İHTİYATİ TAHAKKUK: VERGİ ALACAĞI AÇISINDAN SIRA DIŞI BİR GÜVENCE TEDBİRİ

Year 2024, Volume: 25 Issue: 2, 91 - 113, 30.06.2024

Taner Ercan

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1366192

Abstract

Kamu hizmetlerinin devamlı ve sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi kamu finansman kaynaklarının zamanında, eksiksiz tahsili ile mümkündür. Bu minvalde Türk hukuk sisteminde kamu alacaklarının takibi ve korunması, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK) ile sağlanmıştır. Kanun koyucu mezkur yasada yer alan hükümlerden belirli bir kısmı vasıtasıyla kamu alacağının tahsilini düzenlemekte, belirli bir kısmı ile kamu alacağına birtakım imtiyazlar tesis etmekte ve bir diğer kısmı ile de kamu alacağının korunmasını hedeflemektedir. Kamu alacağının korunmasına yönelik tedbirler Kanun’un ikinci bölümünde sayılmış olup bu müesseseler “teminat isteme, ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz” kurumlarıdır. İhtiyati tahakkuk müessesesi de bahsi geçen tedbirler kapsamında vergilendirme süreci bağlamındaki tarh, tebliğ, tahakkuk aşamalarının nihayete ermeden olağanüstü şekilde tahakkuk ettirilmesini sağlayan kamu alacağını güvence almayı amaçlayan bir tedbirdir. Bu çalışmada, amme alacağını koruma amacını taşıyan ve sıra dışı bir tedbir olan ihtiyati tahakkuk kurumu yasal düzenlemeye yönelik açıklamalar çerçevesinde irdelenecektir.

Keywords

İhtiyati Tahakkuk, Kamu Alacağı, İhtiyati Haciz, Teminat, Kamu Borçlusu

PRECAUTIONARY ACCELERATION: AN EXTRAORDINARY ASSURANCE MEANS FOR TAX RECEIVABLES

Abstract

Individuals forming the society have assigned certain duties to the state organization, which is the highest institution of the society and has this status, in order to meet their common needs throughout the historical process. Today, developments both in the economic and social fields and in information technologies have led to an increase in the diversity of public services and thus to the emergence of the need for public financing. Continuous and healthy maintenance of public services is possible with the timely and complete collection of public financial resources. In this context, the pursuit and protection of public receivables in the Turkish legal system is provided by the Law No. 6183 on the Collection Procedure of Public Receivables (AATUHK). The legislator also aimed to protect public receivables in the provisions of the said law and took measures in this direction. Within the scope of the mentioned measures, the provisional accrual institution is a measure that aims to secure public receivables by ensuring that the assessment, notification and accrual stages in the context of the taxation process are accrued in an extraordinary way before they are completed. In this study, the provisional accrual institution, which is an extraordinary measure that aims to protect public receivables, will be examined within the framework of explanations regarding legal regulation.

Keywords

Precautionary Assessment, Public Receivables, Ancillary Attachment, Guarantee, Public Debtor

