ADIYAMANLI ÂSIM EFENDİ DİVANI’NA DÂİR NOTLAR

Year 2024, Volume: 2 Issue: 2, 143 - 161, 30.12.2024

Neslihan Dokumacı

Abstract

Âsım Efendi, dinî ve tasavvufî temalarla örülmüş şiirleriyle Adıyaman’ın kültürel ve edebî zenginliğine önemli katkılar sağlamış, klasik Türk şiirinin son dönemlerinde bu geleneği sürdürmüş şairlerden biridir. Bilinen tek eseri olan “Âsım Efendi Divanı”, Şemsettin Bilgin tarafından yayımlanmıştır. “Divan” üzerine yapılan çalışmalarda genellikle Şemsettin Bilgin’in yayıma hazırladığı “Divan”ı referans gösterilmiştir. Yapılan araştırmalarda “Âsım Efendi Divanı”nın orijinal nüshasına ulaşılamamış ve basılan “Divan”da yer alan bazı şiirlerin mahlas karışıklığı sebebiyle Bosnalı Âsım’a ait olduğu tespit edilmiştir. Merhum Şemsettin Bilgin’in yakınları ile ve “Divan” hakkında bilgisi olduğu düşünülen birçok şahsiyetle yapılan şifâhî görüşmelere rağmen “Adıyamanlı Âsım Efendi Divanı”nın orijinal nüshası tespit edilemedi. 6 Şubat depremlerinde Şemsettin Bilgin’in evinin yıkılması ve evraklarının depremde enkaz atında kalması, kendisinde olması muhtemel orijinal nüshaya ulaşma imkânı vermemiştir.
Şemsettin Bilgin’in mirasını yaşatmak ve kültürel değerlerini gelecek nesillere aktarmak amacıyla, “Adıyamanlı Âsım Efendi Divanı” adlı çalışmayı ilmî açıdan yeniden incelemeye karar verdik. Bu çalışma, eserle ilgili ulaştığımız bazı hususları tespit etme amacını gütmektedir. Araştırma sürecinde, “Divan”a dair ulaşılan bilgiler notlar halinde derlenmiş ve bu bilgiler ışığında eserin hikâyesi ile Âsım Efendi’nin şiirleri kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmanın bir kısmı, Şemsettin Bilgin’in çevresinden elde edilen bilgilere dayanırken, diğer bir kısmı ise “Divan”daki bazı şiirlerin “Âsım” mahlasını kullanan Bosnalı Âsım’ın şiirleriyle karşılaştırılması sonucu elde edilen verilere dayanmaktadır. Böylece şairin “Divan”ı elimizdeki bilgiler ışığında yeniden değerlendirilmiştir.

Keywords

Klasik Türk şiiri, Adıyamanlı Âsım Efendi, Şemsettin Bilgin, Bosnalı Âsım Efendi, Divan.

Notes On The Divan Of Asım Efendi From Adıyaman

Abstract

Âsım Efendi is one of the poets who made significant contributions to Adıyaman’s cultural and literary richness with his poems woven with religious and mystical themes and continued this tradition in the last periods of classical Turkish poetry. His only known work, “Âsım Efendi Divan”, was published by Şemsettin Bilgin. In the studies on the Divan, the “Divan” prepared for publication by Şemsettin Bilgin is usually cited as a reference. In the researches conducted, the original copy of Âsım Efendi Divan could not be found and it was determined that some of the poems in the published Divan belonged to Bosnalı Âsım due to the confusion of pseudonyms. Despite verbal interviews with the relatives of the deceased Şemsettin Bilgin and many people who are thought to have knowledge about the Divan, the original copy of the Divan of Âsım Efendi from Adiyaman could not be identified. In the February 6 earthquakes, the destruction of Şemsettin Bilgin’s house and the debris of his documents in the earthquake did not give us the opportunity to reach the original copy that he might have.
In order to keep Şemsettin Bilgin’s legacy alive and to transfer his cultural values to future generations, we decided to re-examine the work “Divan of Âsım Efendi from Adıyaman” from a scientific point of view. This study aims to identify some of the issues we have reached about the work. During the research process, the information about the “Divan” was compiled in notes and in the light of this information, the story of the work and Âsım Efendi’s poems were comprehensively analyzed. While part of the study is based on the information obtained from Şemsettin Bilgin’s circle, another part is based on the data obtained by comparing some of the poems in the “Divan” with the poems of Bosnalı Âsım, who used the pseudonym “Âsım”. Thus, the poet’s Divan has been re-evaluated in the light of the available information.

Keywords

Classical Turkish Poetry, Asım Efendi of Adıyaman, Şemsettin Bilgin, Asım Efendi of Bosnia, The Divan.

References

• Adıyaman, Z. (1939). Adıyaman ve Şairleri Dergisi, Cemal Azmi Basımevi.
• Bilgin, M. Ş. (2011). Adıyamanlı Âsım Efendi Divanı, Dünya Ofset.
• Bilgin, M. Ş. (2015). Gönül Damlaları A. Fehmi Bilgin. Adıyaman Belediyesi Yayınevi.
• Bilgin, M. Ş. (2016). Adıyamanlı Divan Şairleri ve Şiirleri. TDV Yayınevi.
• Halman, T. S. & Horata O. (2006). Türk Edebiyatı Tarihi 2, Kültür Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Karavelioğlu, M. A. (2010). Türk Edebiyatında Aynı Mahlası Kullanmış Olan Şairlerin Karıştırılması Meselesi. Journal of Turkish Studies, Festschrift in Honor of Walter G. Andrews II, USA: Harvard University Publishing, 183-95.
• Pala, İskender (1999), “Mazmunun Mazmunu”, Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler, (Haz.) Mehmet Kalpaklı, İstanbul: Yapı Kredi Yay., 399-402.
• Şentürk, A. A., & Kartal, A. (2013). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yayınları.
• Pala, İskender (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, 3. Basım, Akçağ Yayınları.
• Pala, İskender (1999), “Mazmunun Mazmunu”, Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler, (Haz.) Mehmet Kalpaklı, Yapı Kredi Yayınları.
• Tuğluk, İ. H. & Ciğa. (2021). Besnili Sıdkî Dîvânı (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım), Lale Yayıncılık.