Evaluation of family planning services: A district example in İstanbul

Year 2025, Volume: 30 Issue: 1, 29 - 39, 29.01.2025

Mehmet Sait Değer , Şeyma Halaç , Muhammed Atak

https://doi.org/10.21673/anadoluklin.1571063

Abstract

Aim: The aim of family planning services is to provide individuals with the information and support they need to make informed, safe, and healthy reproductive decisions. Furthermore, it provides women with the option to space out their pregnancies and offers protection from unplanned pregnancies. It is thought that family planning services could play a role in protecting maternal and child health, as well as improving the overall health level of society. The objective of this study was to gain insight into the family planning services provided to applicants at the Maternal Child Health and Family Planning (MCHFP) Centre in a district of İstanbul between 2018 and 2020.

Methods: The study population comprised individuals who had applied to the Eyüpsultan MCHFP Centre between 2018 and 2020. We are grateful to have had the opportunity to retrospectively analyze the data of 1,444 individuals.

Results: The study group had an average age of 33.95 years, with 45.2% of participants having completed primary education or below. It may be of interest to note that among the women who applied, 46.2% were in the age group of 35 years and above. It is worth noting that a significant proportion of the women who applied, namely 75.9%, were seeking to use a family planning method for the first time. It would seem that the age groups 29-34 and 35-40 saw the highest number of applications. It is notable that a relatively high proportion of women (49.4%) had not used any family planning method in the previous three months, compared to those who had employed other methods. It would seem that the intrauterine device is the most preferred family planning method across all age groups and education levels (p<0.05). It would seem that there is a difference between family planning methods before and after the AÇSAP application, according to years. Furthermore, it was observed that age group, educational level, and number of pregnancies were associated with the use of family planning methods (p<0.05).

Conclusion: In the study, the participants demonstrated a clear preference for modern family planning methods (86.1%) following the application period. It is recommended that individuals be provided with comprehensive family planning information and that awareness-raising activities be conducted in the local community. This will facilitate access to family planning services and improve attitudes and behaviors towards family planning.

Keywords

Child health, family planning, maternal health, maternal and child health centers

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Supporting Institution

Yok

Aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi: İstanbul’da bir ilçe örneği

Abstract

Amaç: Aile planlaması hizmetleri, bireylerin üreme ile ilgili kararlarını bilinçli, güvenli ve sağlıklı şekilde almalarını amaçlamaktadır. Ayrıca kadınların gebelikler arasındaki süreyi ayarlamalarına ve istenmeyen gebeliklerden korunmalarına olanak sağlayan bir uygulamadır. Aile planlaması hizmetleri ile anne ve çocuk sağlığı korunabilir ve toplumun sağlık düzeyi geliştirilebilir. Bu çalışmada İstanbul'un bir ilçesindeki Anne Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması (AÇSAP) merkezine 2018 ile 2020 yılları arasında başvuranlara verilen aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Yöntemler: Tanımlayıcı tipteki araştırmanın evrenini Eyüpsultan AÇSAP Merkezi’ne 2018-2019-2020 yılları boyunca başvuran kişiler oluşturmuştur. Araştırma kapsamında 1444 kişinin verileri retrospektif olarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırma grubunun yaş ortalaması 33,95 olup katılımcıların %45,2’sinin eğitim düzeyi ilköğretim ve altındadır. Başvuru yapan kadınların, %46,2’si ≥35 yaş grubundadır. Kadınların %75,9’u ilk defa aile planlaması yöntemi kullanmak için başvurumuştur. Yaş gruplarına göre en çok başvuru 29-34 yaş ve 35-40 yaş gruplarında gerçekleşmiştir. Son 3 ayda herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmayanların oranı (%49,4) diğer yöntemleri kullananlardan daha yüksek görülmüştür. AÇSAP Araştırma grubundaki kadınlardan tüm yaş gruplarında ve eğitim düzeylerinde en çok tercih edilen aile planlaması yöntemi Rahim İçi Araç olmuştur (p<0,05). Yıllara göre AÇSAP başvurusu öncesi ve sonrası aile planlaması yöntemleri arasında farklılık gözlenmiştir. Ayrıca yaş grubu, eğitim düzeyi ve gebelik sayısı ile aile planlaması yöntemi kullanımı arasında ilişkili tespit edilmiştir (p<0,05).

Sonuçlar: Araştırmada katılımcıların başvuru sonrası aile planlaması tercihi ağırlıklı olarak modern yöntemler (%86,1) olmuştur. Aile planlaması konusunda bireylerin desteklenmesi ve topluma yönelik farkındalık çalışmalarının yapılması, bireylerin aile planlaması hizmetlerine erişimini ve aile planlamasına yönelik tutum ve davranışlarının geliştirilmesine yardımcı olacaktır.

