştırma (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Okan Üniversitesi İşletme Ana Bilim Dalı.
• Halbesleben, J. R. B., Neveu, J. P., Paustian-Underdahl, S. C., & Westman, M. (2014). Getting to the “COR”: Understanding the role of resources in conservation of resources theory. Journal of Management, 40(5), 1334–1364.
• Hansen, C. D., & Andersen, J. H. (2008). Going ill to work - What personal circumstances, attitudes and work-related factors are associated with sickness presenteeism? Social Science & Medicine, 67(6), 956-964.
• Hemp, P. (2004). Presenteeism: at work-but out of it. Harward Business Review, 82(10), 49-58.
• Hobfoll, S. E., Halbesleben, J., Neveu, J. P., & Westman, M. (2018). Conservation of resources in the organizational context: The reality of resources and their consequences. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 5(1), 103–128.
• Howella, J. M., Neufelda, D. J., & Avolio, B. J. (2005). Examining the relationship of leadership and physical dstance with business unit performance. The Leadership Quartely, 273-285.
• İşçan, Ö. F., & Moç, T. (2018). Çalışanların presenteizm (işte sözde var olma) davranışlarının işe yabancılaşmalarına etkisi: bir kamu kurumu örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 379-402.
• Johns, G. (2010). Presenteeism in the workplace: a review and research agenda. Journal of organizational behavior, 31(4), 519-542. DOI: 10.1002/job.630.
• Johnson, L. C. (1997). The future of remote work: Trends and implications. Journal of Organizational Change Management, 10(2), 100–110.
• Johnson, L. (2021). Health and well-being programs in the workplace. Occupational Health Journal, 39(2), 78-89.
• Kaya, S. (2023). İş ve aile yaşamını uzlaştırma politikaları: türkiye’de yeni politika arayışları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 78(2), 123-145.
• KayseriValiliği. (2024, 5 Aralık). Kayseri Valiliği veriler. http://www.kayseri.gov.tr/egitim-ve-kultur-durumu
• Kelliher, C., & Anderson, D. (2010). Doing more with less? Flexible working practices and the intensification of work. Human Relations, 63(1), 83–106.
• Keser, A., & Kümbül Güler, B. (2016). Çalışma Psikolojisi. Umuttepe Yayınları.
• Kikunaga, K., Nakata, A., Kuwamura, M., Odagami, K., Mafune, K., Ando, H.,Tateishi, S., & Fujino, Y. (2023). Psychological distress, japanese teleworkers, and supervisor support during covıd-19. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 65(2), e68-e73.
• Kinman, G. (2019). Sickness presenteeism at work: Prevalence, costs and management. British Medical Bulletin, 129, 69-78.
• Kossek, E. E. (2016). Managing work-life boundaries in the digital age. Organizational Dynamics, 45(3), 258-270.
• Kossek, E. E., & Lautsch, B. A. (2018). Work–life flexibility for whom? Occupational status and work–life inequality in upper, middle, and lower-level jobs. The Academy of Management Annals, 12(1), 5-36.
• Kossek, E. E., Lautsch, B. A., & Eaton, S. C. (2009). Good teleworking: under what conditions does teleworking enhance employees well-being?. Technology and Pscyhological Well-Being, (148-173).
• Köprülü, M.N. (2020). X ve y kuşağı bağlamında örgütsel sessizlik ve presenteeism ilişkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Köroğlu, Ö. (2012). İçsel ve dışsal iş doyum düzeyleri ile genel iş doyum düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi: turist rehberleri üzerinde bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 275-289.
• Köse, S. Tetik S., &. Ercan, C. (2001). Örgüt kültürünü oluşturan faktörler. Yönetim ve Ekonomi, 7 (1), 219-242.
• Köse, H. Ö., & Polat, N. (2021). Dijital dönüşüm ve denetimin geleceğine etkisi. Sayıştay Dergisi, 32(123), 9-41.
• Köseoğlu, F., Tok, K., & Bucak, U. (2025). Uzaktan çalışma modelleri bağlamında denizcilik sektörü çalışanlarına yönelik bir öncelik analizi. Journal of Turkish Operations Management, 9(1), 78-95.
• Laranjeira, C., Pereira, F., Querido, A., Bieri, M., & Verloo, H. (2022). Contributing factors of presenteizm among portuguese and swiss nurses: a qualitative study using focus groups. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(14), 8844.
• Leonardi, P. M. (2021). COVID-19 and the new technologies of organizing: digital exhaust, digital footprints, and artificial intelligence in the wake of remote work. Journal of Management Studies, 58(1), 247–251. https://doi.org/10.1111/joms.12648
• Leonardi, P. M., Treem, J. W., & Jackson, M. H. (2023). Sickness presenteeism in the aftermath of COVID‑19: Is presenteeism remote‑work behavior the new (Ab)normal? Safety and Health at Work, 14(4), 375–383. https://doi.org/10.1016/j.shaw.2023.06.005
• Luthans, F., & Youssef-Morgan, C. M. (2017). "Psychological capital: an evidence-based positive approach." Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior 4(1), 339-366.
