Okul ortamında çocuk sağlığı ve güvenliği: Milli Eğitim Bakanlığı çalışmalarının incelenmesi

Year 2024, Volume: 5 Issue: 3, 195 - 203, 31.12.2024

Hüsnü Ergün , Tamer Sarı

https://doi.org/10.61534/anatoljhr.1500399

Abstract

Amaç: Okulların sağlıklı ve güvenli bir ortam olarak düzenlenmesi akademik başarı beklentilerinden daha öncelikli olması beklenir. Bu araştırmada Türkiye’de okulların sağlıklı ve güvenli bir ortam sağlanması bakımından yapılan uygulamalar ve ihtiyaçların belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem: Araştırma doküman incelemesi türünde yapılmıştır. İnternet üzerinden Milli Eğitim Bakanlığı’nın okullarda sağlık ve güvenlik alanında yaptığı çalışmalara ait veriler doküman üzerinden incelenmiştir. Bu dokümanlar 2017, 2018, 209, 2020,2021,2022 ve 2023 yıllarına ait verileri kapsamaktadır. Doküman olarak kullanılan raporlara resmi internet sitesi üzerinden ulaşıldığından ve bu dokümanlara yazarın bir katkısı olmadığından özgün olarak kabul edilmiştir. Bu araştırmada okullardaki sağlık ve güvenlik konusunda Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan raporlar incelenmiş ve analiz edilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen veriler belirlenen temalara göre özetlenmiş ve yorumlanmıştır.
Bulgular: Okullardaki sağlık ve güvenlik durumları eğitim, tatbikat, iş kazaları, beslenme, sağlık başlıklarında ele alınmıştır.
Sonuçlar: Araştırmada; okullardaki sağlık ve güvenlik sorunları için verilen eğitimlere nicel yönden önem verildiği, okullarda tatbikatların, kantin ve yemekhane denetimlerinin düzenli yapıldığı ancak bunların niteliğinin araştırılması gerektiği, çocukların aşılanması ve sağlık kontrollerinin bireysel çabalara değil genel olarak disiplin içinde yürütülmesine ihtiyaç olduğu anlaşılmıştır.

Keywords

eğitim, güvenlik, kazalar, sağlık

Child health and safety in the school environment: An analysis of the Ministry of National Education studies

Abstract

Aim: Making schools a healthy and safe place is one of the things that should be done before academic success. In this research, it is aimed to determine what has been done to make schools healthy and safe in Turkey and where there are deficiencies.
Methods: The research was conducted as a document analysis. The data on the Ministry of National Education's activities in the field of health and safety in schools were analyzed through documents on the internet. These documents cover data for the years 2017, 2018, 209, 2020, 2021, 2022 and 2023. Since the reports used as documents were accessed through the official website and the author did not contribute to these documents, they were accepted as original. In this study, the reports published by the Ministry of National Education on health and safety in schools were examined and analyzed. The data obtained were analyzed by descriptive analysis method. The data obtained were summarized and interpreted according to the determined themes.
Results: The health and safety situations in schools were discussed under the headings of education, drills, occupational accidents, nutrition and health.
Conclusion: In the study, it was understood that the trainings given for health and safety problems in schools are quantitatively important, drills, canteen and cafeteria inspections are carried out regularly in schools, but the quality of these should be investigated, vaccination and health checks need to be carried out in a general discipline rather than individual efforts.

