Postmodernizmin Işığında Nazif Topçuoğlu Fotoğraflarında Öykünme İzleri

Yıl 2024, Sayı: 1, 7 - 18, 30.11.2024

Ömer Kahraman

Öz

Modernizmin kurallarına ve uygulamalarına tepki olarak ortaya çıkan postmodernizm, 20. yüzyılın ortalarından itibaren
etkili olmaya başlayan bir akımdır. Modernizmde kendisine yer bulamayan bazı unsurlar postmodernist dönemde geniş
bir kullanım alanı elde etmiştir. Kuralsızlığın kural olduğu bu dönemde sanatçılar, çoğulculuk, eklektisizm, parçalanma,
ironi, tesadüfilik, başkaldırı, anarşi ve belirsizlik gibi unsurları ön plana çıkarmışlardır. Postmodernist dönemde fotoğraf
sanatı, gerçeklik ve nesnellik ilkelerini bir kenara bırakarak özerk ve bağımsız bir olgu olarak değerlendirilmeye
başlamıştır. Öykünme, pastiş, alıntılama ve kendine mal etme gibi yöntemler, postmodern fotoğraf anlayışının en
önemli unsurlarından olmuştur. Barbara Kruger, Cindy Sherman, Sherrie Levine, Yasumasa Morimura gibi sanatçılar bu
anlayışla hareket eden öncü isimler olmuştur. Nazif Topçuoğlu ise Türkiye’de postmodern dönemin fotoğraf alanındaki
en önemli uygulayıcılarından biri olmuştur. Topçuoğlu’nun eserlerinde Marcel Proust, Thomas Mann, Vladimir
Nabokov, Lewis Carrol gibi yazarlar ile Caravaggio, Balthus ve Rembrandt gibi ikonik ressamların etkileri görülmektedir.
Topçuoğlu, geleneksel resim sanatının ışık-gölge özellikleri ve temalarına öykünerek mükemmel bir teknik ve estetik
yaklaşım ile yansıtmıştır. Bu makale, içeriği bakımından betimsel modele dayanan ve doküman incelemesini (literatür
taraması) benimseyen nitel bir araştırmadır. Bu çalışmada Nazif Topçuoğlu’nun yukarıda bahsi geçen sanatçılardan
öykünerek oluşturduğu fotoğraf çalışmaları ve sanatçının üretim pratiğinin analiz edilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, fotoğraf sanatı, Nazif Topçuoğlu, öykünme

Kaynakça

• Adair, G. (1994). Postmodernci kapıyı iki kere çalar. İletişim Yayınları.
• Çopuroğlu, B. (2010). Nazif Topçuoğlu. Eyemazing, 3, (s.14-27).
• Erol, E. (2016). Sembolik fotoğrafta metaforik bağlamın değişimi ve Nazif Topçuoğlu örneği. Sanat ve Yorum Dergisi, 5-14.
• Gürel, H. N. (t.y.). Osman Hamdi Bey ve "İkonografi"si... . Sanal Müze: https://web.archive.org/web/20160305132115/http://www.sanalmuze.org/arastirarakogren mek/osmanhamdi.html
• Halimi, C. (2023). Special edition: photography from Türkiye. Photo London(124). Flippingbook: https://online.flippingbook.com/view/5297508/#zoom=true
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin durumu. Metis Yayınları.
• Hassan, I. (1985). The culture of postmodernism. Theory, Culture and Society, 2(3), (119-132). https://doi.org/10.1177/0263276485002003010.
• Hatipoğlu, A. (2010). Nazif Topçuoğlu. İstanbul Museum: https://istanbulmuseum.org/ip/naziftopcuoglu.html
• Köhler, M. (1995). Constructed relalities: The art of staged photography. Edition Stemmle.
• Kınlı, N. (2011). Postmodernizm ve fotoğraf ilişkisi. [Yayınlanmış Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Kontrastdergi. (2018, 23 Şubat). SERGİ | İstanbul, Leica Galeri, Anni Leppälä & Nazif Topçuoğlu, Sisters of Persephone. https://kontrastdergi.com/sergi-istanbul-leica-galeri-anni-leppala-naziftopcuoglu-sisters-persephone/
• Lyotard, J.-F. (2014). Postmodern durum. BilgeSu.
• Mann, T. (1982). Venedik'te ölüm. Adam Yayınları.
• Özel, Z. (2006). Postmodern dönem fotoğraf sanatında kendine mal etme: Sherman, Morimura, Ungun. Selçuk İletişim, 4 (2), (s.158-174).
• Samson, A. (2008). Nazif Topçuoğlu. Eyemazing(02), (s.48-59).
• Sezer, I., & Boztepe, P. (2022). 2000’den bugüne Türk fotoğrafında resim sanatına öykünme. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi – USBED, 4(7), (s.759-774).
• Susup, B. (2016). 1980'den günümüze Türkiye'de kurgu fotoğraf. [Yayınlanmış Yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Şahin, D. (2013). Postmodernizm ve fotoğraf. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), (s.255-263).
• Şimşek, F. (2017). Modernizm ve gelenek arasında bir ütopya: maske ve ruh. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 38, (s.161-178).
• Tanyeli, U. (1997). Postmodernizm. Eczacıbaşı Ansiklopedisi (Cilt 3). içinde Hürriyet Ofsel. Topçuoğlu, N. (2010). Fotoğraf ölmedi ama tuhaf kokuyor. Yapı Kredi Yayınları.
• Wikipedia. (t.y.). Visitation (Christianity). Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Visitation_(Christianity)