• Macciotta, A., Farinella, D., Dell’Aversana, G., Fornili, M., Petri, D., Baglietto, L., ... & Bruno, A. (2022). Remote working and home learning: How the Italian academic population dealt with changes due to the COVID-19 pandemic lockdown. Sustainability, 14(13), 8161.
• Massoud, M., Younis, J.A., & Ibrahim, N.A. (2020). Managing stress through work-life balance: A study on jinan lebanon university staff. Research on Economics and Management, 5(4), 1.
• Medhesap, (2024, Aralık 3). Örneklem boyutu. https://www.medhesap.com/orneklem-boyutu-hesaplama/
• Molino, M., Ingusci, E., Signore, F., Manuti, A., Giancaspro, M. L., Russo, V., ... & Cortese, C. G. (2020). Wellbeing costs of technology use during COVID-19 remote working: An investigation using the Italian translation of the Technostress Creators Scale. Sustainability, 12(15), 5911. https://doi.org/10.3390/su12155911
• Mulki, J. P., Jaramillo, F., & Locander, W. B. (2006). Emotional exhaustion and organizational deviance: Can the right climate reduce the effect? Journal of Business Research, 59(12), 1222–1230.
• Nowrouzi-Kia, B., Haritos, A. M., Long, B. Z. S., Atikian, C., Fiorini, L. A., Gohar, B., ... & Bani-Fatemi, A. (2024). Remote work transition amidst COVID-19: Impacts on presenteeism, absenteeism, and worker well-being—A scoping review. Plos one, 19(7), e0307087.
• Nunnally J, Bernstein L (1994) Psychometric Theory. McGraw-Hill Higher, INC.
• Oktay, S., & Ay, F. A. (2022). Presenteizm ile tıbbi hata yapma eğilimi arasındaki ilişki: hemşireler üzerine bir araştırma. Instıtute of Health Sciences Journal, 7(1), 1-8.
• Olson, M. H. (1983). Remote office work: Changing work patterns in space and time. Communications of the ACM, 26(3), 182-187.
• Opatha, H. H. D. P. J., & Uresha, K. I. (2020). The impact of workload, co-worker pressure and supervisor pressure on employee presenteeism: Evidence from Sri Lanka. In Proceedings of International Conference on Business Management.
• Panari, C., & Simbula, S. (2013). “Presenteeism “on the desk” the relationships with work responsibilities, work-to-family conflict and emotional exhaustion among ıtalian schoolteachers”. International Journal of Workplace Health Management, 9(1), 84-95.
• Prater, T. & Smith, K. W. (2011). Underlying factors contributing to presenteizm and absenteeism. Journal of Business &Amp; Economics Research (JBER), 9(6), 1.
• Petrou, P., Demerouti, E., Peeters, M. C. W., Schaufeli, W. B., & Hetland, J. (2012). Crafting a job on a daily basis: Contextual correlates and the link to work engagement. Journal of Organizational Behavior, 33(8), 1120–1141.
• Peters, P., den Dulk, L., & van der Lippe, T. (2010). The effects of time-spatial flexibility and new working conditions on employees' work-life balance: The Dutch case. Community, Work & Family, 12(3), 279–297. Sallis, J. F., & Owen, N. (2021). Physical activity and behavioral medicine. SAGE Publications.
• Sanderson, K., & Cocker, F. (2013). Presenteeism: Implications and health risks. Australian family physician, 42(4), 172-175.
• Santamaría, L. G., Martínez, D. F., & Vargas, R. E. (2023). Influence of remote work on work stress in covıd-19 context: a systematic review. Sustainability, 15(16), 12489. https://doi.org/10.3390/su151612489
• Sarı, E., & Demirbağ, B. C. (2024). Hemşirelerde presenteizm ve tıbbi hata eğilimi arasındaki ilişki. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 27(2), 283-294.
• Savić, D. (2020). COVID‑19 and work from Home: Digital transformation of the workforce. Grey Journal, 16(2), 101–104.
• Schieman, S., Badawy, P. J., & Milkie, M. A. (2021). Work-Life conflict and well-being during covıd-19. Work and Occupations.
• Schmitz, H., Bauer, J. F., & Niehaus, M. (2023). Working anytime and anywhere-even when feeling ıll? a cross-sectional study on presenteeism in remote work. Safety and Health at Work, 14(4), 375-383.
• Serenikli, A. (2021). COVID‑19 sürecinde iş‑yaşam dengesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(54), 305–312.
• Shimura, A., Yokoi, K., Ishibashi, Y., Akatsuka, Y., & Inoue, T. (2021). Remote work decreases psychological and physical stress responses, but full-remote work increases presenteeism. Frontiers in psychology. 12, 730969.