Keywords

accidents, education, health, safety

References

• Akgün, S. (2015). Sağlık sektöründe iş kazaları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(2), 67-75. https://doi.org/10.5455/sad.2015131442264595
• Altun, M., & Altun, R. (2024). Okullarda iş sağlığı ve güvenliğinin öğretmen, öğrenci ve çalışanlar üzerindeki etkisi. International Social Sciences Studies Journal, 10(119), 181-204. https://doi.org/10.5281/zenodo.10581219
• Aydemir, A. (2022). Okullarda yaşanan olası iş kazalarının türleri ve sebepleri. International Journal of Social Sciences, 6(25). 209-225. https://doi.org/10.52096/usbd.6.25.13
• Bartelink, N. & Bessems, K. (2019). Health promoting schools in Europe: State of the art. Schools for Health in Europe. https://www.schoolsforhealth.org/sites/default/files/editor/fact-sheets/she-factsheet-no5-english.pdf.
• Başar, M., & Çetin, Ö. (2013). İlk ve orta öğretim öğrencilerinin zorba davranışlara başvurma düzeyleri ve bu davranışları öğrenme ortamları üzerine bir araştırma. Education Sciences, 8(4), 471-488. https://doi.org/10.12739/NWSA.2013.8.4.1C0600
• Canoğlu, H., Kaçar, E., Abdan, Ş., Aba, E., & Dağ, H. (2023). Okullarda iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ile bir ilkokula yönelik örnek risk analiz çalışmasının incelenmesi. Asya Studies-Academic Social Studies / Akademik Sosyal Araştırmalar, 7(25), 307-316. https://doi.org/10.31455/asya.1358805
• Council of Europe. (2023). Guide to health literacy contributing to trust building and equitable access to healthcare. Council of Europe. https://www.coe.int/en/web/bioethics/guide-to-health-literacy
• Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T. ve Kandemir, M. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranişlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(60), 555-576
• Deliönü, Ö., & Utlu, Z. (2016). High school and equivalent schools in the occupational health and safety occupational health and safety hazards outside. Journal of Human Sciences, 13(1), 1514-1531. https://doi.org/10.14687/ijhs.v13i1.3434
• Dwyer, K., & Osher, D. (2000). Safeguarding our children: An action guide. U.S. Department of Education and Justice, American Institute for Research. https://www.ed.gov/sites/ed/files/admins/lead/safety/actguide/action_guide.pdf
• Güler, M., Derin, K. H., & Şahin, L. (2018). İş sağlığı ve güvenliği kültürü ve eğitimi ilişkisi. İş ve Hayat, 4(8), 311-348.
• Gündüz, M. Y., Denli, Ö., Korkut, M., & Karaboğa, D. D. (2023). İş sağlığı ve güvenliğine yönelik öğretmen görüşleri. International Academic Social Resources Journal, 8(53), 3598-3607. http://dx.doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.71915
• Güner, T. (2016).Okul kazalarının (yaralanmalarının) sosyal güvenlik boyutu. The Journal of Academic Social Science, 32, 391-412. https://doi.org/10.16992/ASOS.3461
• Güyagüler, T. (1990). İş kazaları ve meslek hastalıklarının önemi, nedenleri ve öneriler. Scientific Mining Journal, 29(4), 31-34.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012, Haziran 30). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6331&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• Karabay, M. (2007). Teknik bilirkişi gözü ile ülkemizdeki iş kazalarının değerlendirilmesi. Makina Tasarım ve İmalat Dergisi, 9(2), 97-102.
• Kaya, M., Yıldırım, Z., & Halat, S. (2023). Okul yöneticilerinin iş sağlığı ve güvenliği denetimlerine ilişkin görüşleri. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(70), 3380-3390. https://doi.org/10.29228/smryj.69247
• Kirchhoff, S., Dadaczynski, K., Pelikan, J. M., Zelinka-Roitner, I., Dietscher, C., Bittlingmayer, U. H., & Okan, O. (2022). Organizational health literacy in schools: Concept development for health-literate schools. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(14), 8795. https://doi.org/10.3390/ijerph19148795
• Marzano, R. J. (2003). Using data: Two wrongs and a right. Educational Leadership, 60(5), 56-60.
• Memduhoğlu H, & Taşdan M (2007). Okul ve öğrenci güvenliği: Kavramsal bir çözümleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 68-80.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2016). Beslenme dostu okullar programı uygulama kılavuzu. https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_11/09102010_beslenme_dostu_okullar_program_uygulama_k_lavuzu.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)., & Sağlık Bakanlığı (SB). (2016). Okul sağlığı hizmetleri işbirliği protokolü. https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_03/03100113_OKUL_SAYLIYI_HYZMETLERY_YYBYRLYYY_PROTOKOLY.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2023). 2023 yılı sağlık ve güvenlik hizmetleri değerlendirme raporu. Milli Eğitim Bakanlığı. https://merkezisgb.meb.gov.tr/www/dokuman/kategori/26
