Gastronomi Turizminin Ekonomik Dinamikleri: Diyarbakır Festivalleri Üzerine SWOT Temelli Bir Değerlendirme

Year 2025, Issue: 2, 16 - 27, 31.05.2025

Mehmet Necati Cizrelioğulları , Mustafa Tünik , Ali Alkandemir , Murat Kuday

Abstract

Bu çalışma, Diyarbakır’daki gastronomi festivallerinin bölge ekonomisine etkilerini SWOT analizi yöntemiyle incelemektedir. Son yıllarda, gastronomi turizmi, özellikle kültürel açıdan zengin bölgelerde, yerel ekonomilerin önemli bir motoru haline gelmiştir. Diyarbakır gibi mutfak kültürünün önemli bir rol oynadığı yerlerde, gastronomi festivalleri bölgesel kalkınma açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Araştırma, bu festivallerin güçlü yönlerini, zayıf yönlerini, fırsatlarını ve tehditlerini belirlemeyi amaçlamakta; festivallerin ekonomik kalkınmaya, kültürel mirasın korunmasına ve turizme nasıl katkı sağladığını incelemektedir. SWOT analizi sonuçlarına göre, festivallerin güçlü yönleri arasında bölgenin zengin gastronomi kültürü ve yerel lezzetleriyle turizme katkı sağlaması bulunmaktadır. Ancak zayıf yönler arasında tanıtımın yeterince etkili olmaması ve tehlikeler arasında ise diğer bölgelerle rekabetin artması yer almaktadır. Bölgedeki karar vericiler ve paydaşlar için, gastronomi festivallerinin ekonomik büyüme ve kültürel mirasın korunması açısından nasıl daha verimli kullanılabileceğine dair değerli bilgiler sunmaktadır.

Keywords

Diyarbakır, gastronomi festivalleri, bölgesel ekonomi, SWOT analizi, turizm, ekonomik kalkınma, kültürel miras

Ethical Statement

Bu çalışma Etik Kurul beyanı gerektiren çalışmalar kapsamına girmemektedir. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Supporting Institution

-

Thanks

-

Evaluation of the Effects of Gastronomy Festivals in Diyarbakır on the Regional Economy Using SWOT Analysis Method

Abstract

This study examines the impact of gastronomy festivals in Diyarbakır on the regional economy using the SWOT analysis method. In recent years, gastronomic tourism has become an important driver of local economies, particularly in culturally rich regions. In places like Diyarbakır, where culinary culture plays a significant role, gastronomy festivals hold great potential for regional development. The research aims to identify the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of these festivals while exploring how they contribute to economic development, the preservation of cultural heritage, and tourism. According to the SWOT analysis results, the strengths of the festivals include the region's rich gastronomic culture and local flavors, which contribute to tourism. However, weaknesses include insufficient promotion, while threats include increased competition from other regions. The study provides valuable insights for decision-makers and stakeholders on how gastronomy festivals can be more effectively utilized for economic growth and the preservation of cultural heritage.

Keywords

Diyarbakır, gastronomy festivals, regional economy, SWOT analysis, tourism, economic development, cultural heritage

Ethical Statement

This study does not fall within the scope of studies requiring an Ethics Committee declaration. It is hereby declared that scientific and ethical principles were followed during the preparation of this study and that all studies utilized were indicated in the bibliography.

