Kantaron Hypericum triquetrifolium Turra. Bitkisinden Elde Edilen Renkler ve Renklerin Yün Halı İplikleri Üzerindeki Işık ve Yıkama Haslıkları

Year 2000, , 110 - 115, 01.01.2000

İsmail Öztürk Aslı Aksoy

https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000939

Cited By: 1

Abstract

Kantaronlar Hypericum sp. ülkemizde 69 türle geniş bir yay ı l ıma sahiptirler. Ülkemizde yabani olarak bol miktarda yetişen Hypericum triquetrifolium. Turra bitkisi içerdi ği k ı rmız ı hypericin ve sar ı flavonoid boyarmaddelerden dolay ı çeşitli kimyasallura gerek duymaks ı z ı n bir boya banyosundan de ğişik renk tonlar ı verebilen bir bitkidir. Yap ı lan boya denemelerind€ bitkinin toprak üstü k ı s ı mları kullan ı lmışt ı r. Bitki Çanakkale Süleymanköy'de bir tarlan ı n kenar ı ndan toplanmış , kurutulmu ş ve dokuz ay süreyle bekletilmi ştir. Deneylerde kullan ı lan yün ipi iki Nm olııp, Çanakkale - Ezine ve Irak yapa ğı karışı mı d ı r. Yüz metresi yakla şı k elli gramdı r. Boya denemelerinde kullan ı lan kimyasallar aluminyum şap ı , krem ta ı tar ve demir sülfatt ı r. Hypericum triquetrifolium, Turra ile yün iplikleri üzerinde yap ı lan denemelerde iki yöntem izlenmiştir. Bunlardan ilkinde ayn ı boya banyosuna önce mordans ı z ve sonra demir sülfat mordanl ı yün uygulanarak renkler elde edilmi ş , ikinci yöntemde ise ayn ı boya bitkisi ile sadece Aluminyum şap ı ve mordans ı z yün kullan ı larak birkaç farkl ı renk tonu elde edilmiştir. Boyamalarda elde edilebilen renklerin ışı k hasl ı kları oldukça düşük, y ı kama hasl ı kları ise yüksektir.

Keywords

Kantaron, do ğal boyarmadde, yün iplikleri, hasl ı k

The Colours Obtained from St. John's Wort Hypericum triquetrifolium. Turra Plant and the Light and Washing Fastness of its Colours on Wool Fibers.

Abstract

Hypericum sp. are showing a wide spread in our country with 69 kinds. Hypericum triquetrifolium. Turra, that is growing up in many quantities as wild in our country, is not found in sources about using in natural dyeing. Hypericum triquetrifolium. Turra is a plant that gives different color hues after only one dye bath without using many kinds of chemical materials because of the red hypericin and yellow flavonoid dyestuffs that it includes. In the experiment the flowering tops of the plant are used. The plant is collected near a field in Süleymankby in Çanakkale, dried and stored nine months along. The count of the wool fiber that was used in experiment is two and also it's a mixage of Ezine and Iraq spring wools. Every hundred meters is nearly fifthy gram. The chemicals used in dying experiments are potassium aluminium sulphate, cream of tartar and ferrous sulphate. Two methods are followed in the experiences on wool fibers with Hypericum triquetrifollum. Turra. In the first method the colors are obtained by applying firstly unmordant ,c1 wool then ferrous sulphate mordanted wool in the same dye bath, in the second method a few different color h ı are obtained with using the same dyeplant, only potassium aluminium sulphate and unmordanted wool were used. Ne light fastness of the colors obtained in dyeing are low but the washing fastness are high.

Keywords

Hyericum sp., natural dyestuffs, wool fibers, fastness

References

• Alptekin, H. 1974. Denizli ilinde Hypericum türlerinin yay ı l ışı , taksonomisi ve biyolojisi üzerine ara şt ı rmalar, Gı da, Tarı m ve Hayvanc ı l ı k Bakanl ığı , Zirai Mücadele ve Karantina Genel Müdürlüğ ü Yay ı n ı , Ankara s. 1-35
• Anonim, 1986. Boyal ı ve Baskı l ı Tekstil Mamulleri İ çin Renk Hasl ığı Tayin Metodu, Ksenon Ark Lambas ı Metodu. T.S.E. Yay ı nlar ı . T.S. 1008, Ankara.
• Anonim, 1989. Boyal ı ve / veya Bask ı l ı Tekstil Mamulleri için Renk Hasl ığı Deney Metodlar ı , Ticari Ve Ev Tipi Yı kamalara Karşı Renk Hasl ığı Tayini. T.S.E. Yay ı nlar ı T.S. 7584, Ankara.
• Davis. P.H. 1966. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Volume.2 Edinburg University Press. Edinburg. s.400-401. Grı erson, S. 1989. The Colour Cauldron Oliver Mc. Pherson Ltd. Press Scotland.
• Gulrajani, M. L. 1999. Present Status Of Natural Dyes. Colourage, (7) 19-27.