Dindarlık ile Eşler Arası Uyum Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kahramanmaraş Örneği

Yıl 2020, Sayı: 15, 617 - 648, 30.12.2020

Zeynep Sümeyye Yılmaz Halil Apaydın , Büşra Nur Yüksel

https://doi.org/10.18498/amailad.811110

Öz

Günlük yaşamda en sık karşılaşılan kavramlardan biri olan din kavramı hem bireylerin hem de toplumların hayatını etkilemektedir. Bu bütüncül etkinin bireylerin evlilik ve aile içi uyum süreçlerine de yansıdığı düşünüldüğünden, eşler arası uyum ve dindarlık konusu önem taşımaktadır. Bu sebepten araştırmada, dindarlığın eşler arası uyuma etkisi çeşitli değişkenler ile incelenmiştir.
Bu bağlamda, dindarlığın farklı dindarlık tonlarına sahip evli bireyler üzerindeki etkileri analiz edilmiş ve bu etkiler cinsiyet, yaş, eğitim durumu, ekonomik durum, çalışma koşulları, çocuk sayısı, evlilik süresi, evlilik tarzı ve dini eğitim kaynakları gibi bazı sosyodemografik faktörlerle birlikte değerlendirilmiştir. Yani araştırmanın temel sorunu, “Kahramanmaraş'ta yaşayan evli bireylerin dindarlık düzeyi ile evlilik uyumları (evlilikte mutluluk) arasında bir ilişki var mıdır?” ve temel hipotezi “dindarlık ile evlilik uyumu (evlilikte mutluluk) arasında anlamlı yönde pozitif bir ilişki vardır" olarak tanımlanmıştır.
Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan korelasyonel model kullanılmış ve konuya uygun olarak yazar tarafından cinsiyet, ekonomik durum, evlilik tarzları gibi sosyodemografik faktörlerden oluşturularak hazırlanan 'Kişisel ve Sosyodemografik Bilgi Formu', Almas tarafından oluşturulan ve eşler arasındaki evlilik uyumu düzeyini ölçen 'Evlilikte Uyum Ölçeği' ve Kula'nın oluşturduğu 'Dindarlık Ölçeği'ni içeren anket formu Kahramanmaraş'ta yaşayan 420 (218: K, 202: E) evli bireyden oluşan bir grup üzerinde uygulanmıştır. Evli bireylerin ölçeklerden aldıkları puanlar toplanarak veriler bilgisayara aktarılmış ve verilerin analizinde SPSS 21 istatistik programı kullanılmıştır. Ortalama dindarlık puanları ve standart sapmaları hesaplanmış ve iki farklı grup arasındaki ilişkilerin anlamlı olup olmadığını belirlemek için Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. İkiden fazla grubun karşılaştırılmasından elde edilen verilerin analizinde Kruskal-Wallis H testi ve iki değişken arasındaki korelasyonun anlamlı olup olmadığını belirlemek için ise anlamlı Spearman korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Hipotezlerin test edilmesi için anlamlılık değeri (p) ,05 olarak alınmıştır.
Analiz sonuçlarına göre katılımcıların 218'i (%51,9) kadın, 202'si (%48,1) erkek, 68’i (%16,2) ilkokul, 36’sı (%8,6) ortaokul, 63’ü (%15) lise, 216’sı (%51,4) üniversite ve 37’si (%8,8) yüksek lisans mezunudur. Ayrıca 325 (%77,4) katılımcının orta satın alım gücüne, 45 (%10,7) katılımcının düşük satın alım gücüne ve 50 (%11,9) katılımcının yüksek satın alım gücüne sahip olduğu görülmektedir. Yine araştırma sonuçları katılımcıların 103’ünün (%24,5) çalışmıyor, 50’sinin (%11,9) işçi, 225’inin (%53,7) memur, 16’sının (%3,8) esnaf, 1’inin (%0,2) çiftçi, 16’sının (%3,8) emekli olduğunu belirlemiştir. Ek olarak, katılımcıların 165’i (%39,3) görücü usulüyle, 157’si (%37,4) kendisi tanışarak ve 98’i (%23,3) de tanıdıkların önerisiyle tanışarak evlenmişlerdir. Evlilik süresi açısından veriler katılımcıların 23’ünün (5,5) 1 yıldan az, 60’ının (%14,3) 1-3 yıl, 64’ünün (%15,2) 4-6 yıl, 61’inin (%14,5) 7-9 yıl ve 212’sinin (%50,5) 10 yıl ve üzeri süre evli olduklarını göstermiştir. Ayrıca dinî eğitim aldıkları kaynaklara göre sonuçlar 131’inin (%31,2) aile, 75’inin (%17,9) okul, 156’sının (%37,1) cami/Kur’an kursu ve 47’sinin (%11,2) diğer kaynaklardan dini eğitim aldıklarını göstermiştir.
Araştırmada ayrıca katılımcıların dindarlığın ritüel, bilgi, duyuşsal, etki boyutları ile evlilikte uyum (evlilikte mutluluk) arasında da pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Diğer taraftan, dindarlığın ritüel, bilgi, inanç boyutları ile evlilikte mutsuzluk arasında herhangi bir ilişki tespit edilememiştir. Bununla birlikte analiz sonuçlarında, evlilikte uyum (evlilikte mutluluk) ile dindarlık puanları arasında pozitif bir ilişki olduğu açıkça ortaya çıkmıştır.
Sonuç olarak, bu çalışmanın bulguları, Kahramanmaraş'ta yüksek dindarlığa sahip olduğunu belirten evli bireylerin evliliklerinde mutluluk yaşadıklarını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Dindarlık, Eşler Arası Uyum, Evlilikte Mutluluk, Evlilikte Sorun, Dini Aktivite

