Kudsî’nin Şerh-i Kasîde-i Emâlî Adlı Eseri

Yıl 2017, Sayı: 9, 325 - 365, 07.12.2017

Gökhan Demir

https://doi.org/10.18498/amauifd.363559

Öz

Türk
edebiyatında Arapça ve Farsça akâid-nâmelerin tercüme ve şerhleri önemli bir yekûn
tutmaktadır. Çalışmamızda Kudsî’nin Şerh-i Kasîde-i Emâlî adıyla metnini
neşrettiğimiz eser, Ali b. Ûşî’nin İslâm dünyasında çok okunan akâid-nâmelerden
biri olan Kasîde-i Emâlî adlı eserinin şerhidir. I. Mahmud döneminde yaşayan
Kudsî mahlaslı bir âlime ait olduğu iddia edilen bu eserin aslında III. Selim
döneminde yaşayan Kudsî mahlaslı bir şaire ait olduğu eserlerinden hareketle
ortaya çıkarılmıştır. Çalışmamızda öncelikle Alî b. Ûşî ve bahsi geçen kasîdesinin
Türkçe tercüme ve şerhlerinden bahsedilmiştir. Ardından da Kudsî ve şerh metni
tanıtılmıştır. Kudsî’nin eserde takip ettiği şerh metodu hakkında bilgiler
verildikten sonra metnin latinize edilmiş şekli sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Kudsî, akâid-name, Şerh-i Kasîde-i Emâlî, tercüme, şerh

Qudsi’s Work Entitled Sherh-i Qaside-i Amali

Öz

Translation and
commentaries of Arabic and Persian akâid-names in Turkish literature hold an
important part. In our work, the work we have published Qudsi’s in the name of
Sherh-i Qaside-i Amali is Ali b. Ushi’s a comment of the work of Qaside-i Amali
which is one of the most read in the Islamic world. This work, which is alleged
to belong to a Qudsi alias scholar living in the period of Mahmud I, it is
revealed in motion from his works that a Qudsi alias poet living in the III.
Selim period belonged to him. In our work, firstly Ali b. Ushi and mentioned Turkish
translations and commentaries of the mentioned verses. Then the Qudsi and the
commentary are introduced. The text was presented in latinized form after
giving information about the comment method that Qudsi followed in the work.

Anahtar Kelimeler

Qudsi, akâid-name, Sherh-i Qaside-i Amali, translations, commentary

Kaynakça

• Akçay, Ali İhsan. “Türk Edebiyatında Manzum Akâidnâmeler: İnceleme Metin”. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Fatîn Davud. Hâtimetü’l-Eş’âr (Fatîn Tezkiresi) (e-kitap). haz. Ömer Çiftçi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Erişim 25 Şubat 2017. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78465/fatin-davud---hatimetul-esar.html.
• Gölcük, Şerafettin ve Adil Bebek. “El-Fıkhu’l-Ekber”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 1995, 12: 544-547.
• İlhan, Mevlüt. “Mütercimi Belli Olmayan Mensûr Bir Kasîde-i Emâlî Tercümesi”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature. 1 (Yaz 2015): 9-26.
• İlhan, Mevlüt. “Kasîde-i Emâlî’nin Türkçe Tercümeleri”. Yüksek Lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
• Karal, Enver Ziya. Büyük Osmanlı Tarihi. 5 cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2001.
• Kılavuz, A. Saim. “Akâid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 1989, 2: 212-216.
• Kudsî. Hüsnü’s-Sülûk fî Şâni’l-Mülûk (Şerh-i Hadîs-i Erba’în). Bağdatlı Vehbi, 1048, Süleymaniye Kütüphanesi.
• Kudsî. Şerh-i Kasîde-i Emâlî. AE Şer’iye, 328, Millet Kütüphanesi.
• Kudsî. Şerh-i Kasîde-i Emâlî. TY 5876, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi.
• Mehmed Süreyyâ. “Kudsî Efendi (Hoca)”. Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996, 3: 802.
• Özervarlı, Mehmet Sait. “el-Emâlî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 1995, 11: 73-75.
• Toprak, Mehmet Sait. “Ali b. Osman Sirâceddîn el-Ûşî: Hayâtı ve Eserleri”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 23 (2006): 65-86.
• Yazar, Sadık. “Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği”. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Yuvacı, Bünyamin. “Tuhfe-i Nâilî Metin ve Muhtevâ (II. Cilt 735-999)”. Yüksek Lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.