Keywords

Aile planlaması, anne sağlığı, anne ve çocuk sağlığı merkezleri, çocuk sağlığı

References

• Sharma KA, Zangmo R, Kumari A, Roy KK, Bharti J. Family planning and abortion services in COVID-19 pandemic. Taiwan J Obstet Gynecol. 2020;59(6):808-811.
• Getaneh T, Negesse A, Dessie G, Desta M, Moltot T. Predictors of unmet need for family planning in Ethiopia 2019: a systematic review and meta analysis. Arch Public Health. 2020;78(102):1-11.
• Azmat SK, Ali M, Siddiqui FJ, Tirmizi SFA, Kiarie J. Scoping review on the impact of outbreaks on sexual and reproductive health services: proposed frameworks for pre-, intra-, and postoutbreak situations. Biomed Res Int. 2021;(2021): 9989478-9989478
• Şenoğlu A, Çoban A, Karaçam Z. İstenmeyen gebelikler ve isteyerek yapılan düşüklerin değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2019;28(4): 300-305.
• Gavas E, Inal S. The family planning methods using status and attitudes of women in Turkey: A systematic review. Journal of Health and Life Science 2019;1(2):37-43.
• World Health Organization. Family planning/contraception. World Health Organization. Accessed 2023 Sep 17. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/family-planning-contraception
• Soysal G, Özcan C, Akın A. Dünyada ve Türkiye’de kadın, anne ve çocuk sağlığının güncel durumu. Sağlık ve Toplum Dergisi 2022;32(1): 3-13.
• World Health Organization. Sexually transmitted infections (STIs). World Health Organization. Accessed 2023 Sep 17. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-stis
• World Health Organization. Maternal mortality. World Health Organization. Accessed 2023 Sep 17. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/maternal-mortality
• World Health Organization. Trends in maternal mortality 2000 to 2020: estimates by WHO, UNICEF, UNFPA, World Bank Group and UNDESA/Population Division: executive summary. (2023)
• Khalil A, Samara A, O'Brien P, Coutinho CM, Quintana SM, Ladhani SN. A call to action: the global failure to effectively tackle maternal mortality rates. Lancet Glob Health. 2023;11(8):e1165-7.
• Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2022, Accessed 2024 Jul 20. Available from: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/48054/0/siy202205042024pdf.pdf
• World Health Organization. Abortion. World Health Organization. Accessed 2023 Sep 17. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abortion
• World Health Organization. World report on hearing. World Health Organization. Published 2021 Mar 17. Accessed 2023 Sep 17. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240039483
• Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018 Ana Raporu. Türkiye İstatistik Kurumu. Published 2020 Aug. Accessed 2023 Sep 17. Available from: https://sck.gov.tr/wp-content/uploads/2020/08/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Ouedraogo L, Habonimana D, Nkurunziza T, et al. Towards achieving the family planning targets in the African region: a rapid review of task sharing policies. Reprod Health. 2021;18(1):22.
• Ozvaris SB, Akin L, Akin A. The role and influence of stakeholders and donors on reproductive health services in Turkey: a critical review. Reprod Health Matters. 2004;12(24):116-27.
• Acikalin I, Biliker MA, Gaertner R, Gural D, Krause P. The reproductive health programme in Turkey: overview and approach. Time of changes in Turkey. UNFPA Copenhagen; 2007.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Ge-nel Müdürlüğü (resmigazete.gov.tr) (Ac-cess date: 15.09.2023)
• Şakar RR, Koruk F. Şanlıurfa’da karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı ve nedenlerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2024;21(1):82-7.
• Senderowicz L, Maloney N. Supply-Side Versus Demand-Side Unmet Need: Implications for Family Planning Programs. Popul Dev Rev. 2022;48(3):689-722.
• Sinai I, Omoluabi E, Jimoh A, Jurczynska K. Unmet need for family planning and barriers to contraceptive use in Kaduna, Nigeria: culture, myths and perceptions. Cult Health Sex. 2020;22(11):1253-68.
• Gahungu J, Vahdaninia M, Regmi PR. The unmet needs for modern family planning methods among postpartum women in Sub-Saharan Africa: a systematic review of the literature. Reprod Health. 2021;18(1):35.
• TÜİK Kurumsal (tuik.gov.tr) Access date: 24.09.2023. Link: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708#:~:text=Do%C4%9Fum%20yapan%20annelerin%20ortalama%20ya%C5%9F%C4%B1,ya%C5%9F%C4%B1%20ise%2027%2C0%20oldu.
• Stanton T, Bateson D. Effects of the COVID-19 pandemic on family planning services. Curr Opin Obstet Gynecol. 2021;33(5):425-30.
