Abstract
Atasözleri çalışmalarında, onların zihniyeti yansıtma özellikleri ve taşıdıkları sosyolojik içerik konulu çalışmaların sayısı sınırlıdır. Oysaki onu yaratan toplumun hayata bakış açısını gösteren bu kalıp sözler üzerinde yapılan kavram alanı incelemeleri sosyal bilimlerin birçok dalında yapılacak çalışmaya ışık tutabilir.
16. yüzyılın ilk yarısında, Kasım Han'ın ölümünden sonra Kazaklar üç jüze ayrıldılar. Bu yapıda han ailesinin değişebilir olması, han olacak kişinin halkın desteğini alarak yönetme niteliklerini kanıtlamak zorunda oluşu, beylerin ve toplumun önde gelenlerinin hanın seçiminde söz sahibi olması yöneticileri eleştiriye açık hâle getirirken topluma yöneticilerini eleştirme pratiği kazandırmıştır. Bu nedenle Kazak atasözleri toplumun iktidara bakış açısının incelenmesi için uygun bir dil malzemesidir. Bu makalede, zihinsel kodları yansıtan atasözleri iktidarın gücünü olumlayan, doğallaştıran, eleştiren veya eşitsizliklere dair bulanıklaştırılmış yargılar içeren dil ürünleri midir sorusuna cevap aranacaktır. İktidara bakış; menşei, mahiyeti ve muhatabı bağlamında ele alınacaktır.
References
- Adambayev, A. (1996). Makal-Mätelder. Almatı: Gılım.
- Askar, O. (2005). Kazak Jene Elem Halıktarının Tandamalı Makal-Mätelderi. Almatı: Balawsa.
- Çağbayır, Y. (2017). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük, C. I-II, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Gürsu, U. (2017). Kazak Atasözleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkçe Sözlük. (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Osman Akınhay, Derya Kömürcü (Çev.). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
- Püsküllüoğlu, A. (1995). Türkçe Sözlük. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Scott, J. C. (2018). Tahakküm ve Direniş Sanatları Gizli Senaryolar. Alev Türker (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Abstract
In the studies of proverbs, there are limited studies on their reflective characteristics and sociological content they carry. However, the conceptual field studies on proverbs can shed light on the work to be done in many branches of social sciences.
In the first half of the 16th century, after the death of Kasım Khan, the Kazakhs split into three governorate. In this structure, the changeability of the ruler family, the fact that the person who will become a khan has to prove his ability to rule by getting the support of the people and the chiefs, while making the rulers open to criticism, the society has gained the practice of criticizing the rulers. For this reason, Kazakh proverbs are suitable language materials for the study of society's perspective on rulership.
In this article, an answer to the question of whether proverbs reflecting mental codes that affirm, naturalize, criticize the rulers/rulership, and contain blurred judgments about inequalities will be sought. View of power will be discussed in the context of its origin, theme, and addressee.
References
- Adambayev, A. (1996). Makal-Mätelder. Almatı: Gılım.
- Askar, O. (2005). Kazak Jene Elem Halıktarının Tandamalı Makal-Mätelderi. Almatı: Balawsa.
- Çağbayır, Y. (2017). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük, C. I-II, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Gürsu, U. (2017). Kazak Atasözleri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkçe Sözlük. (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Osman Akınhay, Derya Kömürcü (Çev.). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
- Püsküllüoğlu, A. (1995). Türkçe Sözlük. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Scott, J. C. (2018). Tahakküm ve Direniş Sanatları Gizli Senaryolar. Alev Türker (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | MAKALELER |
| Authors | |
| Publication Date | November 30, 2022 |
| Published in Issue | Year 2022 Issue: 22 |