• Onay, T., & Uçar, A. (2023). Beslenme dostu okul programının çocukların beslenme bilgi düzeyleri ve Akdeniz diyet kalitelerine etkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 19,122-138. https://doi.org/10.38079/igusabder.1200600
• Özsoy, S., Kalkım, A., & Emlek Sert, Z. (2019). İlkokul öğrencilerinin sağlık durumunun ve sağlık risklerinin tanılanması. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 135-142.
• Sağlık Bakanlığı (SB). (2008). Sağlık hizmetlerinde okul sağlığı kitabı. Yücel Ofset Matbaacılık.
• Sağlık Bakanlığı (SB). (2017). Okulda sağlığın korunması ve geliştirilmesi programı uygulama kılavuzu. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu. https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_03/24172657_OKUL_SAYLIYININ_KORUNMASI_VE_GELYYTYRLMESY_PROGRAMI_UYGULAMA_KILAVUZU_3256836380940747639.pdf
• Sağlık Bakanlığı (SB). (2020). 1.ve 8.Sınıf Okul Çağı Aşıları Aile Hekimleri Birimi Tarafından Yapılacak. Sağlık Bakanlığı. https://osmaniyeism.saglik.gov.tr/TR,184958/1ve-8sinif-okul-cagi-asilari-aile-hekimleri-birimi-tarafindan-yapilacak.html
• Satır, M. S., & Topraklı, A.Y. (2023). Yüksek binaların normal durum tahliye etkinliğinde asansör kullanımının analizi: İş Kule örneği. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 38(3), 1493-1504. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1055882
• Schools for Health in Europe Network Foundation. (2021). European standards and ındicators for health promoting schools version 2.0. Schools for Health in Europe Network Foundation. https://www.schoolsforhealth.org/sites/default/files/editor/Teachers%20resources/european_standards_and_indicators_on_hps_en.pdf
• St Leger L. (2001). Schools, health literacy and public health: Possibilities and challenges. Health Promot Int.,16(2),197-205. https://doi.org/10.1093/heapro/16.2.197
• Şerifoğlu, U., & Sungur, E. (2007). İşletmelerde sağlık ve güvenlik kültürünün oluşturulması; tepe yönetimin rolü ve kurum içi iletişim olanaklarının kullanımı. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 18(58), 41-50.
• Türkoğlu, Ç., & Balkan, B. (2020). Öğretmenlerin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin bilgi düzeylerinin incelenmesine yönelik bir alan araştırması. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 6(2), 216-237. https://doi.org/10.34186/klujes.836115
• Uçak, A., Kiper, S., & Karabekir, H. S. (2011). Sağlık çalışanlarının karşılaştıkları iş kazaları ve eğitimin iş kazalarını azaltma durumuna etkisi. Bozok Tıp Dergisi, 1(3), 7-15.
• Verdgo, R. R., & Schneider, J. M. (2005). School quality, safe schools: An empirical analysis. Revista Electrónica Iberoamericana sobre Calidad, Eficacia y Cambio en Educación, 3(1), 96-117.
• Vilaça, T, Darlington, E, Miranda, M. J., Martinis, O. & Masson, J. (2019). She school manual 2.0. Schools for Health in Europe Network Foundation (SHE). https://www.schoolsforhealth.org/sites/default/files/editor/health-promoting-school/she_school_manual_2.0.pdf
• World Health Organization (WHO). (2013). Health literacy: The solid facts. World Health Organi̇zati̇on Regional Office for Europe. https://www.who.int/europe/publications/i/item/9789289000154
• World Health Organization (WHO). (2021). WHO guideline on school health services. Geneva: World Health Organization. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/341910/9789240029392-eng.pdf?sequence=1
• World Health Organization (WHO). (2021). Health literacy in the context of health, well-being and learning outcomes- the case of children and adoles-cents in schools. World Health Organi̇zati̇on Regional Office for Europe. https://www.who.int/europe/publications/i/item/WHO-EURO-2021-2846-42604-59268
• World Health Organization (WHO) & The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). (2021). Making every school a health-promoting school: global standards and indicators for health-promoting schools and systems. World Health Organization. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377948
• World Health Organization (WHO). (2023). How school systems can improve health and well-being. World Health Organi̇zati̇on. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/367426/9789240064751-eng.pdf?sequence=1
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, G., & Yıldırım, S. (2022). Eğitim sektöründe gerçekleşen iş kazalarına yönelik bir araştırma. OHS Academy, 5 (3), 175-185. https://doi.org/10.38213/ohsacademy.1160766