DOBRUCA’DA İBRÂHİM AĞA ÇEŞMESİ

Year 2020, Volume: 1 Issue: 1, 245 - 255, 22.07.2020

Mehmet Emin Yılmaz

Abstract

Türk mimânsinin en önemli sosyal yapılarından olan çeşmeler, şehir merkezlerinde olduğu kadar yol kenarlarında ve kırlık yerlerde de inşa edilmiştir. Çoban çeşmesi türünde olan açık alan çeşmeleri, ağıllarına dönen hayvanlar için yapılmıştır. Dobruca’nın hemen hemen her köyünde olduğu gibi Umur Fakih Köyü’nde de (günümüzdeki adı: Jeglartsi) bu amaçla inşâ edilmiş İbrâhim Ağa Çeşmesi bulunmaktadır. Tümüyle kesme taştan inşâ edilen İbrâhim Ağa Çeşmesi, bir duvar önüne dizilmiş 13 yalaktan oluşmaktadır. Çeşmede 5 satırdan oluşan mermer inşâ kitâbesi yer almaktadır. Çeşmenin bânisi, Sadrazâm Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa’nın kapıcıbaşısı İbrâhim Ağa’dır. Eser, kitâbesinde noktalı ebcedle düşülmüş târihe göre H.1241 (M. 1825/26) senesinde inşâ edilmiştir. Çeşmenin kitâbesi, dönemin en ünlü şâiri olan Aynî mahlaslı Ayıntablı Seyyid Hasan tarafından yazılmıştır. Günümüzde de kullanılan İbrâhim Ağa Çeşmesi, Türk sanatının bir temsilcisi ve Rumeli’ndeki Türk varlığının bir delili olarak işlevini sürdürmektedir.

Keywords

Bulgaristan, Dobruca, Umur Fakih, Jeglartsi, Çeşme

IBRAHIM AGA FOUNTAIN in DOBRUDJA

Abstract

The fountains, one of the most important social buildings of the Turkish architecture, were built on the roadside and rural areas as well as in the city centers. The outdoor fountains, which are of the çoban (shepherd) fountains, are made for animals that return to their cowsheds. As in almost every village of Dobrudja, there is the İbrâhim Ağa Fountain built for this purpose in Umur Fakih Village (today's name: Jeglartsi). The İbrâhim Ağa Fountain, built entirely of cut stones, consists of 13 troughs lined up in front of a wall. There is a five-row marble inscription in the fountain. The person who made the fountain was İbrâhim Ağa Kapıcıbaşı's of Grand Vizier Benderli Mehmed Selim Sırrı Pasha. The fountain was built in 1241 Hijri (1825/26) according to the date of ebced. The inscription of the fountain was written by Ayıntablı Seyyid Hasan, known as Aynî, the most famous poet of the period. The İbrâhim Ağa Fountain, which is still used today, continues to function as a representative of Turkish art and an evidence of the Turkish presence in Rumelia.

Keywords

Bulgaria, Dobrudja, Umur Fakih, Zheglartsi, fountain

References

• Arslan, M. (2004) Antepli Aynî Divanı, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Aynî Hasan (1258) Divan-ı Aynî, İstanbul.
• Eyice, S. (1993) Çeşme, DİA, Cilt 8, s. 277-287.