Abstract
Çağdaş Uygur edebiyatının göçmen şairi Tuygun Abduveli, vatanını terk edip edebî faaliyetlerine yurt dışında devam etmek zorunda kalan şairlerden biridir. 27 Aralık 1974 tarihinde Aksu şehrinin Kelpin kasabasına bağlı Yurçi köyünde dünyaya gelmiştir. Edebî hayata 8 Kasım 1987’de Aksu Géziti’nin Cenub Şamili bölümünde yayımlanan Ustazım (Öğretmenim) adlı şiirle atılır. Daha sonra 1992 yılına kadar Tarim, Teñritaġ, Aqsu Edebiyati, Kroren gibi dergiler ve İşçiler Vaqit Géziti ve Şincañ Géziti gibi gazetelerde faaliyetlerini sürdürür. 1992-1996 yılları arasını Urimçi’de hapishanede geçiren Abduveli, bu yıllarda edebî faaliyetlerine ara vermek zorunda kalır. 1998 yılından itibaren tekrar kalemi eline alan şair, dergi ve gazetelerde eser vermeye devam eder. 2001 yılında Uygur Özerk Bölgesi Yazarlar Cemiyetine kabul edilir. 2003 yılında Doğu Türkistan’dan ayrılıp önce Pakistan’a daha sonra Türkiye’ye gelir. 21 Aralık 2004 tarihinde de Kanada’nın Toronto şehrine giderek burada inşaat işleriyle meşgul olur ve edebî faaliyetlerini burada sürdürür.
Tuygun Abduveli, hayatı boyunca kaleme aldığı şiirleri, Gözlirimde Mügdeydu Quyaş (Gözlerimde Uyuklar Güneş) adlı şiir kitabında toplar. Bu şiir kitabında 64 şiir ve 21 gazel yer almaktadır. Şairin belirttiğine göre bu şiirler, onun hayatının her dönemine vekillik eder. Şiirlerinde tasavvuf, vatan sevgisi, yalnızlık, karamsarlık, aşk, sevgi, tabiat, yabancılaşma gibi temalar hâkimdir. Bu çalışmada Abduveli’nin hayatından söz edilerek şiirlerinden örnekler verilecek ve bu şiirler tematik olarak incelenecektir.
References
- Abduveli, Tuygun (2009), Közlirimde Mügdeydu Quyaş (Şéirler Toplimi), İstanbul: Teklimikan Uyġur Neşriyati.
- Baran, Lokman (2007), “Çağdaş Uygur Edebiyatının Oluşması ve Gelişmesi”, bilig, S. 42, yaz, 191-211.
- Doğan, Levent (2016), Doğu Türkistan Dışındaki Uygur Şairleri, İstanbul: Paradigma Akademi.
- Emet, Erkin (2018), 21. Yüzyıl Uygur Dramı Göç, Ankara: Akçağ.
- Hasancan, Abdülvahit (2016), “Çağdaş Uygur Edebiyatında Önemli Bir Yazar: Zordun Sabir”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, S. 7, s. 1-7.
- İzutsu, Toshihiko (1998), İbn Arabî’nin Fusûs’undaki Anahtar-Kavramlar, (Çev. Ahmed Yüksel Özemre), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Kaşgarlı, Raile Abdülvahit (2014), “Çağdaş Uygur Edebiyatı ve Onun Geleceği”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, S. 3, s. 129-145.
- Pala, İskender (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken.
- Yıldırım, Ali (2015), “Mevlana’nın Şiirlerinde Kuş Sembolizmi”, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, S.6, Mayıs, s. 235-246.
Abstract
References
- Abduveli, Tuygun (2009), Közlirimde Mügdeydu Quyaş (Şéirler Toplimi), İstanbul: Teklimikan Uyġur Neşriyati.
- Baran, Lokman (2007), “Çağdaş Uygur Edebiyatının Oluşması ve Gelişmesi”, bilig, S. 42, yaz, 191-211.
- Doğan, Levent (2016), Doğu Türkistan Dışındaki Uygur Şairleri, İstanbul: Paradigma Akademi.
- Emet, Erkin (2018), 21. Yüzyıl Uygur Dramı Göç, Ankara: Akçağ.
- Hasancan, Abdülvahit (2016), “Çağdaş Uygur Edebiyatında Önemli Bir Yazar: Zordun Sabir”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, S. 7, s. 1-7.
- İzutsu, Toshihiko (1998), İbn Arabî’nin Fusûs’undaki Anahtar-Kavramlar, (Çev. Ahmed Yüksel Özemre), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Kaşgarlı, Raile Abdülvahit (2014), “Çağdaş Uygur Edebiyatı ve Onun Geleceği”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, S. 3, s. 129-145.
- Pala, İskender (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken.
- Yıldırım, Ali (2015), “Mevlana’nın Şiirlerinde Kuş Sembolizmi”, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, S.6, Mayıs, s. 235-246.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | MAKALELER |
| Authors | |
| Publication Date | February 28, 2022 |
| Published in Issue | Year 2022 |