Research Article
BibTex RIS Cite

TEK PARTİ DÖNEMİNİN SON GENEL SEÇİMİ: 1943 SEÇİMLERİ VE CUMHURİYET HALK PARTİSİ’NİN SEÇİM PROPAGANDALARI

Year 2015, , 209 - 248, 28.03.2015
https://doi.org/10.1501/Tite_0000000427

Abstract

Tek parti döneminde 1923, 1927, 1931, 1935, 1939 ve 1943’te olmak üzere 
toplam altı genel seçim yapılmıştır. İki dereceli seçim sisteminin uygulandığ ısöz 
konusu dönemde seçimlere sadece  Cumhuriyet Halk Partisi katılmıştır. Bu 
kapsamda önce ikinci seçmen seçimleri, ardından da milletvekili seçimleri 
yapılmıştır. Tek parti döneminin en dikkat çeken özelliklerinden biri istisnasız bir 
şekilde dört yılda bir genel seçim yapılmışolmasıdır. Bunda seçimlerin cumhuriyet 
rejiminin temellerinden biri olarak görülmesi, Cumhuriyet Halk Partisi iktidarının 
meşruiyetini seçimlere dayandırmasıve toplumda seçim kültürünün yerleştirilmek 
istenmesi gibi etkenler rol oynamıştır. 
Bu çalışmada İkinci Dünya Savaşı’nın bütün hızıyla devam ettiği bir sırada 
yapılan 1943 genel seçimi incelenmektedir. Bu genel seçimin çalışılmasında hem söz 
konusu seçimin tek parti döneminin son genel seçimi olması hem de bu seçimde 
uygulanan propaganda yöntemlerinin öncekilerinden farklı bazı özellikler taşıması
gibi etkenler belirleyici olmuştur. Öte yandan bu seçim Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk 
seçim yasasıolan 14 Aralık 1942 tarihli Mebus Seçimi Kanunu’nun uygulandığıilk 
ve tek seçim olmasıitibariyle de Türk siyasi tarihinde ayrıbir önem arz etmektedir. 
Çalışmada Cumhuriyet Halk Partisi’nin seçim beyannamesi, temel 
propaganda malzemesi olarak değerlendirilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi 
tarafından hazırlanan plaklar, Halk hatiplerinin Halk Kürsülerinde yapmışolduğu 
konuşmalar ve milletvekili adaylarının seçim bölgelerindeki faaliyetleri de 
propaganda kapsamında ele alınmıştır. Ayrıca seçimin gelişim aşamalarına dair 
haberler, seçmenleri oy kullanmaya davet eden ilanlar ile Cumhuriyet Halk 
Partisi’nin propagandasını da içeren köşe yazıları ekseninde basından 
yararlanılmışve Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi’nin örgütüyle 
gerçekleştirmiş olduğu yazışmalar da incelenmiştir.

References

  • KAYNAKÇA
  • ARŞİVLER
  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
  • RESMİYAYINLAR
  • Resmî Gazete
  • TBMM Zabıt Ceridesi
  • KİTAPLAR ve MAKALELER
  • Ağaoğlu, Samet; Siyasi Günlük: Demokrat Partinin Kuruluşu, İletişim Yay., İstanbul, 1993.
  • Alkan, Mehmet Ö.; “Milli Şef Döneminde Siyasal Propaganda ‘Başbuğumuz Babamız İnönü’”, Toplumsal Tarih, Sayı: 120, Aralık 2003.
  • _______________; “Türkiye’de Seçim Sistemi Tercihinin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime Etkileri(Siyaset Bilimi ve Siyaset Sosyolojisi Yaklaşımıyla)”, Anayasa Yargısı, S. 23, Yıl: 2006.
  • Aydemir, Şevket Süreyya; İkinci Adam, Cilt: 2, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975.
  • Barutçu, Faik Ahmet; Siyasi Anılar (1939-1954), Milliyet Yay., İstanbul, 1977.
  • Boratav, Korkut; Türkiye’de Devletçilik, İmge Kitabevi Yay., İstanbul, 2006.
  • C.H.P. Beşinci Büyük Kurultay Zabıtları(29 Mayıs 939-3 Haziran 939), Ulus Basımevi, Ankara, 1939.
  • C.H.P. Nizamnamesi (Beşinci Büyük Kurultayın 1 Haziran 1939 Tarihindeki Toplantısında Kabul Edilmiştir), Ulus Basımevi, Ankara, 1939.
  • Çınar, Metin; Anadoluculuk ve Tek Parti CHP’de SağKanat, İletişim Yay., İstanbul, 2013.
  • Deringil, Selim; Denge Oyunu (İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası), Tarih VakfıYurt Yay., İstanbul, 2003.
  • Giritlioğlu, Fahir; Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisinin Mevkii, Cilt 1, Ayyıldız Matb., Ankara, 1965.
  • Hart, Liddell; İkinci Dünya Savaşı, Cilt: 1, (Çev. Kerim Bağrıaçık), YKY, İstanbul, 2003.
  • Heywood, Andrew; Siyaset, (Çev. Bekir Berat Özipek vd.), Adres Yay., Ankara, 2013.
  • Öz, Esat; Tek Parti Yönetimi ve Siyasal Katılım(1923-1945), Gündoğan Yay., Ankara, 1992.
  • Sami, Sedat; Kavaklarda Mikrofon Var! Baba Kaleminden Halkçılığın Savunmasıve Bir Devrin Hikâyesi (1938-1946, Uniprint Bas. San. ve Tic. A.Ş., İstanbul, 2002.
  • Sencer, Muzaffer; Türkiye’de Siyasal Partilerin Sosyal Temelleri, May Yay., İstanbul, 1974.
  • Tezel, Yahya Sezai; Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yay. Ankara, 1982.
  • Tokgöz, Erdinç; Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2007), İmaj Yay., Ankara, 2007.
  • Tuncer, Erol; Osmanlı’dan Günümüze Seçimler (1877-2002), TESAV Yay., Ankara.
  • Unat, Kadri; Cumhuriyet Halk Partisi’nin Genel Seçim Propagandaları(1927-1957), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi
  • Enstitüsü, Ankara, 2015.
  • SÜRELİYAYINLAR
  • Akşam
  • Anadolu
  • Cumhuriyet
  • İkdam
  • İkdam Gece Postası
  • Son Telgraf
  • Tan
  • Tasviri Efkâr
  • Ulus
  • Vatan
Year 2015, , 209 - 248, 28.03.2015
https://doi.org/10.1501/Tite_0000000427

