Alüviyal Bir Toprakta Amonyum - Potasyum Fiksasyon ilişkileri

Year 2003, Volume: 09 Issue: 01, 43 - 60, 01.01.2003

Hüseyin Eroğlu Sadık Usta

https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000343

Abstract

Bu çal ışmada toprakta amonyum ve potasyum fiksasyonuna amonyumlu ve potasyumlu gübrelemenin karşı l ı kl ı etkileri inkübasyon çal ışmas ı yap ı larak ara şt ı rı lm ışt ı r.Bu gübrelerin topra ğ a tek başları na verilmeleri amonyum veya potasyumun fı ksasyonunu art ı rm ış ancak diğer iyonun yaray ış l ı l ığı artm ışt ı r. Doz art ışı na bağ l ı olarak fiksasyon da artm ışt ı r. Amonyum ve potasyumlu gübreler topra ğa birlikte verildiğ inde; potasyum fiksasyonu amonyum fiksasyonundan yüksek bulunmuştur. Fiksasyon tek baş ları na uygulamalara göre amonyumda azal ı rken potasyumda fazla değ işmemiştir.Önce amonyumun topra ğ a verilip on gün sonra potasyumun verilmesi veya tersi uyguland ığı nda, potasyum fiksasyonu aç ı s ı ndan herhangi birisinin önceli ğ i istatistiğ i olarak önemli bulunmam ışt ı r. Ancak amonyum fiksasyonu açı s ı ndan öncelik önemli bulunmuştur. En dü ş ük amonyum fiksasyonu önce potasyum sonra amonyum uygulamas ı nda görülmü ştür.Buna göre topraklar ı n gübrelenmesinde amonyum ya da potasyum fiksasyonu önemli bir önceliğe sahip değ ilse; potasyumlu gübrelerin amonyumlu gübrelerden daha önce verilmesi bu iki iyonun da fiksasyon miktarı n ı azaltabileceğ i ileri sürülebilir.

Keywords

amonyum, potasyum, fiksasyon, alüviyal toprak

Ammonium — Potassium Fixation Relationships in Alluvial Soil

Abstract

This incubation study investigated the effects and interactions of ammonium and potassium fertilization on their fixation by soil. Fixation of the ammonium or potassium increased when applied alone, which however making the other more available. In this case, increase in the fertilizer dose resulted in increased fixation. When the fertilizers were applied together, the potassium fixation was greater than that of ammonium. When compared with the single application, the amount of ammonium fixed by soil was less, and that of potassium remained similar.ln case of applying the ammonium first and the potassium ten days later, or vice versa, the fixation of potassium was not statistically altered. On the other hand, applying the potassium first significantly decreased the ammonium fixation Experimental results have shown that application of first potassium than ammonium to a soil might reduce the fixations of these ions if the priorty of fixation of potassium or ammonium is not crucial.

