SAVUR ALAN YÖNETİM PLANININ KATILIMCILIK YAKLAŞIMI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, , 168 - 191, 30.11.2022

Ahmet Alanli

https://doi.org/10.55119/artuklu.1156556

Öz

Miras varlıkları, tüm insanlığın ortak malı olarak değerlendirilmekte ve korunması gerektiği uluslararası metinlerde yer almaktadır. Miras varlıklarının başarılı bir şekilde korunması, muhafazası ve gelecek nesillere aktarılmasında, alan yönetim planları yenilikçi bir araç olarak Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından, Dünya Miras varlıkları statüsü için ön şartlardan biri olarak başvuru listesine dahil edilmiştir. Diğer yandan, alan yönetim planlarının başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için katılımcılık anlayışı ile hazırlanması gerektiği alan yazında ve uluslararası rehberlerde tavsiye edilmiştir. Bu çalışmada, 2016 yılında onaylanan Savur Alan Yönetim Planının (SAYP) katılım düzeyi, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) katılım düzeyi doğrultusunda irdelenmiştir. Araştırmada nitel veri yöntemi kullanmış olup veri toplama aracı olarak belge incelemesi tekniği tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda, SAYP’in katılımcılık düzeyinin, vatandaş katılımının en pasif olduğu bilgilendirme aşamasında yoğunluk kazandığı çıktısına ulaşılmıştır. Bu çalışma sonucunda geliştirilen önerilerle, SAYP’in uygulanabilirliği hususuna katkı sunmak hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Miras Varlıkları, Alan Yönetim Planı, Katılımcılık, UNESCO, Savur

