Ardahan Yöresi Düz Dokumaları

Year 2012, Issue 7, 26 - 41, 03.03.2012

Mevlüt KAPLANOĞLU

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.28

Abstract

Ardahan yöresinde düz dokumaların zenginliği ipek yolunun önemli merkezlerinden Ahıska’ya sınır olması ve Anadolu’dan Orta Asya’ya açılan kapılardan bir tanesi olmasıdır. Zira bu ipek yolundaki Ardahan bölgesinde yerleşik hayat kuran ve kökleri Orta Asya’ya dayanan Türk kavimlerin dokuma kültürünü zenginleştirerek devam ettikleri görülmektedir. Ardahan yöresi düz dokumaları denilince akla Ardahan merkez olmak üzere, Çıldır, Posof, Hanak, Damal ve Göle yöresinde dokunan kilim, cicim, zili vb. dokumalar akla gelir. Geometrik ve bitkisel desenlerin ağırlıklı olarak kullanıldığı yöre dokumalarında dokuma tekniklerine göre Ahıskalı, karapapak, yerli kilimi gibi yöresel adlarda kullanılmaktadır.

Söz konusu dokumalar, kullanım amaçlarına ve kullanıldıkları yerlere göre seccade, divan yastığı, yer sergisi, yük örtüsü gibi adlar alırlar. Ardahan yöresindeki düz dokumalar kendine has yöresel özelliklerin yanı sıra; Anadolu’daki diğer yaygılarla da ortak özellikler göstermektedir. Düz dokuma yaygılarının malzemesi yündür. Siyah, kahverengi ve beyaz renkli yünler boyamadan saf olarak kullanılır. Boyalar eskiden doğal malzeme ve bitkilerden elde edilmiş olup, günümüzde sentetik ve doğal boyalar birlikte kullanılmaktadır. Kırmızı, siyah, kahverengi, yeşil ve beyaz renkler hâkimdir. Tek ve iki şak halinde dokunur. 

Keywords

Ardahan, Düz Dokuma, Kilim, Atkı, Çözgü

References

• Aytaç, A. (2003), Hotamış Türkmen Kilimleri, Konya.
• Gündoğdu, H. (2000), Kaleler ve Kuleler Kenti Ardahan, Ankara.
• Kırzıoğlu, F. (1953), Kars Tarihi, C. I, İstanbul.
• Konukçu, E. (1999), Ardahan Tarihi, Ankara.
• Önder, M. (1995), Şehirden Şehre Anadolu, Ankara.
• Parlak, T. (2002), Oltu ve Köylerinde Bardız Kilimciliği, Erzurum.
• Parlak, T. (2007), Çoruh Vadisinde Bitkisel Boya Potansiyeli, Ankara