Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 1, 75 - 113, 01.06.2006

Hikmet Sami Türk

Öz

Anayasa Mahkemesi’nin kuruluş yıldönümleri nedeniyle düzenlenen sempozyumlarda seçim sistemleri ile ilgili olarak zaman zaman sunulan bildiriler bir yana bırakılırsa; böyle bir sempozyumun tamamı veya bir bö‐ lümü, ikinci kez, bir bütünlük içinde seçim sistemlerine ayrılmaktadır1. Bu, konunun azalmayan önemini göstermektedir. Aslında seçim sistemleri, Tür‐ kiye’de çok partili siyasal yaşama geçildikten sonra en çok tartışılan konula‐ rın başında gelmektedir. Seçim sistemleri, doğrudan doğruya ülke yöneti‐ minde ve yerel yönetimlerde halktan yetki almaya yönelik demokratik yarı‐ şın kuralları ile ilgili olduğu için; bunu doğal karşılamak gerekir. Şaşırtıcı olan, bunca tartışmaya karşın, seçim hukukuna ilişkin birçok konuda hâlâ geniş bir uzlaşmaya dayalı bir sonuca ulaşılamamış olmasıdır. Üstelik Tür‐ kiye, şimdiye değin uyguladığı farklı seçim sistemleriyle oldukça zengin bir lâboratuvar konumundadır. O nedenle bu Sempozyumda yapılacak değer‐ lendirmelerin böyle bir uzlaşma zemininin oluşmasına önemli bir katkı sağ‐ layacağını umuyoruz.

Kaynakça

• Oya ARASLI, Seçim Sistemi Kavramı ve Türkiye’de Uygulanan Seçim Sis‐ temleri (1876‐1987), Ankara 1989.
• Servet ARMAĞAN, Türk Esas Teşkilât Hukuku, İstanbul 1979.
• Fahir H. ARMAOĞLU, “Seçim Sistemleri ve Türkiye’de Seçim Sistemi Konu‐ su”, Hürriyet Seçim Semineri 1972, [İstanbul 1972], s. 10‐15.
• Yavuz ATAR, Türk Anayasa Hukuku, 2. bası, Konya [?].
• Sonnur BAKIR/Semra KÜÇÜKOĞLU/Sevgi PEHLİVAN (Haz.), Seçim, Seçim Sistemleri ve Türkiye’deki Uygulamalar, (TBMM Kütüphane ve Dokü‐ mantasyon Müdürlüğü Yayınları: 5), Ankara 1982.
• Klaus von BEYME, Das politische System der Bundesrepublik Deutschland nach der Vereinigung, 6. Ausgabe, München/Zürich 1991.
• Sabri COŞKUN, Seçim Hukuku, Ankara 2004.
• Jean‐Marie COTTERET/Claude EMERI (Çev.: Tanju GÖKÇÖL), Seçim Sistem‐ leri, İstanbul 1975.
• Bülent DAVER, “Anayasal Yargı ve Seçim Sistemleri”, Anayasa Yargısı 5, Anayasa Mahkemesi’nin 26. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenle‐ nen Sempozyumda Sunulan Bildiriler, 25‐26 Nisan 1988, Ankara 1989, s.10‐27, 131‐149.
• İhsan DEDE, Seçim Sistemi ve Yöneten Demokrasi “Altın Oy Sistemleri”, Kocaeli [?].
• Gerekçeli Anayasa Önerisi, Ankara 1982 (A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Ya‐ yınları: 497).
• Kemal GÖZLER, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Bursa 2000.
• Erdoğan GÜNAL, Türkiye’de Seçim Sistemlerinin Siyasal Kurumlar Üzerin‐ deki Etkileri, Ankara 2005.
• Özer GÜRBÜZ, Seçim Sistemleri ve Parti İçi Demokrasi, Ankara 1998 (Türk Parlâmenterler Birliği Konferansları, Yayın No. 3).
• Seyfettin GÜRSEL, “Toplumsal Tercih Kuramı Çerçevesinde Anayasa’nın 67. Maddesinde Yer Alan Temsilde Adalet ve Yönetimde İstikrar İlkelerinin Değerlendirilmesi”, Anayasa Yargısı 16, Anayasa Mahkemesi’nin 37. Ku‐ ruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiri‐ ler, 26‐27 Nisan 1999, Ankara 1999, s. 46‐68.
• Şeref İBA, Anayasa ve Siyasal Kurumlar, Ankara 2006.
• Abidin Dursun KALELİ, Siyasetin Temel Unsurları, Ankara 1995.
• Sevgi KORKUT (Haz.), “Dünyada ve Türkiye’de Seçim Sistemleri”, Bilgi. TBMM Enformasyon Dergisi, Aralık 1994, S. 8 (Özel Sayı).
• Burhan KUZU, “Bugünkü Seçim Sistemimiz ve Bazı Öneriler”, Anayasa Yar‐ gısı 16, Anayasa Mahkemesi’nin 37. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler, 26‐27 Nisan 1999, Anka‐ ra 1999, s. 254‐293.
• Nazan MOROĞLU (Derleyen ve yayına haz.), “Nasıl Bir Seçim Sistemi”, İstanbul 1994 (Türk Hukukçu Kadınlar Derneği Yayınları: 3).
• Ergun ÖZBUDUN, Türk Anayasa Hukuku, 7. bası, Ankara 2002. Seçim ve Siyasî Partiler Kanunları Değişiklik Öntasarısı ve Gerekçesi, Anka‐ ra 1995 (T.C. Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları Özel Seri No. 2).
• Saim SEZEN, Seçim ve Demokrasi, Ankara 1994.
• Bülent TANÖR/Necmi YÜZBAŞIOĞLU, 1982 Anayasasına Göre Türk Anaya‐ sa Hukuku, 6. bası, İstanbul 2004.
• Erdoğan TEZİÇ, Anayasa Hukuku, 4. bası, İstanbul 1997.
• Erol TUNCER, Osmanlı’dan Günümüze Seçimler, Ankara 2002.
• Erol TUNCER/Necati DANACI, Çok Partili Dönemde Seçimler ve Seçim Sis‐ temleri, Ankara 2003.
• Hasan TUNÇ, “Anayasa Değişikliği ve Türk Seçim Sistemi”, Türk Hukuk Enstitüsü Dergisi, Aralık 1995, S. 1, s. 14‐20.
• TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, C. 2 (K‐Z), 9. bası, Ankara 1998.
• Hikmet Sami TÜRK, Seçim Hukukunun Temel Sorunları ve Çözüm Önerileri, Ankara 1997.
• Hikmet Sami TÜRK, “Seçim Sisteminde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Bazı Öneriler”, Türk Parlâmentoculuğunun İlk Yüzyılı 1876‐1976, Ankara [1978], s. 365‐403.
• Hikmet Sami TÜRK, “Yerel Seçimlerle İlgili Kanun Değişikliğine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı”, Anayasa Yargısı 6, Anayasa Mahkemesi’nin 27. Kuru‐ luş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler, 25‐26 Nisan 1989, Ankara 1989, s. 71‐103.
• Hikmet Sami TÜRK/Erol TUNCER, Türkiye İçin Nasıl Bir Seçim Sistemi?, Ankara 1995.
• Emine YAVAŞGEL, Temsilde Adalet ve Siyasal İstikrar Açısından Seçim Sis‐ temleri ve Türkiye’deki Durum, Ankara 2004.