Kaynakça

• Akça, S. (2017). Kültürel Miras Yönetimi; İstanbul Tarihi Yarımada Örneği Değerlendirme ve Öneriler, Kent Araştırmaları Dergisi, 8 (22): 577-596
• 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (1982) [Online] http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2863.pdf> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• Aksoy, A. ve Enlil Z. (2012). Kültürel Miras Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, (Edit.) Aksoy, A. ve Ünsal, D.: Kültürel Miras Yönetimi içinde (ss.8-9) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
• Alan Yönetimi İle Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri İle Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik (2006) [Online] https://www.resmigazete.gov.tr/ > [ Erişim Tarihi:10.04.2022].
• Alan Yönetimi ile Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2021) [Online] https://www.resmigazete.gov.tr/> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• Alp, M. (2015). From Myths to Tales Mardin. [Online] https://www.avrupa.info.tr/sites/default/files/2017-10/Efsanelerden%20Masallara%20Mardin-TR.PDF> [Erişim Tarihi:10.06.2022].
• Anadoku, (2016). Savur Yönetim Planı. [Online] https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/8bc88ba8c705c244c913b6e134b6bec33474.pdf> [Erişim Tarihi:02.03.2022].
• Arnstein, S. (1969). A Ladder of Citizen Participation, Journal of the American Institute of Planners, 35(4):216–224 Ayrancı, İ. (2007). Koruma Alanlarının Yönetimi ve Yönetim Planı Sürecinin Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bekin, D. (2017). Savur in the Light of History. [Online] https://www.zeynelabidinerdem.com/img/upload/savur/TarihinIsigindaSavur.pdf> [Erişim Tarihi:10.03.2022].
• Bilge, Y. (2011). Turabdin: Cradle of Syriac Church and Culture, Uluslararası Midyat Sempozyumu, Mardin Artuklu Üniversitesi 7-9 Ekim 2011. Mardin. ss: 507-529.
• Bobbio, L. (2019). Designing Effective Public Participation, Policy and Society, 38(1):41-57.
• Bogenç, Ç. ve Sabaz, M. (2019). Dünya Miras Alanı Safranbolu’nun Alan Yönetim Planının Geliştirilmesi Sürecinde; Tema, Hedef ve Eylemlerin Belirlenmesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (3): 1526-1544.
• Bowen, G. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method, Qualitative Research Journal, 9 (2): 27- 40.
• Choguill G. (1996). A Ladder of Community Participation for Underdeveloped Countries, Habitat International, 20(3):431–44.
• Council of Europe. (2005). Council Of Europe Framework Convention on The Value of Cultural Heritage for Society (FARO), [Online] https://rm.coe.int/1680083746> [ Erişim Tarihi:10.03.2022].
• Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative and Mixed Methods Approaches (4. Basım), Thousand Oaks, Sage Yayınları
• Çahantimur, I.A. ve Öztürk, R.B. (2021). A Participatory Approach to the Sustainable Development of an Historic Landscape; Management Plan Proposal for Hisar District, Bursa/Turkey, The Historic Environment: Policy & Practice, 12 (1): 19-52
• Döleneken, N.K. (2012). Heritage Management, [Online] https://www.cekulvakfi.org.tr/makale/miras-alan-yonetimi> [Erişim Tarihi:10.03.2022].
• Eraslan, Ş. (2021). Dünya Miras Alanlarında Yönetim Planları: Türkiye Örneği, International Journal of Arts and Social Studies, 4 (6): 32-48.
• Erbey, D. (2018). Tarihi, Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması ve Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı, Planlama, 28(3): 282–301,
• Erbey, D. (2016). An Evaluation of the Applicability of Management Plans with Public Participation, İdeal Kent, 19 (7): 428-442.
• Feilden, B. ve Jokilehto, J. (1998). Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites, [Online] https://www.iccrom.org/publication/management-guidelines-world-cultural-heritage-sites> [Erişim Tarihi:10.03.2022].
• Geyik, N.E. (2020). Evaluation of Mardin's UNESCO World Heritage List Candidacy Process, Historical Cities Association, Local Identity Journal, (62):30-35
• Gültekin, N.T. ve Uysal, M. (2018). Kültürel Miras Bilinci, Farkındalık ve Katılım: Taşkale Köyü Örneği, OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15):2030-2065.
• Güneş, A.M. (2011). Dünya Mirası Sözleşmesi'ne Kısa Bir Bakış. İstanbul Barosu Dergisi, 85(6): 141-158
• Hacar, A. (2013). Arkeolojik Alanların Korunmasında Planlamanın Önemi: Güvercinkayası Alan Yönetim Planı ve İlk Uygulamalar, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (3): 395-417.
• Halaç, H. H., Önaçan, M. B. K. , Dağlı, H. ve Gülşen, M. (2022). Türkiye Dünya Mirasları Yönetim Planlarında Vizyon İfadeleri: Bir İçerik Analizi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24 (2):707-723.
• Halifeoğlu F.M. (2006). An Investigation on the Relationship between Savur Traditional Urban Texture and Social Structure, Electronic Journal of Social Sciences, 5 (17): 76-84.
• Halifeoğlu, F. M, ve Dalkılıç, N. (2006). Mardin-Savur Geleneksel Kent Dokusu Evleri, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 11 (1):93-111.