Examining Relationship between Religiosity and Marital Adjustment: The Case Study in Kahramanmaras

Öz

The concept of religion, which is one of the most common concepts in daily life, affects the lives of both individuals and societies. Since the holistic effect is thought to be also affected the marriage and family adjustment of individuals, the issue of marital adjustment and religiosity between spouses is important. In this study, the effect of religiosity on marital adjustment was evaluated along with various variables. 

In this respect, the effects of religiosity on married individuals who have different religiosity level has been analyzed, and the effects also have been evaluated with some factors such as gender, age, educational status, economic status, working condition, number of children, duration of marriage, married style, and sources of religious education. In other words, the main problem of the research that “is there a relationship between the level of religiosity and marital adjustment (happiness in marriage) of the married individuals who are living in Kahramanmaras?”, and the basic hypothesis was defined as "there is a significant positive relationship between religiosity and marital adjustment (happines in marriage)”. 

In the research, the correlational model which is a quantitative research design was used and the survey form consisting of ‘Personal and Sociodemografic Information Form’ which contains sociodemografic factors such as gender, economic status and married styles has been created by author appropriate to the topic, ‘Marital Adjustment Scale’, formed by Almas and evaluates the level of marital adjustment between spouses, and ‘Religiosity Scale’ formed by Kula that evaluates the level of religiosity, has been conducted on a group which consist of 420 (218: F, 202: M) married individuals who are living in Kahramanmaras. After collecting the scores on scales of married individuals, the data was transferred to computer and SPSS 21 statistical program was used for the analysis of the data. The mean scores and standard deviations of religiosity was calculated, and Mann-Whitney U-test was used to determine whether the relations between two different groups was significant or not. Kruskal-Wallis H test was used to analyze the datas obtained from comparison of more than two groups and for the analysis of the significant differences Spearman coefficient of correlation was used in order to determine the variation of correlation between two variables. For the testing of hypotheses, significance value (p) was taken as ,05. 

The results show that 218 (51,9%) of the participants were female and 202 (48,1%) were male, at the same time 68 (16,2%) participants were graduates of primary school, 36 (8,6%) were of secondary school, 63 (15%) were of high school, 216 (51,4%) were of university and 37 (8,8%) of them have master degree. In addition, 325 (77,4%) participants had middle purchasing power, 45 (10,7%) participants had lower purchasing power, and 50 (11,9%) had high purchasing power. Also, the results determine that 103 (24,5%) of the participants were unemployed, 50 (11,9%) of them were worker, 225 (53,7%) of them were officer, 16 (3,8%) of them were trades, 1 (0,2%) of them were farmer and 9 (2,1%) of them were retired person. In addition, 165 (39,3%) of the participants were married by the way of pre-arranged marriage, 157 (37,4%) of them were married by the way of acquaintance and 98 (23,3%) of them were married by the way of friend’s proposal. The datas in regard to the duration of marriage show that 23 (5,5%) of participants have been married less than 1 year, 60 (14,3%) of them were together from 1 to 3 years, 64 (15,2%) of them were together from 4 to 6 years, 61 (14%) of them were together from 7 to 9 years, and 212 (50,5%) of them have been married for 10 years and more. Also the results in regard to the sources of religious education show that 131 (31,2) of participants received from their family, 75 (17,9) of them received from school, 156 (37,1) of them received from mosque, 47 (11,2) of them received from multiple sources. 

