Bazı İran Üçgülü Trifolium resupinatum L. Hatlarında Tohum Verimi ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi

Year 2006, Volume: 12 Issue: 02, 210 - 215, 01.05.2006

Akın Örsdöven Hayrettin Kendir

https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000481

Abstract

Bu çalışmada, dünyada ve ülkemizde önemli tarımsal potansiyele sahip üçgül türlerinden olan İran üçgülü hatlarının tohum verimi ve verim komponentleri incelenerek en yüksek tohum verimini sağlayan bitkilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma 2005 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında yürütülmüştür. Çalışmadan elde edilen verilere göre, bitkisel ve tarımsal özellikleri incelendiğinde kömeçte çiçek sayısı en çok 5400 numaralı hatta 27.61 adet, en uzun bitki boyu 5400 numaralı hattan 74.47 cm, en geniş sap çapı 5464 numaralı hattan 6.36 mm, ana dalda kömeç sayısı en fazla 5480 numaralı hattan 34.80 adet, en geniş kömeç çapı 5453 numaralı hattan 8.97mm, kömeçte tohum sayısı en fazla 5461 numaralı hattan 20.07 adet, çiçekte tohum sayısı en fazla 5453, 5456 ve 5461 numaralı hatlardan 1.2 adet, bin tohum ağırlığı en fazla 5475 numaralı hattan 1.40 gram, en fazla tohum verimi 5480 numaralı hattan 59.23 kg/da, en fazla çimlenme oranı 5480 numaralı hattan % 95.93, en fazla sert tohumluluk 5456 numaralı hattan % 1.83 elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tohum üretmek amacıyla yapılacak İran üçgülü yetiştiriciliğinde 5480 ve 5475 numaralı hatlar Ankara koşullarında öne çıkmıştır

Keywords

İran üçgülü, bitkisel özellikler, tohum verimi, verim komponentleri

Determination of Seed Yield and Yield Components in Some Persian Clover Trifolum resupinatum L. Lines

Abstract

for agriculture were investigated to find out superior line or lines for seed production. The research was conducted at the experimental fields of Department of Field Crops of Ankara University Faculty of Agriculture in 2005. Significant differences for stem diameter, head number on main stem, seed yield and thousand seed weight were found among lines. According to the results, the highest flower number per head was 27.61 in line 5400 while highest plant height was measured in line 5400 as 74.467 cm. Widest stem diamater was found in line 5456 as 6.36 mm. Highest head number 34.80 and widest head diameter 8.97 mm were measured in line 5480 and 5453 respectively. Line 5461 gave the highest seed number per head as 20.07. Line 5453, 5456 and 5461 produced 1.2 seed per flower. Thousand seed weight of line 5475 was 1.40 g as the highest among the lines. Line 5480 gave the highest seed yield and germination rate as 59.23 kg/da and 95.93% respectively. The highest hardseedness were 1.83 % in line 5456. Line 5480 and 5475 were proved as better seed producers in seed production works in Ankara conditions

