Mutual Evaluation of Ancient Turkish Beliefs or Mythology before Islam and the Ancient Period (Greek or Roman) Mythology

Year 2019, Volume: 7 Issue: 6, 137 - 146, 13.12.2019

Derya Uzun Aydın

https://doi.org/10.18506/anemon.521185

Abstract

Mythology can also be called as “Science of Legends”. The importance of
the theme of mythology for ancient Greek and Roman which was based on Europe
and its origin is an is disputable truth. In this context, the fact that how
important were the mythological theme stories Old Turks will be relieved. In
Turkish mythology, ancestor cult, god faith especially Shamanism or Buddhism,
“balbals”, nomadic life cult, and of course animal style are the first topics that
come to mind concerning Turkish art and mythology. The Greek or Roman
mythology, which originated in the European mythology, attracts attention with its
mythology, which consists of the universe and the beginning of the world, the existence
of man, the phenomena that exist in nature and the great people of Olympos,
God, Goddess, Half Gods or mythological-mythical creatures. The existence of
cult beliefs such as birth, life, universe, nature will be seen in the weave of
events.

Keywords

Mythology, Middle Asia, Old Turks, Antiquity

İslamiyet Öncesi Eski Türk İnanışları veya Mitolojisi ile Antik Dönem (Yunan veya Roma) Mitolojisinin Karşılıklı Olarak Değerlendirilmesi

Abstract

Mitoloji, “Efsaneler Bilimi” olarak da adlandırılabilir. Mitoloji
temasının Avrupa ve kökeninin dayandığı Antik Yunan veya Roma için ne kadar
önemli olduğu tartışılmaz bir gerçektir. 
Bu bağlamda, Eski Türklerde mitolojik tema öykülerinin de ne kadar
değerli olduğu gerçeği ortaya çıkacaktır. Türk mitolojisinde, ata kültü, tanrı
inancı özellikle Şamanizm veya Budizm, balballar, anıtlar, göçebe yaşam kültü
ve elbette hayvan üslubu Türk sanatı ve mitolojisinde akla ilk gelen konular
olmaktadır. Avrupa Mitolojisine kaynaklık eden Yunan veya Roma mitolojisi de
evren ve dünyanın başlangıcı, insanın var oluşu, doğada var olan olgular ve
Olympos’lu büyükler yani Tanrı, Tanrıça, Yarı Tanrılar veya mitolojik-efsanevi
yaratıklardan oluşan zengin mitolojisi ile dikkat çekmektedir. Olaylar
örgüsünde doğma, yaşam, evren, doğa gibi kült inanışların varlığı görülecektir.

Keywords

Mitoloji, Orta Asya, Eski Türkler, Antik Dönem

References

• Aldemir, M.B. (tarihsiz). Türk Mitolojisinde Tanrılar ve Ruhlar. Arkeopolis: 29.04.2018 tarihinde http://arkeopolis.com/turk-mitolojisinde-tanrilar-ve-ruhlar/ adresinden alındı.
• Bell, J. (2009). Sanatın Yeni Tarihi. U.C. Ünlü&N. İleri& R. Gürtuna. (Çev.). İstanbul: NTV Yayınları.
• Bird, M. (2016). Sanatı Değiştiren 100 Fikir. D. Öztok. (Çev). London.
• Campbell, J. (2003). Batı Mitolojisi-Tanrının Maskeleri. K. Emiroğlu. (Çev. ), Ankara: İmge Kitabevi.
• Cömert, B. (1999). Mitoloji ve İkonografi. Ankara: Ayraç Yayınevi. Çoruhlu, Y. (2011a). Erken Devir Türk Sanatı-İç Asya’da Türk Sanatının Doğuşu ve Gelişimi . İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Çoruhlu, Y. (2011b). Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul : Kabalcı Yayınevi.
• Deveci, A. (2013). Türk Mitolojisinin Görsel Sanatlarımızdaki Yeri Nerede? Turkish Studies (turkishstudies.net), 8(13), 795-810, Ankara.
• Ergüven, E. (2012). Mitoloji. N. Elhüseyni. (Çev.). İstanbul: NTV Yayınları.
• Esin, E. (2004). Orta Asya’dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Metinler. İstanbul: Kabalcı.
• İpşiroğlu, N. & İpşiroğlu, M. (2017). Oluşum Süreci İçinde Sanatın Tarihi. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• İskenderzade, L.A. (2010). Göktürk Dönemi İnsan Figürlü Taş Anıtlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (dergisosyalbil,selcuk.edu.tr), (24), 256-269.
• Jung, C.G. (2009). İnsan ve Sembolleri. A.N. Babaoğlu. (Çev.). İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Kramer, S. N. (2001). Sümer Mitolojisi. İstanbul: Kabalcı.
• Kuban, D. (2014). Batıya Göçün Sanatsal Evreleri. İstanbul: Türk İş Bankası Yayınları.
• Mccall, H. (2011). Mezopotamya Mitleri. B. Baykara. ( Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Mutlu, B. (1997). Mitoloji. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, 2., 1273-1276, İstanbul: Yem Yayınları.
• Moscati, S. (1985). Mezopotamya Sanatını Tanıyalım. C. Çalıklar. (Çev.). İstanbul: İnkilap Kitapevi.
• Necatigil, B. (2011). Mitologya Sözlüğü. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi, I-II., TTK Yayınları.
• Şenyapılı, Ö. (2003). Otuz Bin Yıl Öncesinden Günümüze Heykel. Ankara: MetuPress.
• Tansü, Y.E. & Güvenç, B. (2015, Ekim). Eski Türk Mitolojisinde Hayvan Motifleri Üzerine Düşünceler. Türk Dünyası Araştırmaları, (http://turan.org.tr/), (218), 203-218.
• Tokyürek, H. (2013,Bahar). Eski Uygurcada Hayvan Adları ve Bunların Kullanım Alanları. Tübar (www.tubar.com.tr), ( XXXIII), ss.221-281.
• Turani, A. (2012). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Yücel, G. (2016). Ars- İlkelden Moderne Sanatın Tasarımı. İstanbul: Profil Yayınları.
• Resim Web Adresi: Erişim Tarihi: Turklerin tarihe biraktigiiz-balbal: 20.04.2018 tarihinde http://www.serenti.org/turklerin-tarihe-biraktigi-iz-balbal/ adresinden alındı.