• Shockley, K., & Allen, T. (2007). When flexibility helps: another look at the availability of flexible work arrangements and work–family conflict. Journal of Vocational Behavior, 479-493.
• Smith, J. (2022). Managing flexibility policies and presenteeism. Journal of Workplace Health, 45(3), 123-135.
• Spector, P. E., & Jex, S. M. (1998). "Development of four self-report measures of job stressors and strain: ınterpersonal conflict at work scale, organizational constraints scale, quantitative workload ınventory, and physical symptoms ınventory." Journal of Occupational Health Psychology 3(4), 356.
• Spreitzer, G. M., Cameron, L., & Garrett, L. (2017). Leading in the new world of work: A practical guide to agile, remote, and flexible workforces. Organizational Dynamics, 46(4), 196-204.
• Spurk, D., & Straub, C. (2020). Flexible employment relationships and careers in times of the COVID-19 pandemic. Journal of Vocational Behavior, 103435.
• Sonnentag, S., & Fritz, C. (2015). Recovery from job stress: The stressor–detachment model as an integrative framework. Journal of Organizational Behavior, 36(S1), S72–S103.
• Taris, T. W., & Schaufeli, W. B. (2016). The job demands–resources model. In M. van Veldhoven & R. Peccei (Eds.), Well-being and performance at work: The role of context ( 85–117). Psychology Press.
• Tarro, L., Llauradó, E., Ulldemolins, G., Hermoso, P., & Solà, R. (2020). Effectiveness of workplace interventions for improving absenteeism, productivity, and work ability of employees: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6), 1901.
• Toscano, F., & Zappalà, S. (2020). Social Isolation and stress as predictors of productivity perception and remote work satisfaction during the covıd-19 pandemic: The role of concern about the virus in a moderated double mediation. Sustainability, 12(23), 9804.
• Tuna, A. A., & Türkmendağ, Z. (2020). Covid-19 pandemi döneminde uzaktan çalışma uygulamaları ve çalışma motivasyonunu etkileyen faktörler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 3246-3260.
• Tuncay M. (2025) Sağlık çalışanlarında örgütsel adalet algısının presenteeism üzerine etkisinde iş tatminin aracı rolünün incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Uysal, N., & Yılmaz, M. Ç. (2020). Akademisyenlerde iş yaşam dengesi ve uzaktan çalişmaya ilişkin görüşlerin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 26-37.
• Uzuner, E., & Bozkurt, Ö. (2023). Esnek çalışma uygulamalarının ücret sistemlerinde ortaya çıkardığı sorunların belirlenmesine yönelik bir araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 11(1), 1-16.
• Ünlütürk Ulutaş, Ç. (2015). İş ve aile yaşamını uzlaştırma politikaları: türkiye’de yeni politika arayışları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(3), 723-750.
• Wan, H. C., Downey, L. A., & Stough C. (2014). Understanding non-work presenteeism: Relationships between emotional intelligence, boredom, procrastination and job stress. Personality and Individual differences, 65, 86-90.
• Van Woerkom, M., Bakker, A. B., & Nishii L. H. (2016). Accumulative job demands and support for strength use: Fine-tuning the JD-R model using conservation of resources theory. Journal of Applied Psychology, 101(1), 141–150. https://doi.org/10.1037/apl0000033
• Wang, B., Liu, Y., Qian, J., & Parker S. K. (2021). Achieving effective remote working during the covıd-19 pandemic: a work design perspective. Applied Psychology 70(1), 16-59.
• Vayre, E., & Vonthron A. M. (2019). Identifying work-related ınternet use profiles: ımplications for work-life balance. Computers in Human Behavior 10, 2118.
• Xanthopoulou, D., Bakker, A. B., Demerouti, E., & Schaufeli W. B. (2009). Work engagement and financial returns: A diary study on the role of job and personal resources. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82(1), 183–200.
• Yamamoto, Y., & Sato K. (2024). Impact of teleworking practices on presenteeism: a study of japanese teleworkers during covıd‑19. Behavioral Sciences, 14(11), 1067.
• Yang, T., Guo, Y., Ma, M., Li, Y., Tian, H., & Deng J. (2017). Job stress and presenteizm among chinese healthcare workers: the mediating effects of affective commitment. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(9), 978.
• Yıldız, H., Yıldız, B., Zehir, C., & Aykaç M. (2015). The antecedents of presenteeism and sickness absenteeism: a research in turkish health sector. 11th International Strategic Management Conference.
• Yılmaz, S., & Söyük, S. (2024). A theory of presenteeism beyond being sick and a measurement tool. RAE – Revista de Administração de Empresas, 64(2), 1-26.
• Zimmermann, P., Wit, A., & Gill, R. (2008). The relative ımportance of leadership behaviours in virtual and face-to-face communication settings. SAGE Publications, 4(3), 321-337. doi:10.1177/1742715008092388