In the study, also a positive significant correlation was found between the participants' scores of the rituals, knowledge, affective dimensions of religiosity and happiness in marriage. On the other hand, any significant correlation was found between the scores of the rituals, knowledge, belief sub-dimensions of religiosity and the unhappiness in marriage. Moreover, in the results of analyses, it is clearly found that there is a positive correlation between the scores of marital adjustment (happiness in marriage) and religiosity. 

As a conclusion, the findings of this study showed that the married individuals in Kahramanmaras who stated to have more high religious level, experienced happiness in their marriage.

Anahtar Kelimeler

Religiosity, Marital Adjustment, Happiness in Marriage, Problem in Marriage, Religious Activity

Kaynakça

• Abdelkhalek, Ahmed. “Religiosity, Subjective Well-Being, and Depression in Saudi Children and Adolescents”. Mental Health, Religion and Culture 12/8 (2009), 803-815.
• Akar, Hülya. Psikiyatrik Yardım Talebi Olanlar ile Yardım Talebi Olmayan ve Boşanma Aşamasında Olan Çiftlerde; Çift Uyumu ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Karşılaştırılması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, 2005.
• Almas, Gülşen. Evlilikte Uyum ve İnanç Gelişimi Arasındaki İlişkiler. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Apaydın, Halil - Kirman, Mehmet Ali. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eş Seçim Biçimleri ve Karşı Cinsle Arkadaşlık İlişkileri Üzerine Psikososyal Bir Yaklaşım: Kahramanmaraş Örneği”. KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/4 (2004), 97-114.
• Apaydın, Halil. “Aile İçi İletişimin Çocuğun Dinsel Gelişimine Etkisi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/12-13 (2001), 319-337.
• Arvas, Fatma Balcı - Hökelekli, Hayati. “Dindarlık ile Evlilik Doyumu ve Evlilikte Sorun Çözme İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/34 (2017), 129-160.
• BASAGM, Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması. Ankara, 2010.
• Bener, Muhammet. Dindarlık ve Eş Seçimi İlişkisi: SDÜ Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Berk, Melis. Evli Öğretmenlerin Yükleme Tarzları ve Evlilik Doyum Algılarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Bilgin, Vejdi. “Türk Toplumunun Evlilik Konusunda Bilgilenme ve Bilinçlenme Düzeyleri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (2000), 565-588.
• Call, Vaughn - Heaton, Tim. 1997. “Religious Influence on Marital Stability”. Journal for the Scientific Study of Religion 36/3 (1997), 382-392.
• Cebeci, Suat. Dinî Danışma ve Rehberlik. Ankara: DİB Yayınları, 2012.
• Chang, Wen Chun. “Religious Attendance and Subjective Well-Being in An Eastern-Culture Country: Empirical Evidence from Taiwan”. Marburg Journal of Religion 14/1 (2009), 1-30.
• Çatak, Bilge Deniz. Mezhep Farklılıklarının Eşler Arası İlişkilere Etkileri. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Çelik, Eyüp. Evli Öğretmenlerin Bağlanma Stili, Denetim Odağı ve Bazı Nitelikleri Açısından Evlilik Uyum Düzeylerinin İncelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Çilli, Ali Savaş vd.. “Ev Kadınlarında ve Çalışan Evli Kadınlarda Psikolojik Belirtilerin Karşılaştırılması”. Genel Tıp Dergisi 14/1 (2004), 1-5.
• Demir, Ayhan - Fışıloğlu, Hürol. “Loneliness and Marital Adjustment of Turkey Couples”. The Journal of Psychology 133/2 (1999), 230-240.
• Demiray, Özlem. Evlilikte Uyumun Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Demirkan, Semra. “Türk Ailesinin Korunması ve Güçlendirilmesinde Sivil Toplum Kuruluşları ile İşbirliğinin Önemi”. Aile ve Toplum 3/9 (2006), 91-95.
• Dollahite, David vd.. “Families and Religious Beliefs, Practices, and Communities: Linkages in a Diverse and Dynamic Cultural Context”. Handbook of Contemporary Families: Considering the Past, Contemplating the Future. ed. Marilyn Coleman vd.. 411-431. CA: SAGE Publications, 2004.
