An Analysis on Abdul-Rahim Rahmi Hekkari and His Work Dersa Dîn

Year 2018, , 839 - 858, 02.12.2018

Ayhan Tek

https://doi.org/10.18506/anemon.400209

Abstract

Abdul-Rahim
Rahmi Hekari is one of the intellectuals of the past century who had a
remarkable influence on Kurdish literature and thought as well as in variety of
the fields. In his own time, he has published many Kurdish and Turkish works
and left significant numbers of books. Abdul-Rahim Rahmi Hekari’s works include
very important examples which he draws attention to young people and children
in terms of enlightenment and reviving of national and religious ideas. This
work aims to touch upon these important works of Abdul-Rahim Rahmi Hekari and
by trying to bring examples from his own it indents to discover how he
conducted his works for children of Kurmanji readers; and how he calls out his
readers. In addition, this study will also clarify the influence of his
intellectual role on narration of his books. Along with that, the reading and
interpretation will focus on his book, Dersa Dîn (Lecture of Religion),
to observe how Abdul-Rahim Rahmi Hekari was influenced from his century as an
intellectual. And finally, the answers will be searched regarding why it was
important to Hekari, as an intellectual, to write such book, Dersa Dîn,
and what his motivations were.

Keywords

Abdul-Rahim Rahmi Hekari, Dersa Dîn, Piety, Language, Shafi’i

Abdurrahîm Rahmî Hekkarî ve Dersa Dîn İsimli Eseri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Abdurrahîm
Rahmî Hekkarî, geçen yüzyılın önemli aydınlarından biri olarak Kürt düşünce
hayatı ve edebiyatını oldukça etkilemiş bir isimdir. Dönemin birçok dergi ve
gazetesinde Kürtçe ve Türkçe yazılar yayınlayan yazar, aynı zamanda pek çok
önemli kitaba da imza atmıştır. Yazarın hem dinî hem de milli edebiyat içinde
görebileceğimiz ve Kürtlerin uyanışı için kaleme aldığı eserlerin çoğunda çocuk
ve gençlere seslendiği görülmektedir. Biz de bu yazıda Rahmi Hakkari’nin Kürt
çocukları için kaleme aldığı “Din Dersleri” niteliğindeki Dersa Dîn kitabının tahlilini yapacağız. Eseri genel anlamda
tanıttıktan sonra günümüz Kürt alfabesine aktarmış halini ilk defa ilim
dünyasıyla paylaşacağız. Böylece, geçen yüzyılda yaşamış bir Kürt aydınının
dinî meseleleri nasıl gördüğü ve aktardığını görmüş olacağız. Bununla beraber
kendisinin de hangi kaynaklardan beslediği ve bu eseri yazarken nasıl bir
motivasyon içinde olduğunu anlamaya çalışacağız.

Keywords

Evdirrehîm Rehmî Hekkarî, Dersa Dîn, Dîndarî, Ziman, Şafi‘îti

References

• Bozarslan, M. E. (1985). “Pêşkêşî.” Jîn. (cild 1). Uppsala: Weşanxana Deng. r. 6-15.
• Evdirrehîm Rehmî. (1334) [1918]. ‘Eqîda Kurdan. İstanbul: Necm-i İstikbâl Matbaası. [Berhem wek destxet e di arşîva me de].
• Evdirrehîm Rehmî. (1335) [1919]. “Memê Alan.” Jîn. hej: 15. r. 21-24.
• Geverî, Ayhan. (2015). “Evdirrehîm Rehmî Hekarî û Berhema Wî ya Li Ser Tarîxa Kurdan: Perek Zêrîn Ji Tarîxê.” Wêje û Rexne. hej: 5. s. 7-27.
• Geverî, Ayhan. (2017). “Sê Tabloyên Ebdurrehîm Rehmî Hekarî Yên Derheq Kêşana Lêkerên Kurdî.” Derwaze. hej: 1. r. 148-155.
• Kadı Ebu Şucca. (2011). Delilleriyle Şafii İlmihali -el-Gayet ve et-Takrib-. (Ter.: Mehmet Selim Bilge). İstanbul: Nûbihar Yayınları.
• Karakaya, Muhammed Arif. (çev.). (tarihsiz). “İcâzetnâme.” Temizliğe Giriş Risalesi. (Fotokopi Baskı).
• Perto Begê Hekkarî. (2011). Dîwan. (Amd.: Tehsîn Îbrahîm Doskî). İstanbul: Nûbihar Yayınları.
• Rehmî Pertew, Ebdurrehîm. (1921). Kürtçe Din Dersleri: Dersa Dîn. İstanbul: Necm-i İstikbâl Matbaası.
• Uzun, Mustafa. (2013). “Zapsu, Abdurrahim.” DİA. c. 44; r. 127-128.
• Zapsu, Abdurrahim. (1946). Abdest Nasıl Alınır? İstanbul: Aydınlık Basımevi.
• Zapsu, Abdurrahim. (1948). Oruç ve Ahkâmı. İstanbul: Seyhan Matbaası.
• Zapsu, Abdurrahim. (1985). Cenaze ve Temizlik Ahkâmı. İstanbul: Ehl-i Sünnet Yayınları.