References

• Acuner, S. (2015). Vergi hukukunda teminat ve teminatın içtihatlar ışığında değerlendirilmesi. Vergi Dünyası, 406, 156-174.
• Ay, H., & Baran, T. (2014). Kamu alacaklarının korunma yöntemleri ve bir değerlendirme. Sosyoekonomi Dergisi, 21, 45-68. doi: 10.17233/se.94163
• Arslaner, H., & Akdeniz, D. (2014). 6183 Sayılı amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanun hükümlerinde yer alan suçlarda maddi unsurun varlığı. Sayıştay Dergisi, 95, 91-113.
• Başbüyük, İ. (2014). Kamu icra hukukunda kamu alacağının tahsiline etki eden suçlar (AATUHK m.110-114). Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(Özel Sayı), 4613-4631.
• Balcı, M. (2021). Kamu icra hukuku ve 6183 sayılı kanun uygulaması (2. Baskı). İstanbul: Onikilevha Yayınevi.
• Baydere, C. (2019). Türk vergi hukukunda ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haczin yargısal denetimi. İstanbul: Onikilevha Yayınevi.
• Bayraklı, H.H. (2001). Vergi icra hukuku (2. Baskı). Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• Budak, T., & Benk, S. (2011). Kamu alacağı: hukuki bir değerlendirme. Business and Economics Research Journal, 2(2). 61-76.
• Candan, T. (2007). Amme alacaklarının tahsili usulü hakkında kanun. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Coşkun, M. (2016). Amme alacaklarının tahsili usulü hakkında kanun (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Çiftçioğlu, H., Antepli, A., & Polat, Ö. (2015). Kamu alacaklarının korunmasına yönelik tedbirler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 95-116.
• Duman, M. (2016). Kamu alacağının tahsiline engel olma suçunun takibatı nedeniyle ihtiyati tahakkuk uygulaması. Mali Çözüm Dergisi, 26(134), 111-126.
• Esemen, A. (2022). Türk vergi hukukunda verginin tahakkuku. NKU Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2, 341-360. doi: 10.51562/nkuhukuk.2022325
• Gerçek, A. (2020). Kamu alacaklarının tahsil hukuku (6. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Karadağ, N. C. (2012), Vergi alacağının güvence altına alınmasında teminat, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuka ilişkin özellikli durumlar. Maliye Dergisi, 162, 238-255.
• Karakoç, Y. (2004). Genel vergi hukuku (3. baskı). Ankara: Yetkin Yayınevi.
• Mutluer, M. K. (2006). Vergi genel hukuku. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Narter, R., & Arıkan, A. (2019). Kamu alacaklarının tahsil sürecinin belirlenmesinde idarenin seçimlik hakkı var mıdır? Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(Özel Sayı), 1529-1546.
• Öncel, M., Çağan, N., & Kumrulu, A. (1985). Vergi hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Yayınları.
• Özbalcı, Y. (2008). Amme alacaklarının tahsili usulü hakkında kanun yorum ve açıklamaları. Ankara: Oluş Yayıncılık.
• Özer, İ. (1979). Kamu alacaklarının tahsili teorisi ve Türkiye’de uygulaması. Ankara: TODAİE Yayını.
• Sarıcaoğlu, E. (2020). Kamu alacağının korunmasına yönelik bir önlem: 6183 sayılı kanuna göre teminat. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22(2), 857-904.
• Serim, N. (2007). 6183 Sayılı kanunda amme alacaklarının korunması. İstanbul: Türkmen Kitabevi,
• Sümer, S.Y. (2023). 6183 Sayılı AATUHK m. 110 kapsamında kamu alacağının tahsiline engel olma suçu. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(1), 283-336.
• Şentürk, A.G. (2009). Amme alacaklarının korunması yöntemlerinden “teminat isteme” uygulamasının ihtiyati tahakkuk-ihtiyati haciz müesseseleri ile bağlantısının ortaya konulması ve bir idari işlem olarak vergi hukuku yönünden irdelenmesi. http://agencerhukuk.com/014.pdf adresinden erişildi.
• Şenyüz, D., Yüce, M., & Gerçek, A. (2022). Vergi hukuku (13. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun. (1953, 21 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı 8469). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.6183.pdf
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu, (1961, 04 Ocak), Resmi Gazete (Sayı 10703). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.4.213.pdf
• Tahsilat Genel Tebliği Seri: A Sıra No: 1, RG 30.06.2007/26568.
• Danıştay 13. D., 13.06.1979, E. 1979/332, K. 1997/3017.
• Danıştay 7.D., 27.01.1986, E.1984/1530, K.1986/246.
• Danıştay 7.D., 25.09.2001, E. 2001/2210, K. 2001/3523.
• Danıştay 7.D., T.3.10.2007, E.2006/1290, K.2007/3914.
• Danıştay 9.D., T.16.06.2014, E.2011/3737, K.2014/4258.
• Yargıtay 5. C.D., 16.01.2018, E. 2014/10154, K. 2018/196.