Keywords

Persian clover, plant characteristics, seed yield, yield components

References

• Ader, F. 1963. Ergebnisse mehrjahringer Anbau-Versuche mit Persischem Klee, Saatgutwirtschaft 15: 319.
• Anonim 1976. Seed Sciece and Technology. Vol.3, I.S.T.A.
• Açıkgöz, E. 2001. Yembitkileri. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yayın No:182, Bursa.
• Alınoğlu, N., H. Merttürk ve A. T. Özmen 1972. Kayseri Yoncası (Medicago sativa var. kayseri N.A.)’nın Bazı Önemli Morfolojik ve Fizyolojik Özellikleri Üzeride Araştırmalar. Ankara Çayır Mera ve Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayınları No 19. Ankara.
• Ateş, E. ve A. E. Tekeli. 2001. Kültür ve yabani kışlık üçgül (Trifolium resupinatum L.) Formlarının verim öğeleri yönünden karşılaştırılması. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
• Bugge, G. 1963. Blütenbiologische Untersuchungen an Trifolium resupinatum L. Angew. Botanik XLIII: 23-45.
• Düzgüneş O., T. Kesici ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları-II). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay.1021, Ders Kit. 295.
• Ekiz, H. 1983. Türkiye’de yetiştirilen bazı burçak (Vicia ervilia (L.) Willd.) çeşitlerinin önemli morfolojik biyolojik ve tarımsal karakterleri üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi (Yayınlanmamış).
• Elçi, Ş. 2005. Baklagil ve Buğdaygil Yembitkileri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 486 s. Ankara.
• Eraç, A. 1973. Bazı tek yıllık yonca çeşitlerinin önemli morfolojik ve biyolojik karakterleri üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. 612, Bilim. Araş. ve İnc. 355, 63 s.
• Eraç, A. 1976. Bazı Tek Yıllık Yonca Çeşitlerinin Önemli Morfolojik ve Biyolojik Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayın No: 612. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 355.
• Erdemli, S. 2004. İran Üçgülünde (Trifolium resupinatum L.) Bazı Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerin Belirlenmesi. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış) 40 s, Ankara.
• Gençkan, M. S. 1983. Yembitkileri Tarımı. Ege Üniv. Ziraat Fak.Yayınları No: 467, Bornova –İzmir, 519 s.
• Kaya, R. 1992. Farklı azot dozlarının ikinci yılda Sibirya korungası (Onobrychis arenaria (Kit.) DC.)’nin yem verimine etkileri. Ankara Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, (Yayınlanmamış) Ankara.
• Kendir, H. 1999. Değerli Bir Yem Kaynağı Çok Yıllık Üçgüller- II. Türk-Koop Ekin Dergisi 10: 97-102.
• Kılıç, A. 1991. Farklı azot dozlarının ekim yılında Sibirya korungası (Onobrychis arenaria (Kit.) DC.)’nin büyüme ve gelişmesi üzerine etkileri. Ankara Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, (Yayınlanmamış) Ankara.
• Knight, W. E. 1985. Miscelleneous annual clovers. In: N.L.Taylor (Ed.) Clover Science and Technology, American Society of Agronomy, Inc. No:25, USA. s.547- 562.
• Lee, C. K., K. F. M. Reed, P. M. Evans and S. G. Clark. 1999. Register of Australian herbage plant cultivars. Trifolium resupinatum L. var. majus cv. Morbulk. Australian Journal of Experimental Agriculture 39:505–506.
• Namlı, O., G. Çolak, Y. Opak, D. Başaran ve S. Yücel. 1994. Diyarbakır doğal koşullarında yetişen İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) üzerine ekolojik araştırmalar. Tr. J. Botany 18:57-63.
• Özpınar, H. ve C. O. Sabancı. 1999. Demet-82 üçgül çeşidinde (Trifolium resupinatum L.) farklı biçim zamanlarının geniş yapraklı ot kontrolüne ve tohum verimine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi , 15- 18 Kasım 1999, Adana.
• Sağlamtimur, T., H. Gülcan, T. Tükel, V. Tansı, A. E. Anlarsal ve R. Hatipoğlu. 1986. Çukurova koşullarında yembitkileri adaptasyon denemeleri 2: Baklagil yembitkileri. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 1:37-51.
• Suttie, J. M. 1999. Trifolium resupinatum, (Persian clover), http://www.fao.org/ag/AGP/ AGPC/doc/GBASE/data/ - Pf000415.htm, 14.09.2004.
• Tekeli, S. 1988. Baklagil Yem Bitkileri. Trakya Üniv. Ziraat Fak. Yayın No.65, Ders Notu 50, Tekirdağ.
• Tekeli, A. S. ve E. Ateş. 2002. Adi fiğ (Vicia sativa L.) ve İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) hatlarında bazı verim öğelerinin varyasyonu ve kalıtımı. Trakya Üniv. Bilimsel Araştırmalar Dergisi, B Serisi, 3: 69-76.
• Timurağaoğlu, K. 2003. Ankara Koşullarında Yem Bezelyesi (Pisum arvense L.) Hatlarında Yem ve Tane Verimi Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış) 54 s, Ankara.
• Tokluoğlu, M. 1979. Bazı Mera Bitkilerinin Önemli Morfolojik, Biyolojik ve Tarımsal Karakterleri Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları:728, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 421, 728.
• Zohary, M. 1970. Trifolium L. In P.H. Davis (Ed) Flora of Turkey and the East Aegan Islands, Edinburg University Press. Vol.3, p.412-413.
• Zohary, M. and D. Heler. 1984. The Genus Trifolium. The Israel Academy of Sciences and Humanities, Jarusalem.