Carpets and Motifs as an Ethno-Symbolic Source of National Unity in Turkmenistan

Year 2022, Issue: 20-21, 227 - 239, 30.12.2022

Berdi Sarıyev

https://doi.org/10.32704/akmbaris.2022.172

Abstract

The carpet of the Turks resembles a history museum. We can clearly see this from the Pazirik Carpet unearthed by the Soviet archaeologist S.I.Rudenko in the Pazirik Plateau in the south of the Altai Mountains,in the east of Kazakhstan. This carpet is considered as a common product of Central Asian cultures in terms of technique,motif,pattern,color and composition. At the same time, it was effective in acquiring new ideas in terms of archeology and art history. In the article,symbolically,the importence of Turkish carpets in providing national unity was emphasized. Carpet motifs were also considered as elements that united Turkish tribes and lineages under one roof. Starting from the concept of "The flag is the symbol of the homeland" in Turks, the carpet and the flag, which is the official symbol of the state, were brought side by side in order to expand the general design. The flag with a carpet inside has no other example in the world. The flag of Turkmenistan was adopted on February 19, 1992 as the “national flag” after independence. This date is celebrated as “flag Festival” every year. There are “Turkmen Carpet” motifs extending as a thick strip on the left side of the flag.The green floor of the Turkmen Carpet symbolizes the Turkmen history. The half-moon designed diagonally on the Turkmen flag symbolizes the future,the five stars symbolize the Turkmen provinces and the carpet motifs symbolize the Turkmen tribes. In addition,the names of each carpet motif and the regions it represents are explained.

Keywords

Halı, Bayrak, Tarih, Etno-Sembolik, Motif, Desen, Milli Birlik, Boy, Soy., Carpet, Flag, History, Ethno-Symbolic, Pattern, National Unity, Tribe, Lineage.

Türkmenistan’da Milli Birliğin Etno-Sembolik Kaynağı Olarak Halı ve Motifleri

Abstract

Türklerin halısı bir tarih müzesine benzer. Bunu Sovyet arkeoloğu S. İ. Rudenko’nun, Kazakistan’ın doğusunda, Altay Dağları’nın güneyinde Pazırık Yaylası’nda ortaya çıkardığı Pazırık halısından net bir şekilde görebiliriz. Bu halı, teknik, motif, desen, renk ve kompozisyon açısından Orta Asya kültürlerinin ortak bir ürünü olarak değerlendirilmektedir. Aynı zamanda arkeoloji ve sanat tarihi açısından da yeni fikirlerin edinilmesinde etkili olmuştur.
Bildiride sembolik olarak Türk halılarının milli birliği sağlamadaki önemine vurgu yapılmıştır. Halı motifleri de boy ve soyları bir çatıya birleştirici unsurlar olarak ele alınmıştır. Türklerdeki ‘Bayrak vatanının sembolüdür’ kavramından yola çıkarak, genel tasarımı genişletmek için halıyla devletin resmi simgesi olan bayrak yan yana getirilmiştir.
İçeriğine halıyı yerleştiren bayrağın dünyada başka bir örneği yoktur. Türkmenistan Bayrağı bağımsızlığın ardından “ulusal bayrak” olarak 19 Şubat 1992’de kabul edilmiştir, bu tarih her yıl “Bayrak Bayramı” olarak kutlanır. Bayrağın sol tarafında kalın bir şerit olarak uzanan “Türkmen halısı” motifleri yer almaktadır. Türkmen halısının yeşil zemini Türkmen tarihini simgelemektedir.
Çapraz olarak tasarlanan yarım ay geleceği, beş yıldız ise Türkmen vilayetlerini, halı motifleri ise Türkmen boylarını simgelemektedir. Her bir halı motifinin isimleri ve temsil ettiği bölgeleri açıklanmıştır.

Keywords

Halı, Bayrak, Tarih, Etno-Sembolik, Motif, Desen, Milli Birlik, Boy, Soy., Carpet, Flag, History, Ethno-Symbolic, Pattern, National Unity, Tribe, Lineage.

References

• Ataniyazov, S., “Türkmen Boylarının Geçmişi, Yayılışı, Bugünkü Durumu ve Geleceği”, Bilig-10 /Yaz 1999.
• Ercilasun, A.B., Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, İstanbul, 2016.
• Garrıyev B.A., Magtımgulı. Aşgabat: Ilım, 1975.
• Gülcan Y.Türk Tarihi ve Kültürü. Alfa Basım Yayın, İstanbul, 2003.
• Gülensoy, T., Orhun’dan Anadolu’ya Türk Damgaları, İstanbul, 1989.
• Güzel, A., Mahtumkulu Divanı- Türkmen Türkçesi, Ankara, 2014.
• Remzi Duran. “Motiflere Dönüşmüş Türk Damgaları - Geometrik Motiflere Farklı Bir Bakış”, Akdeniz Sanat Dergisi-Cilt:13-Sayı:23-Özel Ek Sayı.
• Türkmen Halıları, Aşgabat, 1978.
• Vambery, A., Orta Asya Gezisi (Haz. N. A. Özalp), İstanbul, 1993.
• Yetkin, Ş., “Yurdumuzdaki Müzeler ve Camilerde Bulunan Değerli Halılar”, Türk Kültürü Dergisi, 1963.