Osmanlı dan Cumhuriyete Şehircilik Mimarî ve Eğitim Anlayışındaki Değişmeler Bağlamında Sivas Kongresi Binasının Tarihçesi

Year 2006, Volume: 10 Issue: 37, 103 - 125, 01.07.2006

Kemalettin Kuzucu

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000063

Cited By: 4

Abstract

-

Keywords

-

Osmanlı dan Cumhuriyete Şehircilik Mimarî ve Eğitim Anlayışındaki Değişmeler Bağlamında Sivas Kongresi Binasının Tarihçesi

Abstract

Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk'ün 13 Kasım 1927 tarihinde Sivas'ı gezisi
sırasında "Burada bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildi" cümlesiyle
Türk tarihindeki önemini vurguladığı bina, 1892 yılında dönemin valisi Mehmed
Memduh Paşa tarafından idadi binası olarak yaptırıldı. Ülke çapında açılan
idadiler için uygulanan tip proje kapsamında inşa edilen binanın planı Paris'te
çizdirilmiş olmakla birlikte, inşası sırasında birtakım yerel mimari unsurlarının
uyarlanmasıyla millileştirilmiştir. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra okul, sultanîye
dönüştürüldü. Binanın tarihteki en önemli işlevi, şüphesiz, 4-12 Eylül 1919
tarihlerinde toplanan Sivas Kongresi'ne ev sahipliği yapmış olmasıdır. Ulusal
kurtuluş hareketi gayriresmi olarak bu binada örgütlenmiş ve manda yönetiminin
kabul edilemeyeceği buradan dünyaya ilan edilmiştir. Bina bir ara yetimhane olarak
kullanıldı. Cumhuriyetin ilanından sonra Sivas Lisesi olarak kullanılmaya başladı.
Atatürk, ölümüne kadar Sivas'a yaptığı gezilerinde binayı mutlaka ziyaret etmiş ve
anılarını tazelemiştir. Bina, 1990 yılındaki bir kararla "Sivas Atatürk Kongre ve
Etnografya Müzesi" haline getirilerek bugünkü kimliğine kavuşturulmuştur.

Keywords

Osmanlı Devleti, Sivas Kongresi, Atatürk, mimarî, eğitim, idadî, sultanî, modernleşme.