MARRIAGE CUSTOMS AND BELIEFS IN ALANYA YURUKS DURING THE PERIOD OF SOCIOCULTURAL CHANGE

Year 2022, Issue: 22, 177 - 212, 30.11.2022

Özlem Ünalan

https://doi.org/10.33404/anasay.1184499

Cited By: 2

Abstract

Marriage is a social organization which plays a key role in the continuation of human generation and in the onset of family life and where lines of descent are established. Just like death and birth, marriage constitutes one of the three important transition periods in human life. Marriage ceremonies which are integrated with customs, traditions and people’s beliefs are a part of folk culture in this respect. Although marriage varies from region to region, the Turkish culture has common marriage ceremonies such as asking for the girl's hand, plight, engagement and wedding. Wedding ceremonies contain people’s cultural values, happinesses, beliefs and many more rituals.
In Alanya where the yuruk tradition continues with specific changes, marriage customs and beliefs have existed perfectly from past to present. Marriage ceremonies take place in accordance with the yuruk tradition especially in distant mountain villages and highlands. However, the lifestyle, social and economic conditions brought by modern life have caused specific changes in marriage customs, as in many other areas of social life. Reasons such as tourism, labor migration, education and settlement of people coming from different countries primarily like Russia and Ukraine in Alanya have caused rapid changes in marriage customs in Alanya.
In this study, the customs of Alanya nomads before, during and after marriage, folk beliefs about marriage and practices related to them are included. In addition, the effects of the changes in Alanya nomadic life tradition and nomadic lifestyle on Alanya marriage traditions have been mentioned. In this direction, marriage ceremonies in accordance with the old tradition and marriage customs that have begun to be forgotten due to cultural change are mentioned. While preparing this study, fieldwork was carried out, interview and observation techniques were used during the compilation, and observations were made with and without participation. In addition to the information in the written sources, the information obtained as a result of the fieldwork was included in the study.

Keywords

Custom, Alanya, Wedding, Marriage, Yuruk Tradition

SOSYO-KÜLTÜREL DEĞİŞİM SÜRECİNDE ALANYA YÖRÜKLERİNDE EVLİLİKLE İLGİLİ ÂDETLER VE İNANIŞLAR

Abstract

Evlilik, insan neslinin devamında ve aile hayatının başlangıcında önemli bir rol oynayan, akrabalık ilişkilerinin kurulduğu sosyal bir müessesedir. Tıpkı ölüm ve doğum gibi insan hayatındaki üç önemli geçiş dönemlerinden birini oluşturur. Gelenek, göreneklerle ve halk inanışlarıyla bütünleşen evlenme merasimleri bu yönüyle halk kültürünün bir parçasını teşkil eder. Yöreden yöreye bazı farklılıklar gösterse de kız isteme, söz, nişan, düğün gibi Türk kültüründe evlilikle ilgili ortak törenler mevcuttur. Evlilikle ilgili törenler halkın kültürel değerlerini, mutluluklarını, inançlarını ve bunlarla birlikte pek çok ritüeli barındırır.
Yörük geleneğinin birtakım değişimleriyle devam ettiği Alanya’da da evlilikle ilgili âdet ve inanışlar, geçmişten günümüze canlı bir biçimde yaşamaktadır. Özellikle merkeze uzak dağ köylerinde ve yayla kesimlerinde yörük geleneğine uygun evlenme merasimleri gerçekleştirilmektedir. Diğer taraftan modern hayatın getirdiği yaşam tarzı, sosyal ve ekonomik şartlar; sosyal hayatın birçok sahasında olduğu gibi evlilikle ilgili âdetlerde de birtakım değişimlere sebep olmuştur. Başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere farklı ülkelerden gelen vatandaşların Alanya’ya yerleşmesi, turizm, iş göçü, eğitim vb. durumlar Alanya evlenme âdetlerini hızla değiştirmiştir.
Bu çalışmada Alanya yörüklerinin evlilik öncesindeki, evlilik esnasındaki ve evlilik sonrasındaki âdetlerine, evlilikle ilgili halk inanışlarına ve bunlarla ilgili uygulamalara yer verilmiştir. Ayrıca Alanya yörük yaşam geleneğinde ve göçebe yaşam tarzında meydana gelen değişimlerin Alanya evlilik gelenekleri üzerindeki etkilerinden söz edilmiştir. Bu doğrultuda eski geleneğe uygun evlilik merasimleri ile kültürel değişim sebebiyle unutulmaya başlanan evlilik âdetlerine değinilmiştir. Bu çalışma hazırlanırken saha çalışması yapılmış, derleme esnasında görüşme ve gözlem teknikleri kullanılmış katılımlı ve katılımsız gözlemlerde bulunulmuştur. Çalışmada yazılı kaynaklarda yer alan bilgilerin yanı sıra saha çalışması neticesinde elde edilen bilgiler yer almıştır.

Keywords

Âdet, Alanya, Düğün, Evlilik, Yörük Geleneği.

References

• Eroğlu, A. H. (2017). Geçiş Dönemleri ile İlgili İnanışlar, (Ed.: D. Arık, A. H. Eroğlu), Halk İnanışları El Kitabı, (ss.257-282), Ankara: Grafiker Yayınları. Eröz, M. (1991). Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Yayınları.
• Gelenekten Geleceğe Örf ve Adetlerimiz. (2009). (Düz: Metin Eriş, İstanbul: Forart Matbaacılık.
• Gönüllü, A.R. (t.y). Dünden Bugüne Evlenme Âdetleri, (Ed.: A. Kayasandık), Nevzat Türkten’e Armağan, (ss.169-185), Kayseri: Kayseri Kültür ve Turizm Derneği Yayını.
• İlbars, Z. (1996). Alanya ve Çevre Köylerde Evlenme Âdetleri, (Ed.: F.N. Koçak), Alanya Tarih ve Kültür Seminerleri 1992, (ss.29-32). Alanya: Günizi Ofset.
• Hacıhamdioğlu, T. (1996). Alanya’da Aratma Geleneği, (Ed.: F. N. Koçak), Alanya Tarih ve Kültür Semineri 1993, (ss.159-160), Alanya: Günizi Ofset.
• Hançerlioğlu, O. (2000). Dünya İnançları Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kafesoğlu, İ. (1993). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. Osman Akınhay- Derya Kömürcü). Ankara: Bilim Sanat Yayınları.
• Örnek, S. V. (1977). Türk Halk Bilimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Paçacıoğlu, B. (2016). VIII.-XVI. Yüzyıllar Arasında Sözcük Dağarcığı. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Türkçe Sözlük I-II. (1998). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. II, IX, X (1993). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.