Supporting Institution

-

Thanks

-

References

• Akçay, S. Z., & Yavuz, G. (2023). Türkiye’deki şeflerin bakış açısıyla gastronomi etkinliklerinin değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20(3), 368-388.
• Akkaya, A., & Özcan, C. C. (2019). Türkiye’de gastronomi turizminin ekonomik etkilerinin indeks değerlendirmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 6(32), 251-267.
• Aksoy, M., & Sezgi, G. (2015). Gastronomi turizmi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi gastronomik unsurları. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(3), 79-89.
• Akturfan, M., & Şen, A. (2023). Rekreasyon turizmi bağlamında gastronomi temalı festivaller. Journal of Humanities and Tourism Research, 13(1), 230-244.
• Alan, A. A., & Şen, Ö. (2020). Gastronomi temalı festivaller üzerine yapılmış çalışmaların bibliyometrik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 132-144.
• Bismil Haber, (2024). Diyarbakır’ın meşhur yemekleri https://www.bismilhaber.com.tr/diyarbakirin-meshur-yemekleri adresinden 13.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Boğra, P., & Çakar, K. (2024). Şehir markalaşması: Diyarbakır örneği. Journal of Humanities and Tourism Research, 14(1), 1-15.
• Bucak, T., & Aracı, Ü. E. (2013). Türkiye’de gastronomi turizmi üzerine genel bir değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(30), 203-216.
• Çelebi, E., & İlban, M. O. (2023). Pandemi sürecinde gastronomi turistlerinin yöresel yemek tüketim alışkanlıkları, tutumları ve tatil tercihlerindeki değişimlerinin belirlenmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 106-128.
• Çınar, K., Bal, E. & Kavacık, S. Z. (2024). Kültür turizminin gelişiminde kültürel etkinliklerin önemi: Yerel halkın kültürel etkinlik farkındalığı üzerine bir araştırma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 12(4), 3036-3057.
• Cömert, M., & Çetin, K. (2017). Gastronomi temali yerel festivaller üzerine bir değerlendirme. Journal of International Social Research, 10(54), 132-144.
• Demir, İ. E. (2024). Yerel mutfağın turist motivasyonuna etkisi: İzmir'de bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Diyarbakır Yenigün (2024). Diyarbakır’daki otellerin rezervasyon doluluk oranı yüzde 90'ı buldu, https://diyarbakiryenigun.com/diyarbakir/diyarbakirdaki-otellerin-rezervasyon-doluluk-orani-yuzde-90i-buldu-187380h?utm_source=chatgpt.com adresinden 29.04.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Diyarbakır Yenigün (2023). Diyarbakır'da iki günde 7 ton ciğer tüketildi, https://diyarbakiryenigun.com/diyarbakir/diyarbakirda-iki-gunde-7-ton-ciger-tuketildi-168740h?utm_source=chatgpt.com adresinden 29.04.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Düşmezkalender, E., & Erol, G. (2023). Gastronomi ve turizm: Türkiye’den bazı örnek turlar ve destinasyonlar. Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar-IV, Gaziantep: Özgür Yayıncılık.
• Ekerim, F., & Tanrisever, C. (2020). Türkiye gastronomi festivalleri ve haritalandırılması. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(3), 2277-2297.
• Erciyas, N., & Yılmaz, İ. (2021). Gastronomi turizminin gelişiminde gastronomi festivalleri ve Türkiye’deki mevcut durum. ART/icle: Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(1), 91-108.
• Festivall (2024). Türkiyenin festival rehberi https://festivall.com.tr/festival-takvimi/ adresinden 12.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Işıldar, P., & Yıldız, Ö. (2019). Festivaller ve yerel halk üzerindeki sosyal etkileri: Urla örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 931-948.
• Koçak, K. (2020). Yiyecek içecek işletmelerinde fiziksel kanıtlar ile gastronomi deneyiminin memnuniyet üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik Diyarbakırda bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Mezıpotamya Fuarcılık (2024). Türkiye lezzetlerin’in mezopotamya buluşması mezopotamya gurme ve yöresel lezzetler fuarı, https://mezopotamyafuarcilik.com/index.html adresinden 29.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Penpece, D. (2014). Festivallerin pazarlanması: Türkiye’deki uluslararası festivaller üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 193-210.
• Şahin, S., Şahin, S. İ., & Koçak, K. (2023). Fiziksel kanıtlar ile gastronomi deneyiminin memnuniyet üzerindeki etkisi: Diyarbakir’da bir araştırma. Journal of Academic Tourism Studies, 4(2), 82-98.
• Serçek, G. Ö., & Serçek, S. (2015). The role and importance of gastronomy tourism on destination branding. Journal of Tourism Theory and Research, 1(1), 15-28.
• Sönmez, H. (2023). Yerel lezzetlerin destinasyon seçim sürecine etkisi ve gastronomi turizmi açısından incelenmesi: Edremit Körfezi örneği (Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Torusdağ, G. B., Özkan Önem, E., Sami, F., & Kızıldemir, Ö. (2022). Yerel mutfakların gastronomi turizmi çerçevesinde değerlendirilmesi. Journal of gastronomy, hospitality and travel (Online), 5(1), 66-82.
• Türk Aşçı Haberleri, (2020). Gastronomi alanında yapılan araştırmaların ele aldığı genel konular https://www.turkascihaberleri.com/HaberDetay/75579/Gastronomi-Kavramlari-Ve-Gastronomi-Turizmi---.html adresinden 12.03.2025 tarihinde erişilmiştir.