HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİ İÇİN ALGILANAN STRES, BİYO-PSİKO-SOSYAL CEVAP VE STRESLE BAŞ ETME DAVRANIŞLARI

Year 2024, Volume: 8 Issue: xx

Burcu Dedeoğlu Demir Duygu Su Açıkgöz Buse Er

Abstract

Üniversite yaşamına adım atmak öğrenciler için önemli bir süreçtir. Yeni beklentilerin ortaya çıktığı bu dönem, öğrencilerin stres düzeylerini artırabilecek birtakım güçlükleri de beraberinde getirmektedir.
Çalışmanın amacı, üniversite hemşirelik öğrencilerinin algıladıkları stres düzeyinin belirlenmesi ve algılanan stres ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Verilerin toplanması anket yöntemiyle gerçekleştirilecektir. Araştırma tanımlayıcı-ilişki arayıcı olarak planlandı. Araştırmanın evrenini Kasım 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında İstanbul’da bir vakıf üniversitesinde Hemşirelik Bölümü’nde kayıtlı olan 312 öğrenci oluşturdu. Araştırma 148 öğrenciyle tamamlandı. Veriler "Öğrenci Bilgi Formu’ ‘Hemşirelik Öğrencileri İçin Algılanan Stres Ölçeği (HÖASÖ)’, ‘Biyo-Psiko-Sosyal Cevap Ölçeği (HÖBCÖ)’ ve ‘Stresle Baş Etme Davranışları Ölçeği (HÖSBDÖ)’ kullanılarak toplandı. Verilerin analizi SPSS 26 Statistics Paket Programı aracılığı ile tanımlayıcı, korelasyonel ve karşılaştırmalı istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edildi. Pilot çalışma yöntemi kullanıldı. Çalışmaya katılan hemşirelik öğrencilerinin cinsiyet dağılımları incelendiğinde; %73,6’sının kadın, %26,4’ünün erkek olduğu bulundu. Hemşirelik öğrencilerinin yaş dağılımları incelendiğinde; %88,5’inin 18-24 yaş ve %11,5’inin 25-34 yaş aralığında oldukları belirlendi. Ölçeklerin Cronbach alfa güvenirlik katsayıları HÖASÖ 0.98, HÖSBDÖ, 0.91 HÖBCÖ 0.95 olarak bulundu. Genel olarak öğrencilerin ölçek puan ortalamaları, HÖASÖ 51,59 hemşirelik öğrencilerinin algılanan genel stres düzeylerinin orta seviyede olduğu bulundu. HÖBCÖ 26,50, hemşirelik öğrencilerinin algılanan genel biyo-psiko-sosyal cevap düzeylerinin düşük seviyede olduğu saptandı. HÖSBDÖ 29,58, hemşirelik öğrencilerinin stresle baş etmek için en sık kullandıkları stratejinin “transfer” olduğu belirlendi. Hemşirelik öğrencilerinin cinsiyetlerine göre HÖBCÖ ve alt boyutlarından sosyal davranış belirtileri ve duygusal belirtiler puanları arasında anlamlı farklılık saptandı (p<0,05). Hemşirelik öğrencilerinden kadın olanların, erkek olanlara göre HÖBCÖ ve alt boyutlarından sosyal davranış belirtileri ve duygusal belirtiler puanlarının daha yüksek olduğu bulundu. Hemşirelik öğrencilerinin algılanan stres tutumları üzerine biyo-psiko-sosyal cevap ve stresle baş etme davranışlarının anlamlı etkisinin olduğu bulundu. Hemşirelik öğrencilerinin algılanan stres düzeyleri puanları arttıkça, biyo-psiko-sosyal cevap ve stresle baş etme davranış puanlarının da artacağını gösterdi. Ölçeklerin daha çok örneklem gruplarına uygulanmasına ve ileri araştırmalar yapılmasına gerek vardır. Yapılan bu çalışma gelecekte hemşirelik öğrencilerinin klinikte yaşadıkları stresi, strese verdikleri cevabı ve baş etmelerini belirlemede Z kuşağını yansıtan yeni ölçme araçlarının oluşturulmasına da rehberlik edebilir.