Abstract

References

  • KAYNAKÇA
  • ARŞİVLER
  • Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
  • RESMİYAYINLAR
  • Resmî Gazete
  • TBMM Zabıt Ceridesi
  • KİTAPLAR ve MAKALELER
  • Ağaoğlu, Samet; Siyasi Günlük: Demokrat Partinin Kuruluşu, İletişim Yay., İstanbul, 1993.
  • Alkan, Mehmet Ö.; “Milli Şef Döneminde Siyasal Propaganda ‘Başbuğumuz Babamız İnönü’”, Toplumsal Tarih, Sayı: 120, Aralık 2003.
  • _______________; “Türkiye’de Seçim Sistemi Tercihinin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime Etkileri(Siyaset Bilimi ve Siyaset Sosyolojisi Yaklaşımıyla)”, Anayasa Yargısı, S. 23, Yıl: 2006.
  • Aydemir, Şevket Süreyya; İkinci Adam, Cilt: 2, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975.
  • Barutçu, Faik Ahmet; Siyasi Anılar (1939-1954), Milliyet Yay., İstanbul, 1977.
  • Boratav, Korkut; Türkiye’de Devletçilik, İmge Kitabevi Yay., İstanbul, 2006.
  • C.H.P. Beşinci Büyük Kurultay Zabıtları(29 Mayıs 939-3 Haziran 939), Ulus Basımevi, Ankara, 1939.
  • C.H.P. Nizamnamesi (Beşinci Büyük Kurultayın 1 Haziran 1939 Tarihindeki Toplantısında Kabul Edilmiştir), Ulus Basımevi, Ankara, 1939.
  • Çınar, Metin; Anadoluculuk ve Tek Parti CHP’de SağKanat, İletişim Yay., İstanbul, 2013.
  • Deringil, Selim; Denge Oyunu (İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası), Tarih VakfıYurt Yay., İstanbul, 2003.
  • Giritlioğlu, Fahir; Türk Siyasi Tarihinde Cumhuriyet Halk Partisinin Mevkii, Cilt 1, Ayyıldız Matb., Ankara, 1965.
  • Hart, Liddell; İkinci Dünya Savaşı, Cilt: 1, (Çev. Kerim Bağrıaçık), YKY, İstanbul, 2003.
  • Heywood, Andrew; Siyaset, (Çev. Bekir Berat Özipek vd.), Adres Yay., Ankara, 2013.
  • Öz, Esat; Tek Parti Yönetimi ve Siyasal Katılım(1923-1945), Gündoğan Yay., Ankara, 1992.
  • Sami, Sedat; Kavaklarda Mikrofon Var! Baba Kaleminden Halkçılığın Savunmasıve Bir Devrin Hikâyesi (1938-1946, Uniprint Bas. San. ve Tic. A.Ş., İstanbul, 2002.
  • Sencer, Muzaffer; Türkiye’de Siyasal Partilerin Sosyal Temelleri, May Yay., İstanbul, 1974.
  • Tezel, Yahya Sezai; Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), Yurt Yay. Ankara, 1982.
  • Tokgöz, Erdinç; Türkiye’nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-2007), İmaj Yay., Ankara, 2007.
  • Tuncer, Erol; Osmanlı’dan Günümüze Seçimler (1877-2002), TESAV Yay., Ankara.
  • Unat, Kadri; Cumhuriyet Halk Partisi’nin Genel Seçim Propagandaları(1927-1957), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi
  • Enstitüsü, Ankara, 2015.
  • SÜRELİYAYINLAR
  • Akşam
  • Anadolu
  • Cumhuriyet
  • İkdam
  • İkdam Gece Postası
  • Son Telgraf
  • Tan
  • Tasviri Efkâr
  • Ulus
  • Vatan
There are 39 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Kadri Unat This is me

Publication Date March 28, 2015
Submission Date January 11, 2019
Published in Issue Year 2015

Cite

Chicago Unat, Kadri. “TEK PARTİ DÖNEMİNİN SON GENEL SEÇİMİ: 1943 SEÇİMLERİ VE CUMHURİYET HALK PARTİSİ’NİN SEÇİM PROPAGANDALARI”. Atatürk Yolu Dergisi 14, no. 56 (March 2015): 209-48. https://doi.org/10.1501/Tite_0000000427.

Journal of Atatürk Yolu is licensed under CC BY-NC-ND 4.0