Keywords

ammonium, potassium, fixation, alluvial soil

References

• Anonim, 1991. Türkiye topraklar ı verimlilik envanteri. Tar ı m Orman ve Köyiş leri Bakanl ığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlü ğü yay ı nları , Ankara.
• Anonymous, 1990. Micronutrient, assesment at the country level: an international study. FAO Soils Bulletin 63. Roma.
• Bouyoucos, G. D. 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soil. Agronomy J. 43, 434-438.
• Bremner, J. M. 1965. Methods of Soil Analysis. Part Il. Chemical and microbiological properties. In.ed.C. A. Black. American Soc. Agron. Inc. Agron. Series. No:9. Madison, USA.
• Chapman, H. O. 1965. Cation-exchange capacity. Methods of Soil Analysis (Gd. C.A. Black et al.) Agronomy No:9, Part 2, pp 899-900 Madison, Wisconcin USA.
• Chappell, M. A. and V. P. Evangelou, 2000. lnfluence of added on inducing ammonium fixation and inhibiting nitrification. Soil Sci., 0038-0750/00/16505-420-426.
• Chen, J. S. and A. F. Mackenzie, 1992. Fixed ammonium and potassium as affected by added nitrogen and potassium in three Quebec soils. Communications in Soil Sci. and Plan. Anal., 23, 11-12, 1145-1159.
• Conti M. E., A. M de la Horra, D. Effron and D. Zourarakis, 2001. Factors affecting potassium fixation in Argentine agricultural soils. Communications in Soil Sci. and Plant Analysis, 32 (17-18) 2679-2690.
• Çağlar, K. O. 1949. Toprak Bilgisi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay ı n No: 10, Ankara.
• Dou, H., D. Steffens, and H. T. Dou, 1995. Recovery of 15N labelled urea as affected by fixation of ammonium by clay minerals. Zeitschrift fur Pflanzenernahrung und Bodenkunde, 158 (4) 351-354.
• Drury, C. F. and E. G. Beauchamp,. 1991. Ammonium fixation release nitrification and immobilization in high and low fixing soils. Soil Sci. Soc. Amer. J., 55 (1) 125-129.
• Fleige, H., B. Mayer, and H. Scholz, 1971. Fraktionierung des stickstoffs for N Haushalfsbianzen, Göttinger Bodenkundl. Ber.18,1-37.
• Grewelling, T. and M. Peech, 1960. Chemical soil tests. Cornell University. Agr. Expt. Station Bull.
• Jackson, M. L. 1962. Soil Chemical Analysis. PrenticeHall.Inc.Eng. Cliff, USA. Kacar, B. 1994. Gübre Bilgisi Ders Kitab ı .4.Bask ı . Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 1383. Ders Kitab ı , No:397.
• Kacar, B., M. A. Malik, ve S. Taban, 1995. Orta Anadolu Bölgesi' nde çeltik tar ı m ı yap ı lan topraklarda amonyum fiksasyonu. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 19, 51-58.
• Katkat, A. V. 1977. Antalya K ı y ı Yöresi Topraklar ı nda Potasyum Adsorbsiyon ve Fiksasyonu İ le Bunları Etkileyen Önemli Etmenler Üzerine Bir Ara ştı rma. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Toprak Anabilim Dal ı . Doktora Tezi. Ankara.
• Kı l ı ç, K. 1994. Tokat Yöresi Büyük Toprak Gruplar ı nda Amonyum Fiksasyonu ve Amonyum Fiksasyonunu Etkileyen Baz ı Etmenler. Çukurova Üniv. Fen Bil.Ens. Toprak Anabilim Dal ı , Yüksek Lisans Tezi. Adana.
• Kütük, C., S. Taban, H. Özcan, Ç. Olgun ve B. Kacar, 1998. Fixation of potassium in the rice growing soils of Central Anatolia. Department of Soil Science Faculty of Agriculture, University of Ankara, Turkey.
• Liu, Y. J., D. A. Laird and P. Barak, 1997. Release and fixation of ammonium and potassium under Long-Term fertility management. Soil Sci. Soc. Am. J. 61, 310-314.
• Lumbanraje, J. and V. P. Evangelou, 1994. Adsorption desorption of potassium and ammonium at low cation concentratios in three Kentucky subbsoils. Soil Sci., 157 (5) 269-278.