Keywords

Baş etme, hemşirelik, öğrenci, stres

Ethical Statement

Araştırmanın yürütülebilmesi için Arel Üniversitesi Etik Kurulu’ndan Sayı No E-52857131-050.06.04-261401 (24.03.2023 tarih ve 2023/06 No’lu KARAR NO-08) ile etik onay alınmıştır.

References

• Alzayyat, A. & Al-Gamal, E. (2016). A review of the literature regarding stress among nursing students during their clinical education. International Nursing Review, 63(3), 406-415.
• Ayaz-Alkaya, S. & Simones, J. (2022). Examining stress and coping mechanisms in nursing students. Journal of Nursing Education, 61(4), 234-241.
• Chen, Y., Yang, K. & Chiang, H. (2019). Stress, stressors, and stress responses of student nurses in a hospital simulation exercise. Nursing Education Today, 73, 53-59.
• Folkman, S. & Moskowitz, J.T. (2004). Coping: Pitfalls and promise. Annual Review of Psychology, 55, 745-774.
• Hajibabaee, F., Joolaee, S. & Peyrovi, H. (2018). Nursing students' experiences of stress during clinical practice: A qualitative study. Nurse Education Today, 64, 105-111.
• Jagoda, K. & Rathnayake, S. (2021). The impact of stress on nursing students' academic performance and well-being. International Journal of Nursing Education Scholarship, 18(3), 72-80.
• Jimenez, C., Navia-Osorio, P. M. & Diaz, C. V. (2010). Stress and health in novice and experienced nursing students. Journal of Advanced Nursing, 66(2), 442-455.
• Khodaveisi, M., Omidi, A., Farokhi, S. & Soltanian, A.R. (2017). Evaluation of stress and its related factors among clinical students of Tabriz University of Medical Sciences, Iran. BMC Research Notes, 10(1), 1-5.
• Küçük, L. & Çelik, S. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde stresle baş etme ve stres kaynaklarının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 93-101.
• Labrague, L.J. & McEnroe-Petitte, D.M. (2018). Influence of stress mindsets on stress appraisals, coping strategies, and emotional intelligence among nursing students: A structural equation modeling approach. Nurse Education Today, 69, 192-198.
• Labrague, L.J., McEnroe-Petitte, D.M., Papathanasiou, I.V., Edet, O.B. & Tsaras, K. (2017). Impact of instructor’s role behavior on students’ stress, emotional exhaustion, and affective commitment in the context of clinical nursing education: A cross-sectional study. Nurse Education Today, 59, 66-73.
• Liu, H., Wu, Y. & Chen, X. (2022). Coping strategies and mental health outcomes among nursing students: A cross-sectional study. BMC Nursing, 21, 56.
• Liu, M. & Yobas, P. (2013). Stressors and coping strategies of students in a baccalaureate nursing program in Singapore: A qualitative study. Collegian, 20(1), 19-26.
• Pulido-Martos, M., Augusto-Landa, J. M. & Lopez-Zafra, E. (2012). Sources of stress in nursing students: A systematic review of quantitative studies. International Nursing Review, 59(1), 15-25.
• Smith, R.M. & Yang, H. (2020). The role of social support in mitigating the impact of stress on nursing students' mental health. Nursing Outlook, 68(5), 489-496.
• Şahin, Z. A. & Tan, M. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin stresle baş etme biçimleri ve kaynakları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(2), 38-45.
• Wolf, L. & Stidham, A. W. (2015). Stress, depression, and anxiety among undergraduate nursing students. International Journal of Nursing Education Scholarship, 12(1), 1-10.
• Yıldırım, A. & Çelik, H. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin stresle baş etme stratejileri ve etkili baş etme yöntemleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 90-102.
• Yüksel, M. & Bahadır Yılmaz, E. (2020). Stress and coping strategies among nursing students in Turkey. Journal of Psychiatric Nursing, 11(2), 85-92.