Finansal Eğitimin Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisi

Year 2025, Volume: 9 Issue: 3, 906 - 921, 29.09.2025

Makbule Tokgöz , Melek Yıldız

https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1624208

Abstract

Finansal eğitimin finansal okuryazarlık düzeyi üzerindeki etkisini araştıran bu çalışmanın örneklemi, Çankırı’da eğitim öğretim faaliyeti gösteren fen lisesi ve sosyal bilimler lisesinde öğrenim gören 120 öğrencidir. Deney ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılan öğrencilerden yalnızca deney grubuna finansal eğitim verilerek finansal eğitimin finansal okuryazarlık düzeyi üzerindeki etkisi irdelenmiştir. Anket yordamıyla toplanan birincil veriler SPSS 22 programıyla analiz edilmiştir. Finansal okuryazarlık düzeyine ilişkin ön test-son test puan ortalamaları karlışatırıldığında, finansal eğitim sonrasında fen lisesindeki deney grubu öğrencilerinin riskten korunma konusunda bilgi düzeylerinin arttığı; sosyal bilimler lisesindeki deney grubu öğrencilerinin ise operasyonel işlemler, kredibilite ve güvenlik, ekonomi yorumu kabiliyeti konsuundaki bilgi düzeyinin arttığı ve finansal okuryazarlık ölçeğinin toplamında iyileşme olduğu görülmüştür. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin son testten aldıkları puanların ortalaması karşılaştırıldığında, fen lisesindeki deney grubu öğrencilerinin lehine gözlemlenen artışın finansal okuryazarlık düzeyinin tüm alt boyutları ile ölçek toplamını kapsadığı, sosyal bilimler lisesinde ekonomi yorumu kabiliyeti alt boyutu hariç diğer alt boyutlarda ve ölçek toplamında deney grubu lehine bir artış olduğu görülmüştür.

Keywords

Finansal Okuryazarlık , Finansal Eğitim , Ön Test , Son Test , SPSS

Ethical Statement

Bu makale, yürütücü Makbule TOKGÖZ’ün, Doç. Dr. Melek YILDIZ danışmanlığında, TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında yapılan “Finansal Eğitimin Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisi: Çankırı İli Örneği” başlıklı projeden üretilmiştir. İlgili proje, 17.01.2025 tarihinde başarılı kabul edilmiş ve sonlandırılmıştır. Çalışmanın gerçekleştirilmesi amacıyla, Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’ndan izin alınmıştır (24.11.2022 / 29)

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

Başvuru No: 1919B012205491

Thanks

Projemize verdikleri destekten ötürü TÜBİTAK yönetimine ve tüm çalışanlarına teşekkürlerimizi arz ederiz.

The Impact of Financial Education on Financial Literacy Levels

Abstract

The sample of this study, which investigates the effect of financial education on level of financial literacy, is 120 students from a science high school and social sciences high school operating in Çankırı. The students were divided into two groups as experimental and control groups, with only experimental group receiving financial education to examine its effect on financial literacy levels. The primary data collected through the survey was analyzed using SPSS program. When the pretest-posttest score averages regarding the financial literacy level are compared, it’s seen that the knowledge level of experimental group in science high school about risk protection increased after financial education; the knowledge level of experimental group in social sciences high school about operational transactions, credibility and security, economic interpretation ability increased and there was an improvement in total financial literacy scale. When the post-test mean scores of experimental and control groups were compared, it was seen that the increase observed in favor of experimental group in science high school covered all sub-dimensions of the financial literacy level and total scale, while in social sciences high school, except for the economic interpretation ability sub-dimension, there was an increase in favor of experimental group in all sub-dimensions and total scale.

