Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre LGS ve TIMSS Matematik Sorularının Karşılaştırmalı İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 99 - 134, 31.12.2023

Özgü Yalçın Çer

https://doi.org/10.17539/amauefd.1272457

Öz

Bu araştırmanın amacı, LGS ve TIMSS matematik sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre karşılaştırmalı incelenmesidir. 2021 LGS matematik soruları ve 2015 TIMSS 8. sınıf matematik sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre karşılaştırmalı incelenmesini amaçlayan bu çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu çalışmanın materyali, 2021 LGS matematik soruları (A kitapçığı) ve 2015 TIMSS 8. sınıf matematik sorularıdır. LGS matematik soruları ve TIMSS 8. sınıf matematik soruları betimsel olarak analiz edilmiştir. Bilgi boyutu açısından bakıldığında hem LGS matematik sorularının hem de TIMSS sorularının işlemsel bilgi ve kavramsal bilgi boyutunda olduğu, LGS sorularında işlemsel bilgi boyutu oranının daha fazla olduğu, TIMSS sorularında ise işlemsel bilgi boyutuyla kavramsal bilgi boyutu oranının yaklaşık olarak benzer olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan hareketle, işlemsel bilgi ya da kavramsal bilginin dışında olgusal bilgi ve üstbilişsel bilgi boyutlarını ölçen sorulara da yer verilebilir. İleride yapılacak olan araştırmalarda TIMSS’in bilişsel alanlarına yönelik sorular analiz edilebilir.

