AFYONKARAHİSAR SULTAN DÎVÂNÎ MEVLEVÎHÂNESİ VE MÜZESİ’NDE BULUNAN DİVAL İŞLEMELİ ÖRTÜLER

Yıl 2019, Sayı: 14, 23 - 41, 25.06.2019

Ülkü Küçükkurt

https://doi.org/10.34242/akmbaris.2019.120

Öz

Mevlânâ
Celâleddîn-î Rûmî’nin yedinci kuşak torunu olan Sultan Dîvanî Afyonkarahisar’da
dünyaya gelmiş, yaşamış ve hayata burada veda etmiştir. Sultan Dîvanî yaşam tarzı,
yazdığı şiirler ve alçak gönüllülüğü ile Afyonkarahisar halkına kendini
sevdirmiştir. Sultan Dîvanî ve yakınlarının türbesinin bulunduğu Karahisâr-ı
Sâhip Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi müze haline getirilmiştir. Günümüzde Mevlânâ
ve Sultan Dîvânî sevgisini taşıyan kişiler ve meraklılar tarafından ziyaret
edilmektedir. Karahisâr-ı Sâhip Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi’nin cami, türbe ve
müzeden oluşması ziyaretçi sayısını artırmaktadır. Müzenin düzenlemesi
esnasında mevlevîhâneye ait eşyalar kullanılmıştır. Karahisâr-ı Sâhip Sultan
Dîvânî Mevlevîhânesi’nde ve müzede sergilenen eşyaların sadece sayıları
görevliler tarafından tespit edilmiş, eserlerin ayrıntılı bilgisine kayıtlarda
yer verilmemiştir. Bu
eşyalar arasında dival işlemeli puşide levhaları, puşideler ve sandukaların
önüne asılan bohçalar yer almaktadır. Araştırmanın amacını, eserlerin
özelliklerinin belirlenerek kayıt altına alınması, kültürel mirasın korunması
ve elde edilen bilgilerin aktarılması oluşturmaktadır. Araştırma Karahisâr-ı
Sâhip Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi ve Müzesi’nde sergilenen dival işlemeli
örtüler olarak sınırlandırılmıştır. Örtüler incelenerek, kullanılan malzeme,
işleme tekniği, boyutları, bezeme özellikleri açısından değerlendirilmiş ve
ayrıntılı kayıt bilgileri oluşturulmuştur. Karahisâr-ı Sâhip Sultan Dîvânî
Mevlevîhânesi ve Müzesi’nde bulunan örtülerin durumları, değerlendirilmiş, korunmasına
yönelik önerilerde bulunulmuştur.    

Anahtar Kelimeler

Afyonkarahisar, Sultan Dîvânî Müzesi, Mevlevîhâne, Dival İşi, Örtü, Pûşîde Levhası

Kaynakça

• Akpınarlı, Feriha- Baykasoğlu, Nursel- Kurt, Gülten- Yılmazoğlu, H. İbrahim- Yıldız, Eshabil (2014). Kahramanmaraş El Sanatları ( İşlemecilik - Örücülük - Dokumacılık ) Cilt 1, Ankara: Kahraman Maraş Büyük Şehir Belediyesi Yayınları.
• Barışta, Hatice Örcün (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Halk İşlemeciliği Desen ve Terminolojisinden Örnekler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları.
• Barışta, Hatice Örcün (1995). Türk İşleme Sanatı Tarihi, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Barışta, Hatice Örcün (1997). “19-20. Yüzyıl Yazılı Bezemeli Türk İşlemeleri, Hanedan Türbelerinden Puşîde ve Puşîde Levhalarından Örnekler” V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Maddi Kültür Seksiyonu Bildirileri, s. 93-103, Ankara: Türk Hava Kurumu Basımevi Yayınları.
• Barışta, Hatice Örcün (1997). Türk İşlemelerinden Örnekler, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Barışta, Hatice Örcün (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Daşdemir, Latif (2002). “Afyonkarahisar’da Mevleviliğin Tarihçesi”, Sultan Dîvanî ve Afyonkarahisar’da Mevlevilik, Editör: İlgar, Yusuf, s. 177-189, Ayonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.
• Develioğlu, Ferit (1990). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Gönçer, Süleyman (1971). Afyon İli Tarihi Cilt I., Afyonkarahisar: İleri Ofset Matbaacılık Yayınları.
• Gönçer, Süleyman (1991). Afyon İli Tarihi Cilt II., Afyonkarahisar: İleri Ofset Matbaacılık Yayınları.
• İlgar, Yusuf (1992). Afyonkarahisar’da Mevlevilik, İstanbul: Eramet Matbaacılık Yayınları.
• İlgar, Yusuf (2004). “Karahisar-ı Sâhip Sultan Dîvânî Mevlevîhânesi”, Anadolu’nun Kilidi Afyon, Editör: Muzaffer Uyan, İbrahim Yüksel ve Nermin Avşar, s-231-257, Afyonkarahisar: Afyon Valiliği Yayınları.
• İlgar Yusuf (2008). Karahisâr-ı Sâhip Sultan Dîvanî Mevlevîhânesi ve Mevlevî Meşhurları, Afyonkarahisar: Afyonkarahisar Belediyesi Yayınları.
• Karazeybek, Mustafa (2019). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Yeni Çağ Bölümü Öğretim Üyesi.
• Koçak, Emine (2016) “Konya-Mevlâna Müzesi’nde Bulunan 637 Envanter Numaralı Puşîde”, Arış Dergisi,(12), Atatürk Kültür Merkezi Yayını, s 4-11.
• Koçu, Reşad Ekrem (2015). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, İstanbul: Doğan Egmond Yayıncılık ve Yapımcılık Yayınları.
• Köklü, Hülya (2002). El İşlemeleri, İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Markaloğlu, Şehdabe (1996). Dival İşleme (Sırma-Maraş İşi), Ankara: Özkan Matbaacılık Yayınları.
• Sönmez, Kezban (2016). “Konya Müzelerinde Bulunan Dival İşi Tekniğinde Yapılmış Eserler”, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
• Sürür, Ayten (2010). İşleme Sanatı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• (http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c7d253f0e4df8.74635531). (04.03.2019)