Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey ve Nazan Bekiroğlu’nun Bir Aşk Hikâyesi Olan Yusuf ile Züleyha Eserlerinde Temalar Üzerine Karşılaştırılmalı Bir Tahlil

Year 2025, Volume: 13 Issue: 2, 1189 - 1218, 30.08.2025

Mehmet Şahin Yavuzer , Hülya Gülsoy

Abstract

Yusuf ile Züleyha mesnevîsi, Türk ve İran edebiyatında birçok şair ve yazar tarafından manzum ve mensur olarak kaleme alınan Hz. Yusuf’un ibret verici yaşamını ve Züleyha’nın ona duyduğu aşkı anlatan tarihi bir metindir. Klasik edebiyatta mesnevî tarzında yazılan kıssanın, günümüzde roman türünde yazılanı da vardır. Hem bir şiir biçimi olan mesnevî hem de roman türünde yazılan bu hikâye, konusunu Yusuf sûresi, diğer ismiyle Ahsenü’l-Kasas’tan (Kıssaların en güzeli) alır. Klasik edebiyatta birçok şair tarafından eserlerine konu edilen bu kıssada öne çıkan isimlerden biri, Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey’in mesnevîsidir. Bu mesnevîde rüyalar üzerinde şekillenen Hz. Yusuf’un hayatı, ağabeyleri ve Züleyha’ya karşı verdiği nefis mücadelesi ele alınır. Nefsine yenik düşmeyip sabır ve teslimiyet yoluyla başarıya ulaşan Hz. Yusuf, bir örnek niteliğinde rol model olarak yansıtılır. Günümüzde ise Nazan Bekiroğlu tarafından kaleme alınan romanda, kurgunun ruhuna uygun anlatım metot ve teknikleriyle Hz. Yusuf’un başından geçen olaylar zengin anlatım ve betimlemelerle okura sunulur. 16. yüzyılda Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey tarafından yazılan eser ile 21. yüzyılda Nazan Bekiroğlu’nun eserinde, bir kadın bakışıyla Türk edebiyatında birçok dine ve millete mal olmuş Yusuf ile Züleyha hikâyesinin geldiği yer ve değer, tematik inceleme ve karşılaştırma yöntemiyle çalışmaya yansıtılmaktadır.

Keywords

Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey , Nazan Bekiroğlu , Yusuf ile Züleyha

Ethical Statement

Etik beyan gerektirecek bir çalışma değildir.

Supporting Institution

Yok

Thanks

Yok

A Comparative Analysis on the Themes in the Works of Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey and Nazan Bekiroğlu’s Joseph and Zuleikha, a Love Story

Abstract

The story of Joseph and Zuleikha has been written in both verse and prose by many poets and writers in Turkish and Iranian literature. It tells the story of Joseph’s exemplary life and Zuleikha’s love for him. In classical literature, it is written in the style of mesnevi, but in modern times it has also been adapted into the form of a novel. The story, told both as a mesnevi (a type of narrative poetry) and as a novel, takes its subject from Surah Joseph in the Qur’an, also known as Ahsan al-Qasas “The most beautiful of stories”. One of the most prominent works on this subject in classical literature is the mesnevi of Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey. In his work, Joseph’s life, his relationship with his brothers, and his struggle against Zuleikha are narrated. The Prophet Joseph does not succumb to his desires and achieves success through patience and submission, thus becoming an exemplary role model. In contrast, the modern novel by Nazan Bekiroğlu presents the events of Joseph’s life with rich narration and detailed descriptions. Both Taşlıcalı Yahya Bey’s mesnevi in the 16th century and Bekiroğlu’s novel in the 21st century demonstrate the lasting place and value of the story of Joseph and Zuleikha in Turkish literature. Thematic analysis of these works highlights how the story, embraced by many religions and nations, especially reflects perspectives on women.

Keywords

Mr. Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya , Nazan Bekiroğlu , Yusuf and Züleyha

References

• Bekiroğlu, N. (2021). Yusuf and Züleyha: The sorrow trembling over the heart (74th ed.). Timaş Publishing.
• Çağırıcı, M. (2008). Patience. In TDV Encyclopedia of Islam (Vol. 35, pp. 337–339). TDV Publishing.
• Çetin, N. (2000). The sensibility of Yusuf and Züleyha in modern Turkish poetry. Turkology Journal, 1(13), 109–142.
• Dinç, B. (2014). A comparison of Taşlıcalı Yahya’s mesnevi Yusuf and Züleyha with Surah Yusuf. Journal of Eastern Inspirations, 1(1), 211–239.
• Dukaginzâde Taşlıcalı Yahya Bey. (2019). Yusuf and Züleyha (K. Daniş, Trans.). Kapı Publishing.
• Halıcı, M. (2013). The sources of the themes narrated in the mesnevis of Yusuf and Züleyha in Turkish literature [Master’s thesis, Nevşehir University]. YÖK Thesis Center.
• Ibn Hazm, A. (2022). The ring of the dove (5th ed.). Sufi Kitap.
• Jung, C. G. (1997). The different faces of masculine masculinity (D. G. Erdinç, Trans.). Pinhan Publishing.
• Kartal, A. (2007). Mesnevi in classical Turkish literature. Journal of Turkish Studies Literature, 10, 353–432.
• Koçin, A. (2016). The common novel of humanity, the story of Yusuf: A comparison of Hamdullah Hamdi’s mesnevi Yusuf and Zeliha and Thomas Mann’s Joseph and His Brothers. Turkish Studies, 17(11), 1–34.
• Mevlana (with Abdulbaki Gölpınarlı). (1988). Masnavi: Vol. III (V. İzbudak, Trans.). Ministry of National Education, Youth, and Sports.
• Pala, İ. (2014). Encyclopedic dictionary of Divan poetry. Kapı Publishing.
• Tüfekçioğlu, Köroğlu, S. (2020). The crossroads of postmodernism in Yusuf and Züleyha. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies, 18, 179–189.
• Turkish Language Association. (1998). Turkish dictionary (Vol. 1). Turkish Historical Society Publishing.
• Ümütlü, S. (2019). A female protagonist inherited from ancient narratives into the novel: Züleyha. Journal of Çankırı Karatekin University, Faculty of Literature, 7(2), 145–165.
• Üst, S. (2009). On two stories of a love: A comparison between Şeyyad Hamza’s Yusuf and Zeliha and Nazan Bekiroğlu’s Yusuf and Züleyha. Turkish Studies, 4(7), 796–825.
• Yeşil, A., & Nıkubaht, N. (2013). An analysis of the themes and motifs in the Yusuf and Züleyha mesnevis of
• Abdurrahman Cami, Şeyyad Hamza, Erzurumlu Darir, Hamdullah Hamdi, and Taşlıcalı Yahya. Journal of Eastern Studies, 11, 5–24.
• Yılmaz, H. (2010). The mesnevi of Yusuf and Züleyha. Ay Vakti Journal, 121–122.