• IAP2 (2018). IAP2 Spectrum of Public Participation [Online] https://cdn.ymaws.com/www.iap2.org/resource/resmgr/pillars/Spectrum_8.5x11_Print.pdf> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• ICOMOS. (1999). Uluslararası Kültürel Turizm Tüzüğü, [Online] http://www.icomos.org.tr/ Dosyalar/ICOMOSTR_tr0300983001536913522.pdf> [Erişim Tarihi:01.02.2022].
• ICOMOS. (1964). Venedik Tüzüğü, [Online] http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf> [Erişim Tarihi:10.02.2022].
• Kan, T. ve Binan, D. (2016). İstanbul Süleymaniye Külliyesi Örneğinde Külliyeler için Bir Yönetim Modeli Önerisi. Tasarım + Kuram Dergisi, 10 (17): 94-119.
• Kaypak, Ş. (2012). Yerel Yönetimlerde Katılımcı/Müzakereci Demokrasi Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Önemi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8 (17):171-196.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15): 170-189
• Kuşçuoğlu, Ö.G. ve Taş, M. (2017). Sürdürülebilir Kültürel Miras Yönetimi, Yalvaç Akademi Dergisi, 2 (1):58-67.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco, Jossey-Bass.
• Morgan, H. (2022). Conducting a Qualitative Document Analysis, The Qualitative Report, 27(1): 64-77.
• OECD (2001). Citizens as Partners: OECD Handbook on Information, Consultation and Public Participation in Policy-Making, [Online] https://internationalbudget.org/wp-content/uploads/Citizens-as-Partners-OECD-Handbook.pdf> [ Erişim Tarihi:01.03.2022].
• Önder, Ö. (2013). Yerelleşme ve Yerel Demokrasinin Güçlendirilmesi Bağlamında Katılım, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (18):311-326
• Özdemir D.Z.M. (2005). Türkiye’de Kültürel Mirasın Korunmasına Kısa Bir Bakış, Planlama Dergisi, (1): 20-25.
• Özdemir, A.T. (2011). Mahalli İdarelerde Halk Katılımı Bağlamında Kent Konseyleri, Sayıştay Dergisi, (83):31-56.
• Ringbeck, B. (2008). Management Plans for World Heritage Sites: A Practical Guide, German Commission for UNESCO, Bonn
• Rössler, M. (2012). Partners in Site Management A shift in focus: Heritage and community involvement (Editörler) M.-T. Albert M.T., Richon M., Viňals, M. J. ve Witcomb, A.: Community development through World Heritage içinde (ss. 27–31) Paris: World Heritage Center
• Sözen, M. (2002). Koruma Politikalarında Yeni Yaklaşımlar (Editörler) Beşbaş, N. ve Sevinç, M.: Türkiye’de Tarihi Kent Dokularının Korunması ve Geleceğe Taşınması Sempozyumu içinde (s. 55-61). Ankara: Kültür Bakanlığı KTVKGM Yayını.
• TEPAV, (2014). Yönetişim ve Katılım Etkili Katılım İçin Araçlar, Yöntemler, Mekanizmalar. Stratejik Yerel Yönetişim Projesi, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Yönetişim ve Katılım Rehberi, Başak Matbaa, Ankara
• Thomas L. ve Middleton J.(2003). Guidelines for Management Planning of Protected Areas [Online] https://portals.iucn.org/library/efiles/documents/pag-010.pdf> [Erişim Tarihi:10.04.2022]. Tunçer, M. (2012). Avrupa’da Tarihsel ve Kültürel Çevre Korunması, [Online] http://mehmeturbanplanning.blogspot.com.tr/2012/02/avrupada-tarihsel-ve-kulturel-cevre.html> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• Ulusan, E. (2016). Management Planning Experience in Cultural Heritage Sites in Turkey, Journal of Urban Studies, 19 (7):372-401.
• Ulusan, E. (2021). World Heritage Awareness and Site Management Offices, Historical Cities Association, Local Identity Journal, (65):22-31
• UNESCO. (1972). Convention for the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [Online] https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• UNESCO, (2002). The Budapest Declaration on World Heritage. [Online] https://whc.unesco.org/archive/2002/whc-02-conf202-5e.pdf > [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• UNESCO, (2018). State of Conservation of World Heritage Properties. [Online]https://whc.unesco.org/archive/2018/whc18-42com-7-en.pdf> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• UNESCO. (2019). Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention [Online] https://whc.unesco.org/en/guidelines/> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• UNESCO, (2021). UNESCO World Heritage List, [Online] https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi> [Erişim Tarihi:10.04.2022].
• Ünal, Z. G. (2014). Kültürel Mirasın Korunması. İstanbul: İSMEP Rehber Kitaplar
• Wilcox, D. (1994). The Guide to Effective Participation. London: Joseph Rowntree Foundation
• Yalçın, H., Üstündağ, M.T., Birbudak T. S. ve Safran M. (2017). Kurumsal Mirasın Korunması ve UNESCO Dünya Belleği Programının Belgesel Mirasın Korunmasındaki Rolü, Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (15):223-230.
• Yenişehirlioğlu, F. (2002). Kültür Mirası, Kültürel Kimlik ve Yerel Yönetimler, (Editörler) Beşbaş, N. ve Sevinç, M.: Türkiye’de Tarihi Kent Dokularının Korunması ve Geleceğe Taşınması Sempozyumu içinde (s. 69-76). Ankara: Kültür Bakanlığı KTVKGM Yayını.