• Fard, Mohammad Khodayari vd.. “Religiosity and Marital Satisfaction”. Social and Behavioral Sciences 82 (2013), 307-311.
• Fışıloğlu, Hürol. “Lisansüstü Öğrencilerin Evlilik Uyumu”. Türk Psikolojisi Dergisi 7/28 (1992), 16-23.
• Fidanoğlu, Oya. Evlilik Uyumu ile Eşlerin Somatizasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Diğer Sosyodemografik Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Fidanoğlu, Oya. Evlilik Uyumu, Mizah Tarzı ve Kaygı Düzeyi Arasındaki İlişki. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Geçioğlu, Ahmet Rıfat - Kayıklık, Hasan. “Dindarlık ve Evlilik Uyumu İlişkisi: Evli Bireyler Üzerine Bir İnceleme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2019), 202-224.
• Goodman, Michael vd.. “Religious Faith and Transformational Processes in Marriage”. Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies 62/5 (2013), 808-823.
• Güngör, Hüdanur Cihan. Evlilik Doyumunu Açıklamaya Yönelik Bir Model Geliştirme. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• İmamoğlu, Emine Olcay - Yasak, Yeşim. “Dimensions of Marital Relationships as Perceived by Turkish Husbands and Wives”. Genetic Social and General Psychology Monographs 123/2 (1997), 221-232.
• Johnstone, Ronald. Religion in Society. New Jersey: Prentice Hall, 1992.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi, 2004.
• Kara, Nihal. Çiftlerde Yükleme Biçimleri, Çatışma Çözme Stilleri ve Eşin Duygu Dışavurum Tarzları ile Çift Uyumu Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Karslı, Necmi. "Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık İlişkisi: Trabzon İlahiyat Örneği". Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2019), 173-205.
• Karslı, Necmi. Mutluluk ve Dindarlık. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2018.
• Kışlak, Şennur Tutarel - Çabukça, Fazlı. “Empati ve Demografik Değişkenlerin Evlilik Uyumu ile İlişkisi”. Aile ve Toplum Dergisi 2/5 (2002), 35-41.
• Kocadere, Müge. İyi ve Kötü Evliliklerin Özelliklerini Belirlemeye Yönelik Betimsel Bir Çalışma. İzmir: Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
• Köktaş, Mehmet Emin. Türkiye’de Dinî Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
• Kublay, Deniz - Oktan, Vesile. “Evlilik Uyumu: Değer Tercihleri ve Öznel Mutluluk Açısından İncelenmesi”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 5/44 (2015), 25-35. Kula, Naci. Kimlik ve Din. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2001.
• Lambert, Nathaniel - Dollahite, David. “How Religiosity Helps Couples Prevent, Resolve and Overcome Marital Conflict”. Family Relations 55/4 (2006), 439-449.
• Nathawat, Surenda Singh - Mathur, Asha. “Marital Adjustment and Subjective Wellbeing in Indian-Educated Housewives and Working Women”. The Journal of Psychology 127/3 (1992), 353-358.
• Rowthorn, Robert. “Religion, Fertility and Genes: A Dual Inheritance Model”. The Royal Society 278 (2011), 2519-2527.
• Sayar, Kemal. Ruh Hali. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
• Sevindik, Durmuş. Orta Yaş Bireylerde Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Sullivan, Kieran. “Understanding the Relationship Between Religiosity and Marriage: an Investigation of the Immediate and Longitudinal Effects of Religiosity on Newlywed Couples”. Journal of Family Psychology 15/4 (2001), 610-628.
• Şener, Arzu - Terzioğlu, Günsel. “Bazı Sosyoekonomik ve Demografik Değişkenler ile İletişimin Eşler Arası Uyuma Etkisinin Araştırılması”. Aile ve Toplum Dergisi 10/4 (2008), 7-20.
• Tarhan, Nevzat. Evlilik Psikolojisi-Öncesiyle Sonrasıyla Evlilik. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Taş, Kemalettin. “Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay - Celaleddin Çelik. Adana: Karahan Yayınları, 2006.
• Üncü, Serap. Duygusal Zekâ ve Evlilik Doyum İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.