• Eren D, Küçükkaya B. COVID-19 pandemi sürecinde aile planlaması hizmetleri, yöntem kullanımı ve karşılaşılan sorunlar. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi 2022;5(3):485-94
• Bolarinwa OA, Ahinkorah BO, Seidu AA, et al. Mapping Evidence of Impacts of COVID-19 Outbreak on Sexual and Reproductive Health: A Scoping Review. Healthcare (Basel). 2021;9(4):436.
• Keten M, Edis EK. COVID-19 pandemisinin kadın sağlığı üzerindeki etkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2021;30(4):293-300.
• Elkan Kiyat Z, Kahyaoğlu Süt H. COVID-19 pandemisinde üreme sağlığı ve modern aile planlaması yöntem danışmanlığı. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi 2023; 6(2):497-504.
• Tolu LB, Feyissa GT, Jeldu WG. Guidelines and best practice recommendations on reproductive health services provision amid COVID-19 pandemic: scoping review. BMC Public Health. 2021;21(1):276.
• Pfitzer A, Lathrop E, Bodenheimer A, et al. Opportunities and Challenges of Delivering Postabortion Care and Postpartum Family Planning During the COVID-19 Pandemic. Glob Health Sci Pract. 2020;8(3):335-43.
• Altuntaş F, Mayda A. Bolu Dörtdivan ilçesi’nde aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2011;1(1):1-7.
• Gemalmaz AF, Okyay P, Doyuran E, Başak O, Beşer E. Aydın İli 1 Nolu AÇSAP Merkezi aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2005;14(4):80-6.
• Black KI, Gupta S, Rassi A, Kubba A. Why do women experience untimed pregnancies? A review of contraceptive failure rates. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2010;24(4):443-55.
• Mayda A, Yılmaz M, Ağırcan D, Altın N, Aydemir G, Aydın Ö. Bir ana çocuk sağlığı aile planlaması merkezi’ne başvuran hastaların değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2012;2(3):14-9.
• Abraham G, Yitbarek K, Morankar SN. Determinants of adolescents reproductive health service utilization in Ethiopia: a systematic review of quantitative evidence. Adolesc Health Med Ther. 2019;10:49-58.
• Yılmaz Dogru H, Oktay G, Kunt İşgüder Ç, Özsoy AZ, Çakmak B, Delibaş İB, Çeltek Yıldız N. The overview of women by age groups on the family planning and the evaluation of preferred methods: A Tertiary center experience. diclemedj. 2016;43(3):413-8.
• Ejder Tekgündüz S, Gür EY, Ejder Apay S. Evli Kadınların Aile Planlaması Tutum Ve Niyetleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Sakarya Tıp Dergisi. Aralık 2021;11(4):743-50.
• Yücel U, Güner S, ŞEN FS. 15-49 yaş arası iki yaşından küçük çocuğu olan kadınlarda aile planlaması hizmet kullanımının değerlendirilmesi. Medical Sciences 2018;13(4):120-8.
• Karacan E, Gökçe S. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın sağlığı. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi 2020;1(1):39-59.
• Ivanova O, Rai M, Kemigisha E. A systematic review of sexual and reproductive health knowledge, experiences and access to services among refugee, migrant and displaced girls and young women in Africa. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(8):1583.
• Onukwugha FI, Hayter M, Magadi MA. Views of Service Providers and Adolescents on Use of Sexual and Reproductive Health Services by Adolescents: A Systematic Review. Afr J Reprod Health. 2019;23(2):134-47.
• Hamidanoğlu, M (2011). Şanlıurfa’da aile planlaması hizmetlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmış Doktora Tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Muttreja P, Singh S. Family planning in India: The way forward. Indian Journal of Medical Research2018;148(Suppl):S1-S9.
• Solo J, Festin M. Provider Bias in Family Planning Services: A Review of Its Meaning and Manifestations. Glob Health Sci Pract. 2019;7(3):371-85.
• Özlem A, Gökler ME. Göçmen Kadınlarda Üreme Sağlığı. MRR. 2021;4(3):57-64.
• Sultan S. The effects of education, poverty, and resources on family planning in developing countries. CMCH 2018;15(1):3-6.
• Sharma AE, Frederiksen BN, Malcolm NM, Rollison JM, Carter MW. Community education and engagement in family planning: updated systematic review. Am J Prev Med. 2018;55(5):747-58.
• Appleford G, RamaRao S, Bellows B. The inclusion of sexual and reproductive health services within universal health care through intentional design. Sex Reprod Health Matters.2020;28(2):1799589.
• Kızılkaya Beji N, Kaya G, Savaşer S. Ülkemizde kadın sağlığının öncelikli sorunları. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi 2021;4(1):105-12.
• Afulani PA, Nakphong MK, Sudhinaraset M. Person-centred sexual and reproductive health: A call for standardized measurement. Health Expect. 2023;26(4):1384-90.