The Place of Women in the Mongols and the Ermuk Woman

Yıl 2024, , 486 - 493, 31.07.2024

Yunus Emre Tansü , Ayşe Aybüke Yücel

https://doi.org/10.11616/asbi.1453247

Öz

The Mongols, having existed for many centuries on the pages of history, initially existed as tribes and gradually evolved into a state. Later, with the state they established and the military successes they achieved, they quickly spread across a vast geography. Women have taken an active role in the social, political and military structure of this state and have successfully overcome these responsibilities. These duties and responsibilities are explained in detail and with examples in the article. In addition, the duties and names of a group of women who were known to be in the Mongol armies but could not reach a common point regarding their duties and the pronunciation of their names were examined in accordance with Persian articles and basic sources. This woman, who served in the army, was referred to in the article as "ermuk". The article on Mongolian women, whose absence in Turkish literature is noticed, is written under two headings: Mongolian women in social and political life, Women's place in the army and Ermuk women.

Anahtar Kelimeler

Mongols, Woman, Ermuk Woman, Army, Social Life

Moğollarda Kadının Yeri ve Ermuk Kadını

Öz

Moğollar, tarih sayfalarında uzun asırlar varlığını sürdürmüş ve ilk zamanlarda kabile olarak var olup yavaş yavaş devletleşmiş sonrasında kurduğu devletle, yürüttüğü askeri başarılar sayesinde kısa sürede geniş bir coğrafyaya yayılmıştır. Bu devletin sosyal siyasal ve askeri yapısında kadınlar aktif rol almış ve bu sorumlulukların üstesinden başarıyla gelmişlerdir. Bu görev ve sorumluluklar makalede detaylıca ve örnekleriyle anlatılmıştır. Bunun yanı sıra Moğol ordularında bulunduğu bilinen fakat görevleri ve isminin telaffuzu konusunda ortak bir noktada buluşulamamış olan bir grup kadının görevleri ve isimleri, Farsça makale ve temel kaynaklar doğrultusunda incelenmiştir. Orduda görevli olan bu kadından, makalede “ermuk” adıyla bahsedilmiştir. Türkçe literatürde eksikliğinin fark edildiği Moğol kadınına dair makale, sosyal ve siyasi hayatta Moğol kadını ve Kadının ordudaki yeri ve Ermuk kadını olmak üzere iki başlık altında yazılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Moğollar, Kadın, Ermuk Kadını, Ordu, Sosyal Hayat

Kaynakça

• Alaaddin Ata Melik Cüveynî (2013). Tarih-i Cihan Gûşa. (Çev.: M. Öztürk). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Alinde, C. (1952). Moğol Kanunları (Çev.: B. Üçok). Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 9 (3), s.235-261.
• Aslan, M.L ve Oğuz, A.Y. (2020). İlk Moğollar ve Cengiz Han. Bitig Tarih. (6), s.4-11.
• Dağdeviren, H.C. (2016). Moğollarda Aile ve Kadının Önemi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Dağdeviren, H.C. (2017). Moğol Toplumunda Kadın. Genç Kalemler Tarih Araştırmaları Dergisi, 3 (4), s.64-67.
• Ersoy, F. (2013). Moğolistan ve Moğollar. Yeni Türkiye Dergisi, (53-54), s.2825-2832.
• Farrokhi, Y. (2013). Moğol Ordu Teşkilatında “Ermuk” Kadınları Üzerine Bir Araştırma (Farsça Metinleri Yeniden Okuma). Sosyal Tarih Araştırmaları Dergisi. 4 (1), s.87-107.
• Farrokhi, Y. (2021). Moğol İran'ında Kadınlar: Hatunlar, 1206-1335” Kitabına Eleştirel Bir İnceleme. İnsan Bilimleri ve Kültürel Çalışmalar Bilimsel Araştırma Dergisi. (12), s.305-328.
• İbn Batuta. İbn Batuta Seyahatnamesi (A. Sait Aykut). Yeni Şafak Baskısı.
• İbn Bezzâz. (1373). Safvetü’s-Safa. Tabeş Basımı.
• Kafalı, M. (1993). Cengiz Han. TDV İslam Ansiklopedisi, 7, s.367-369.
• Kafesoğlu, İ. (2011). Türk Tarihinde Moğollar ve Cengiz Meselesi. Tarih Dergisi, 5 (8), s.105-136.
• Kafesoğlu, İ. (2014). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kara, D. (2022). Kutluğ Terken Hatun, “Türk Dünyasında Alp Kadın” Uluslararası Sempozyum, Gazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• Marzban, N., Meladi. F. (2015). Cihan Gûşa Tarihi’nde İranlı ve Moğol Kadınlarının Egemen ve Mağlup Kimliklerine İlişkin Karşılaştırma. Sanat ve Kültürde Kadın. 8 (4), s.557-572.
• Melekzade. İ. (1967). İlhanlı ve Moğol Döneminde Kadınların Kültürel, Toplumsal ve Siyasi Durumları. Moskova (4), s.167-206.
• Nâsırüddin Münşî-i Kirmânî, (1328). Samat’ül-âlî lil-hadrat’ül-ûlya. Matbaa Şirketi.
• Ögel, B. (2010). Türk Mitolojisi 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özdemir, H.A. (1997). Moğol İstilası ve Abbasi Devleti’nin Yıkılışı (Cengiz ve Hülagü Dönemleri) (Yayınlanmış Doktara Tezi). Marmara Üniversitesi
• Özgüdenli, O.G. (2020). Moğollar. TDV İslam Ansiklopedisi, 30, s.225-229.
• Özgüdenli, O.G. (2020). Ortaçağ’da Türkler, Moğollar, İranlılar (Kaynaklar ve Araştırmalar), İstanbul: Ötüken
• Reşidüddin Fazlullah (2013). Camiü’t Tevarih. (Çev.: İ. Aka, M. Ersan, A.H. Khelejani). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Roux, J.P. (1994). Türklerin ve Moğolların Eski Dini (Çev.: A. Kazancıgil). İstanbul: İşaret Yayınları.
• Seyf b. Muhammed Yakûb el-Herevî (1943). Târîhnâme-i Herât. Kalkete Baptist Misyon Matbaası.
• Söyüt, Y. (2021). Moğol İmparatorluğu’nun Kadın Naibesi: Töregene Hatun. Journal of Uniiversal History Studies, 4 (2), s.212-228.
• Subaşı, Ö. (2022). Siyasi Evlilikler Bağlamında Moğol Dış Politikası ve Kadın. ANASAY. 6 (21), s.3-49.
• Şah, S. (2007). Safvetü’s-Safâ’da Safiyyüddîn-i Erdebîlî’nin Hayatı, Tasavvufî Görüşleri ve Menkıbeleri (Yayınlanmış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Tobça’an, M.N. (1995). Moğolların Gizli Tarihi (Çev.: A. Temir), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Üçok, B. (1965). İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Vladimirtsov, B.Y. (1995). Moğolların İçtimai Tarihi (Çev.: A. İnan), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Yılmaz, B. (2021). Moğolların İnanç Sistemindeki Dişil Özellikler ve Kadına Dair Bazı Tespitler. Türk Dünyası Araştırmaları, 127 (250), s.67-82.