• Mamo, M. R., W. Taylor, and J. W. Shuford, 1993. Ammonium fixation by soil and pure clay mineralys. Commun. Soil Sci. Plant Anal., 24 (11-12) 1115-1126.
• Munsuz, N., G. Çayc ı , A. Sueri, M. Turhan ve K. Erel, 1996. İ ç Anadolu Bölgesi Şeker Fabrikalar ı Pancar Ekim Alan ı Topraklar ı n ı n Kil M ineralleri ile Potasyum Sa ğ lama Kapasiteleri Aras ı ndaki İ lişkiler. Türkiye Şeker Fabrikas ı A. Ş . yay ı n no: 219. Ankara.
• Nielsen, J. D. 1971. Fixation and release of ammonium in Danish soils. Tidsskr, for Planteavl, 75, 239-255.
• Nommik, H. 1957. Fixation and defixation of ammonium in soils. Acta Agric.Scand., 7, 395-436.
• Nommik, H. and K. Vahtras, 1982. Ketention and Fixation of Ammonium and Ammonia in Soils. In Stevenson, F. J. Led, Nitrogen in Agricultural Soils. Am. Soc. Agron. Madison, Wis. Pp. 123 - 171.
• Oskay, K. S. ve M. Ça ğ atay, 1976. Meriç Havzas ı Topraklar ı nda Potasyum Adsorbsiyon ve Fiksasyonu Ile Bunlar ı Etkileyen Önemli Etmenler Üzerine Bir Ara şt ı rma. (Doktora Tezi). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Bitki Bes. Kürs. Ankara.
• Özgümü ş , A. ve B. Kacar, 1980. Çukurova yöresi topraklar ı nda amonyum fiksasyonu ve bunu etkileyen etmenler üzerine bir araşt ı rma. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Doktora Tez Ozetleri. 1, 593-605.
• Richards, L. A.1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. U.S.D.A. Handbook, 60.
• Sağ lam, M. T. 1974. Erzurum, Hasankale ve Erzincan Ovas ı Topraklar ı nda Amonyum Fiksasyonu, Amonyum Fiksasyonu ile Potasyum Aras ı ndaki Baz ı Ilişkiler, Mineralize Olan Nitrojen ve Nitrojen Kay ı pları Üzerine Bir Araşt ı rma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. (Bas ı lmamış ), Erzurum.
• Scherer, H. W. and S. Weimar, 1994. Significance of the K content of the soils and the proportion of expandable clay minerals of the total clay fraction on the dynamics of the nonexchangeable NH 4'- N after slurry application. gribio. Res., 47 (2) 124-139.
• Saltali, K., M. R. Derici ve K. Kı l ı ç, 1999 The ammonium fixation in great soil groups of Tokat reg ı on and some factors of potassium on ammonium fixation. Tr. J. of Agr. and Forestry., 23, 673-678.
• Scherer, H. W. and M. Schneiders, 1995. Availability of non exchangeable ammonium to soil microorganisms. Agribiological Research., 48 (2) 138-145.
• Schne ı der, A. 1997. Release and fixation of potassium by a loamy soil as affected by initial water content and potassium status of soil samples. E.J. of Soil Sci., J., 48, 263-271.
• Silva, J. A. and J. M. Bremner, 1966. Determinate and isotope ratio analysis of different forms of nitrogen in soils: V. Fixed ammonium, Soil Sci. Soc. Amer. Proc., 30, 587-594.
• Taban, S., M. A. Malik ve B. Kacar, 1993. Orta Anadolu Bölgesinde çeitik tar ı m ı yap ı lan topraklarda amonyum fiksasyonu. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 19, 51-58.
• Ting, D. H., D. Steffens, and H. T. Dou, 1995. Recovery of 15N labelled urea as affected by fixation of ammonium by clay minerals. Zeitschrift fur pflanzenernahrung und Bodenkunde, 158 (4) 351-354.
• Usta, S. 1995. Toprak Kimyas ı . Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 1387. Ankara.
• Usta, S. ve H. S. Başkaya, 1985. Ankara Yöresi Bu ğday/Nadas Ekim Nöbeti Uygulanan ve Ah ı r Gübresi Verilen Tarla Topra ğı nda Azot Formlar ı n ı n Tüm Ekim Nöbeti Boyunca Dağı l ı mları Üzerinde Bir Araşt ı rma. Doğa Bilim Dergisi, 9 (1) 51-60.
• Ünal, H. ve H. S Baş kaya, 1981. Toprak Kimyas ı . Ankara Üniv. Ziraat. Fak.Yay. No: 759. Ders Kitab ı No: 218. .
• Yan, T., F. Ke and Y. Sh ı xue, 1996. Preferential fixationof ammonium to potassium by soils. Pedosphere, 6 (1) 35-38.