Van Gölü Havzası ile Kuzey Mezopotamya arasındaki yüksek rakımlı kuşağın büyük bir kısmını oluşturan Dağlık Şırnak bölgesinde, 2017’den itibaren sistematik yüzey araştırmaları yürütülmektedir. Bölge, Orta Demir Çağ’da Urartu ve Assur devletleri arasında tampon bölge durumundadır. Çalışmalarımız sıra-sında batıda Gabar Dağı’ndan başlayan ve doğuya doğru artan bir şekilde devam eden dirhe türü yapılar tespit edilmiştir.
Dirhe, kiklopik tarza inşa edilmiş kule biçimli yapılara bölge halkı tarafından verilen isimdir. Birbirini görecek şekilde izlemsel noktalara yapılmış bu yapılar, gruplar halinde bir rota oluşturur. Kanımızca, büyük ölçüde askeri amaçlarla tasarlanmışlardır. Geniş bir coğrafyaya yayılmış, büyük bir mimarlık sisteminin par-çaları durumundaki dirheler ile ilgili bilinmeyen pek çok nokta vardır; en önemli sorulardan biri ise yapıldık-ları dönemdir. Kronoloji probleminin temel nedeni; Van Gölü Havzası’nın güneyi ve Kuzeybatı İran’da yapılan önceki yüzey araştırmalarında ve bizim çalışmalarımızda dirhelerin içinden kesin tarihlendirmeye yardımcı olacak miktarda materyal malzeme bulunamamış olmasıdır. Dönem önerileri çoğunlukla mimari özellikler göz önünde bulundurularak yapılmıştır.
2019 yılında Şırnak-Uludere’de Pinişa mevkiinde bulduğumuz dirhe, hemen yanına yapılan yeni askeri noktanın inşaatı sırasında oldukça tahrip görmüştür ve yıkıntılar içinden toplanan, görece yoğun çanak çöm-lek buluntusu, bu tip yapıların tarihlendirilmesine katkı sunabilecek durumdadır. Pinişa dirhede bulunan çanak çömlekler, yüzey araştırmamız sırasında daha önce dirhelere çok yakın konumda bulduğumuz kale, yerleşim ve mezarlardan bulunan örnekler ile yakın benzerlik içindedir. Çanak çömlekler büyük ölçüde, Van Gölü Havzası ile özellikle de Hakkâri M2 mezarında tespit edilmiş olan Pembe-Devetüyü Mallar ile paralellik gösterir. Bazı form ve bezeme unsurlarının da Orta Demir Çağ’da bölgede kullanıldığı görülür. Dirhelerin hiç değilse bir kısmının Urartu Krallığı öncesinde yapıldığını ve belki de uzun süre kullanıldığını şu anki sonuçlarımızla söylemek yanlış olmayacaktır.
Dirhe, Dağlık Şırnak, Tampon Bölge, Yüzey Araştırması, Erken-Orta Demir Çağ
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Archaeology |
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Supporting Institution | Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi BAP koordinatörlüğü |
Project Number | 19.M.015 |
Publication Date | December 11, 2020 |
Application Date | March 12, 2020 |
Acceptance Date | July 10, 2020 |
Published in Issue | Year 2020, Volume , Issue 46 |
Bibtex | @research article { anatolia702850, journal = {Anadolu}, issn = {0570-0116}, eissn = {2667-5129}, address = {Ankara Üniversitesi, DTCF, Arkeoloji Bölümü, Ana Bina, 06100 Sıhhiye-Ankara}, publisher = {Ankara University}, year = {2020}, volume = {}, pages = {167 - 186}, doi = {10.36891/anatolia.702850}, title = {Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere)}, key = {cite}, author = {Coşkun, Nilgün} } |
APA | Coşkun, N. (2020). Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere) . Anadolu , (46) , 167-186 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/anatolia/issue/58168/702850 |
MLA | Coşkun, N. "Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere)" . Anadolu (2020 ): 167-186 <https://dergipark.org.tr/en/pub/anatolia/issue/58168/702850> |
Chicago | Coşkun, N. "Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere)". Anadolu (2020 ): 167-186 |
RIS | TY - JOUR T1 - Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere) AU - Nilgün Coşkun Y1 - 2020 PY - 2020 N1 - DO - T2 - Anadolu JF - Journal JO - JOR SP - 167 EP - 186 VL - IS - 46 SN - 0570-0116-2667-5129 M3 - UR - Y2 - 2020 ER - |
EndNote | %0 Anatolia Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere) %A Nilgün Coşkun %T Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere) %D 2020 %J Anadolu %P 0570-0116-2667-5129 %V %N 46 %R %U |
ISNAD | Coşkun, Nilgün . "Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere)". Anadolu / 46 (December 2020): 167-186 . |
AMA | Coşkun N. Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere). Anadolu. 2020; (46): 167-186. |
Vancouver | Coşkun N. Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere). Anadolu. 2020; (46): 167-186. |
IEEE | N. Coşkun , "Dirhelerin Kronoloji Sorunsalı Kapsamında Önemli Bir Veri: Pinişa (Şırnak-Uludere)", Anadolu, no. 46, pp. 167-186, Dec. 2020, doi:10.36891/anatolia.702850 |