Anahtar Kelimeler

LGS, TIMSS, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi

Kaynakça

• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R. Raths, J. ve Wittrock, M.C. (2001). A taxonomy forlearning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. Longman.
• Anderson, L. W., Krathwohl, D. R., Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., Pintrich, P. R., Raths, J. ve Wittrock, M. C. (2018). Öğrenme Öğretim ve Değerlendirme ile İlgili Bir Sınıflama: Bloom’un Eğitimin Hedefleri İle İlgili Sınıflamasının Güncellenmiş Biçimi (3. Baskı). (D. A. Özçelik, Çev.). Pegem Akademi.
• Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, Teknik ve İlkeler. Pegem Akademi.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Başol, G., Balgalmış, E., Karlı, M. G. ve Öz, F. B. (2016). TEOG sınavı matematik sorularının MEB kazanımlarına, TIMSS seviyelerine ve yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 5945-5967.
• Birgin, O. (2016). Bloom taksonomisi. Matematik Eğitiminde Teoriler (s. 839-860). Pegem Akademi.
• Bloom, B. S (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook 1, Cognitive domain. Longman.
• Bloom, B., Hastings, J. T. ve Madaus, G. F. (1974). Handbook on formative and summative evaluation of student learning. McGrawhill.
• Brown, T. (2004). Higher order thinking skills. In J. L. Kincheloe & K. W. Danny (Eds.), Critical Thinking and learning: An Encyclopedia for parents and teachers. (pp. 458-463). Greenwood Publishing Group.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345-356.
• Coffey, H. (2008). Bloom's taxonomy. Chapel Hill, North Carolina.
• Cullinane, A. (2009). Bloom’s taxonomy and its use in classroom assessment. National Center for Excellence in Mathematics and Science Teaching and Learning, 1(13), 1-4.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Akademi Kitabevi.
• Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi.
• Delil, A. ve Yolcu Tetik, B. (2015). 8. sınıf merkezi sınavlardaki matematik sorularının TIMSS-2015 bilişsel alanlarına göre analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 165-184.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi.
• Dewey, J. (1996). Demokrasi ve Eğitim (M. S. Otaran, Çev.). Başarı Yayınları.
• EARGED (2003). TIMSS 1999 Türkiye raporu. Ankara: MEB.
• Efendioğlu, A. (2020). Program geliştirme ve ders içerikleri. H. G. Berkant (Ed.), Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulama örneklerine (s.203-262) içinde. Anı Yayıncılık.
• Ekinci, O. ve Bal, A. P. (2019). 2018 yılı liseye geçiş sınavı (LGS) matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9-18.
• Flick, U. (2009). An introduction to qualitative research. Sage. Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gonzalez, E. J. ve Miles, J. A. (2001). TIMSS 1999 user guide for the international database. International Association for the Evaluation of Educational Achievement.
• Grønmo, L. S., Lindquist, M., Arora, A. ve Mullis, I. V. (2015). TIMSS 2015 mathematics framework. TIMSS, 11, 28.
• Karaman, M. ve Bindak, R. (2017). İlköğretim matematik öğretmenlerinin sınav soruları ile TEOG matematik sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi. Current Research in Education, 3(2), 51-65.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's taxonomy: An overview. Theory Into Practice, 41(4), 212-218.
• MEB (2010). Seviye belirleme sınavının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB (2020). 2020 Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB (2021a). LGS soruları. https://cdn.eba.gov.tr/icerik/lgs/2021_SAYISAL_BOLUM_A_.pdf adresinden 07.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• MEB (2021b). Açıklanan sorular. http://timss.meb.gov.tr/wp-content/uploads/TIMSS_2015_Aciklanan_sorular.pdf adresinden 07.06.2021 tarihinde erişilmiştir.
• MEB (2022). TIMSS-Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması: Açıklanan sorular
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Mullis, J. V. C., Martin, M. O., Ruddock, G. Y., O’Sullivan, C. Y. ve Preuschoff, C. (2009). TIMSS 2011 assessment. Boston College Publication.
• Neuman, W. L. (2007). Qualitative and quantitative approaches. Pearson Education.
• Olkun, S. ve Toluk, Z. (2003). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Anı Yayıncılık.
• O'Tuel, F. S. ve Bullard, R. K. (1993). Developing higher order thinking in the content areas K-12. Critical Thinking Books & Software.
• Oral, I. ve McGivney, E. (2011). Türkiye’de matematik ve fen bilimleri alanlarında öğrenci performansı ve başarının belirleyicileri: TIMSS 2011 analizi. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG-TIMSS-2011-Analiz-Raporu.pdf adresinden 01.06.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme. PegemA Yayıncılık.
• Paul, R. W. ve Elder, L. (2006). The miniature guide to critical thinking-concepts and tools. Dillon Beach.
• Ralph, E. G. (1999). Developing novice teachers'oral-questioning skills. McGill Journal of Education/Revue des sciences de l'éducation de McGill, 34(1), 29-47.
• Reyhanlıoğlu, Ç. ve Tiryaki, İ. (2021). Ülkemizde gerçekleştirilen ölçme ve değerlendirme faaliyetlerine genel bir bakış. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2021(16), 70-93.
• Seferoğlu, S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 193-200.
• Skemp, R. E. (1986). The psychology of learning mathematics. Penguin Books.
• Şahinel, S. (2002). Eleştirel Düşünme. PegemA Yayıncılık.
• Şahin, M. (2022). Liselere geçiş sistemi (LGS) matematik sorularının matematik dersi öğretim programına ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Şimşek, M. (2021). İlköğretim matematik öğretmenlerinin sınav soruları ile LGS sınavı matematik sorularının matematik öğretim programı alt öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi.
• Thompson, T. (2008). Mathematics teachers’ interpretation of higher-order thinking in Bloom’s taxonomy. International electronic journal of mathematics education, 3(2), 96-109.
• TIMSS (2015). Uluslararası fen ve matematik eğilimleri araştırması. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Tuncer, M. (2020). Program geliştirme ve ölçme değerlendirme. H. G. Berkant (Ed.), Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulama örneklerine (s.303-324) içinde. Anı Yayıncılık.
• Üzümcü, Z. B. ve İpek, A. S. (2022). LGS matematik sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi ve ortaokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarına göre incelenmesi. Pearson Journal, 7(20), 124-133.
• Yakacı, D. (2016). TEOG sınavlarındaki matematik sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi ve öğretim programına göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, U. ve Doğan, M. (2022). 2021-LGS Matematik alt testi sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, (90), 459-476.