Türkiye'de Çok Partili Siyasi Hayatın Çok Partili Siyasetçisi Fethi Çelikbaş (1912-2009)

Year 2023, Volume: 2 Issue: 4, 31 - 72, 09.09.2023

Ramazan Baş

Abstract

1912’de Burdur’da doğan Fethi Çelikbaş’ın aile kökleri, 1735’ten itibaren Burdur’da siyaseten etkin olmuş Çelik Paşalar sülalesindendir. Çelik Paşalar sülalesi 18. ve 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin birçok yerinde siyasetin içinde bulunmuş, hatta mahiyetlerinden iki de sadrazam çıkarmıştır. 20. yüzyılda Cumhuriyet Dönemi’nde, sülalenin siyasetçi çıkarma geleneğini Fethi Çelikbaş devam ettirmiştir. Fethi Bey Türkiye’de Çok Partili Dönemin başlangıcı olan 1946 yılından, vefatından üç yıl öncesi olan 2006 yılına kadar hep siyasetin içinde bulunmuştur. Bu uzun süreçte altı defa bakanlık, yedi dönem milletvekilliği, altı yıl cumhuriyet senatörlüğü yapmıştır. Demokrat Parti, Hürriyet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi, Anavatan Partisinde yer almış, bu partilerin bazılarının kuruluş sürecinde rol oynamış, hemen hepsinin yönetim kadrosu içende bulunmuştur. Fethi Çelikbaş Türkiye’de Çok Partili Dönemin önemli siyasi olaylarının hep içerisinde yer almıştır. Liberal bir dünya görüşüne sahip Fethi Bey, 1989’da Cumhurbaşkanı adayı da olmuştur. Aktif siyaseti bıraktığı 1991 yılından sonra Encümen-i Daniş adlı düşünce topluluğuna üye olmuş ve on yıl başkanlığını yapmıştır. Fethi Çelikbaş’ın siyasi hayatı oldukça aktif geçmiş ve siyasette devamlılığı da olmuştur. Dolayısıyla onun siyasi faaliyetlerinin takibi bir anlamda Türkiye’de Çok Partili Dönemin de takibi olmuştur. Bu noktalardan hareketle bu araştırmada Fethi Çelikbaş’ın siyasi faaliyetlerini ortaya koyup irdeleyerek, Türkiye’nin yakın dönem tarihine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Keywords

Fethi Çelikbaş, Çok Partili Dönem, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Siyasi Pariler, Burdur

References

• AHMAD Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye, Hil Yayınları, İstanbul, 2015.
• AKSOY Muammer, Sanayi Bakanı Çelikbaş’ın, Rejime, Hukuka ve Memleket Menfaatlerine Aykırı Tutumu, Sevinç Matbaası, Ankara, 1963.
• ALİCAN Ekrem, Günlükler 1956-1966, (Haz: Binnur MörelBüyükertan), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2021.
• ALİCAN Ekrem, Günlükler 1954-1956, Haz. Binnur Mörel Büyükertan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2022.
• AYATA Ayşe Güneş, “Türkiye’nin Demokratikleşme Sürecinde Ortanın Solu Hareketi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, L/3, 1995, s.79-88.
• BAŞ Ramazan, “İstisnai Bir Seçim Sonucu: Sözlü ve Yazılı Tarih Işığında 1957 Seçimlerinde Burdur”, Sözlü Tarih Dergisi, II/1, s. 15-48.
• BİLÂ Hikmet, CHP 1919 –1999, Doğan Kitap, İstanbul, 1999.