Keywords

Financial Literacy , Financial Education , Pre-Test , Post-Test , SPSS

Project Number

Başvuru No: 1919B012205491

References

• Abad-Segura, E., & González-Zamar, M. D. (2019). Effects of financial education and financial literacy on creative entrepreneurship: A worldwide research. Education Sciences, 9(238), 1-17. https://doi.org/10.3390/educsci9030238
• Akkoç, S., Yıldırım, H. H., Buyruk Akbaba, A. N., & Kutbay, A. (2024). Finansal okuryazarlık ve finansal iyi olma hali alınan eğitimler sonucunda değişir mi? Finans ve bankacılık lisans programı öğrencileri üzerine ampirik bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 27(2), 696-708. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1526240
• Bayrakdaroğlu, A., & Bilge, S. (2018). Kadınlarda finansal eğitimin finansal okur-yazarlık üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19(42 Kadın Çalışmaları Özel Sayısı), 97-120.
• Baysa, E. (2015). Finansal okuryazarlık ve banka müşteri segmentasyonları üzerine bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi], Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beal, D., & Delpachitra, S. (2003). Financial literacy among Australian university students. Economic papers: A Journal of Applied Economics and Policy, 22(1), 65-78. https://doi.org/10.1111/j.1759-3441.2003.tb00337.x
• Ceyhan, İ. F., & Tosun, S. (2023). Finansal okuryazarlık ile tasarruf davranışları ilişkisi üzerine ampirik bir çalışma. Alanya Akademik Bakış, 7(3), 1081-1103. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1209199
• Danışman E., Sezer D., & Gümüş U.T. (2016). Finansal okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 2(26), 1-37.
• Durmuşkaya, S., & Kavas, Y. (2018). Akademik gelişim ve finansal okuryazarlık arasındaki ilişkinin tespiti üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 25(3), 925-939. https://doi.org/10.18657/yonveek.441375
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A., & Sönmez, H. (2014). Lisans eğitim programlarının finansal okuryazarlık düzeyine etkisinin araştırılması: Türkiye örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113-125. https://doi.org/10.18037/ausbd.00957
• Er, B., & Çetintaş, M. (2018). İşçilerde finansal okuryazarlık: Finansal bilgi, tutum ve davranış eksenli bir araştırma. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 61-71.
• Ergün, B., Şahin, A., & Ergin, E. (2014). Finansal okuryazarlık: İşletme bölümü öğrencileri üzerine bir çalışma. Journal of International Social Research, 7(34), 847-864.
• Fettahoğlu, S. (2015). Hane halkının finans eğitimi ve finansal okuryazarlık düzeyleri üzerine Kocaeli’nde bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (67), 101-116. https://doi.org/10.25095/mufad.396581
• Güvenç, H. (2017). Öğretim programlarımızda finansal okuryazarlık. İlköğretim Online, 16(3), 935-948. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330233
• Huston, S. J. (2010). Measuring financial literacy. Journal of Consumer Affairs, 44(2), 296-316. https://doi.org/10.1111/j.1745-6606.2010.01170.x
• Kefela, G. T. (2010). Promoting access to finance by empowering consumers-Financial literacy in developing countries. Educational Research and Reviews, 5(5), 205-212.
• Kojo Oseifuah, E. (2010). Financial literacy and youth entrepreneurship in South Africa. African Journal of Economic and Management Studies, 1(2), 164-182. https://doi.org/10.1108/20400701011073473
• Marcolin, S., & Abraham, A. (2006, September 21–22). Financial literacy research: Current literature and future opportunities [Conference presentation]. Proceedings of the 3rd International Conference on Contemporary Business, Leura, NSW, Australia. https://ro.uow.edu.au/commpapers/223
• Noctor, M., Stoney, S., & Stradling, R. (1992). Financial literacy: a discussion of concepts and competences of financial literacy and opportunities for its introduction into young people’s learning. National Foundation for Educational Research.
• OECD (2015). National strategies for financial education. OECD/INFE policy handbook. Erişim adresi: https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2015/11/national-strategies-for-financial-education-oecd-infe-policy-handbook_8a22c019/a8916d0e-en.pdf
• OECD (2024). Recommendation of the council on principles and good practices for financial education and awareness, OECD/LEGAL/0338. Erişim adresi: https://legalinstruments.oecd.org/en/instruments/OECD-LEGAL-0338
• Opletalova, A. (2015). Financial education and financial literacy in the Czech education system. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 1176-1184. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.229
• Tosun, A. E. (2016). Lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyi üzerine bir alan araştırması [Yüksek Lisans Tezi], Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Wagner, J. (2019). Financial education and financial literacy by income and education groups. Journal of Financial Counseling and Planning, 30(1), 132-141. http://dx.doi.org/10.1891/1052-3073.30.1.132
• Widyastuti, U., Sumiati, A., Herlitah, H., & Melati, I. (2020). Financial education, financial literacy, and financial behaviour: What does really matter?. Management Science Letters, 10(12), 2715-2720. http://dx.doi.org/10.5267/j.msl.2020.4.039
• Yılmaz, H., & Kaymakçı, T. (2021). Finansal davranışlar ve finansal okuryazarlık ilişkisi. Akademik Hassasiyetler, 8(15), 141-164.
• Yiğitbaş, Ş., Temeloğlu, E., & Şimşek, A. (2020). Ortaöğretim çağındaki gençlerde finansal eğitimin finansal okuryazarlık üzerindeki etkisi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 411-432. https://doi.org/10.21733/ibad.798756
• ZHang, H., & Xiong, X. (2020). Is financial education an effective means to improve financial literacy? Evidence from rural China. Agricultural Finance Review, 80(3), 305-320. https://doi.org/10.1108/AFR-03-2019-0027