Secular Public Sphere and Religious Self: A Symbolic Interactionist Perspective

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 264 - 279, 25.03.2024

Mevlüt Uğurlu

https://doi.org/10.11616/asbi.1394110

Öz

This article is about understanding the experiences of religiosity in the secular public sphere in daily life through symbolic interactionist theory. In this context, the aim of the study is to analyse the interaction rituals of the personal and collective religious self in the secular public sphere from the perspective of symbolic interactionism theory. Combining the theoretical foundations of symbolic interactionism with real-world experiences, this article offers a comprehensive understanding of how religious selves and identities develop and adapt in response to the demands and influences of the secular public sphere. The study shows that symbolic interactionism theory has the capacity to comprehensively explain, concretize and conceptualize religiosity practices, interactions and tensions in daily life. In this respect, the article attempts to contribute to the broader discourse on religion, self, and social norms by offering inferences about the multifaceted nature of religious experiences in contemporary society. Thus, this article wants to expand the terminology of the sociology of religion by supporting the literature in the process of concretization and conceptualization of data in religiosity studies.

Anahtar Kelimeler

Symbolic Interactionism, Everyday Life, Secularization, Public Sphere, Religious Self

Seküler Kamusal Alan ve Dinî Benlik: Sembolik Etkileşimci Perspektif

Öz

Bu makale, gündelik hayatta seküler kamusal alanda yaşanan dindarlık deneyimlerini sembolik etkileşimci teori aracılığıyla anlamayı konu edinmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, kişisel ve kolektif dinî benliğin seküler kamusal alandaki etkileşim ritüellerini sembolik etkileşimcilik teorisi perspektifinden incelemektir. Sembolik etkileşimciliğin teorik temellerini gerçek dünya deneyimleriyle birleştiren bu makale, dinî benliklerin ve kimliklerin seküler kamusal alanın taleplerine ve etkilerine yanıt olarak nasıl geliştiğine ve uyum sağladığına dair kapsamlı bir anlayış sunmaktadır. Çalışma, sembolik etkileşimcilik teorisinin gündelik hayatta dindarlık pratiklerini, etkileşimleri ve gerilimlerini kapsamlı bir şekilde açıklama, somutlaştırma ve kavramsallaştırma kapasitesine sahip olduğunu göstermektedir. Bu yönüyle makale, çağdaş toplumdaki dinî deneyimlerin çok yönlü doğasına dair çıkarımlar sunarak din, benlik ve toplumsal normlar hakkındaki daha geniş söyleme katkıda bulunmaya çalışmaktadır. Böylece dindarlık çalışmalarında verilerin somutlaştırılması ve kavramsallaştırılması sürecinde literatürü destekleyerek din sosyolojisinin terminolojisini genişletmek istemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sembolik Etkileşimcilik, Gündelik Hayat, Sekülerleşme, Kamusal Alan, Dinî Benlik

Kaynakça

• Akşit, B., Şentürk, R., Küçükural, Ö., & Cengiz, K. (2012). Türkiye’de Dindarlık: Muhafazakârlık Ve Laiklik Ekseninde Inanma Biçimleri ve Yaşam Deneyimleri (2. baskı). İletişim Yayınları.
• Aktaş, C. (2014). Bacıdan Bayana İslamcı Kadınların Kamusal Alan Tecrübesi. İz Yayıncılık.
• Aktay, Y. (2011). Türk Dininin Sosyolojik İmkânı. İletişim Yayınları.
• Aktay, Y. (2017). İslam ve Sekülerleşmenin Kaynakları. Tezkire Yayınları.
• Anderson, B. (2020). Hayali Cemaatler Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (İ. Savaşır, Çev.). Metis Yayınları.
• Avcı, Ö. (2012). İki Dünya Arasında: İstanbul’da Dindar Üniversite Gençliği. İletişim Yayınları.
• Barbarosoğlu, F. (2015). Kamusal Alanda Başörtülüler. Profil Yayıncılık.
• Başer, A. E. (2015). Eleştirellikten Uyuma: Müslümanların Kamusal Alan Serüveni. Büyüyenay Yayınları.
• Blumer, H. (1969). Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Univ. of California Press.
• Bodur, H. E., & Çapcıoğlu, İ. (2012). Sosyolojik Teori ve Din. İçinde N. Akyüz & İ. Çapcıoğlu (Ed.), Din Sosyolojisi: El Kitabı (ss. 111-148). Grafiker.
• Chu, G. C. (1985). The Changing Concept of Self in Contemporary China. İçinde A. J. Marsella, G. A. De Vos, & F. L. K. Hsu (Ed.), Culture and self: Asian and Western perspectives (ss. 252-279). Tavistock Publications.
• Cooley, C. H. (1902). Human Nature and The Social Order. Charles Scribner’s Son.
• Coser, L. A. (2010). Sosyolojik Düşüncenin Ustaları Tarihsel ve Toplumsal Bağlamlarında Fikirler. De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
• Çoştu, Y. (2009). Toplumsallaşma Kavramı Üzerine Sosyolojik Bir Değerlendirme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), s. 117-140.
• Dillon, M. (2014). Introduction to Sociological Theory: Theorists, Concepts, and Their Applicability to the Twenty-First Century. Wiley-Blackwell.
• Doğan, B., & Oral, S. (2020). Toplumsal Gerçekliğin İnşasında Etnometodoloji ve Sembolik Etkileşimcilik Kuramlarının Etkisini Kavramak. Hafıza International Journal of Social Sciences, 2(1), s. 39-50.
• Ertit, V. (2014). Sekülerleşme; Dinden Uzaklaşmanın Hikayesi. Liberte Yayınları.
• Frankl, V. E. (1998). Duyulmayan Anlam Çığlığı: Psikoterapi ve Hümanizm. Öteki Yayınevi.
• Giddens, A. (2006). Sociology (5. ed., [fully rev. and updated]). Polity Press.
• Goffman, E. (1959). The Presentation of Self in Everyday Life. Anchor Books.
• Goffman, E. (1963). Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. Simon & Schuster.
• Goffman, E. (1967). Interaction Ritual: Essays on Face-to-Face Behavior. Aldine.
• Goffman, E. (1971). Relations in Public: Microstudies of the Public Order. Basic Books.
• Goffman, E. (1979). Gender Advertisements. Harvard Univ. Press.
• Gökulu, G. (2019). Sembolik Etkileşimci Teorinin Gündelik Yaşam Sosyolojisine Katkıları. EKEV Akademi Dergisi, 0(80), s. 173-190.
• Göle, N. (Ed.). (2000). İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri: İslam ve Kamusal Alan Üzerine Bir Atölye Çalışması. Metis Yayınları.
• Göle, N. (2011). Melez Desenler: İslam ve Modernlik Üzerine (4. basım). Metis Yayınları.
• Göle, N. (2014a). Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme (12. basım). Metis Yayınları.
• Göle, N. (2014b). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar (E. Ünal, Çev.). Metis Yayınları.
• Güngör, Ö. (2013). Sosyolojik Bir Teori Olarak Sembolik Etkileşimciliğin Ontolojik Temeli ve Din Olgusu. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), s. 57-91.
• Güngör, Ö. (2016). Kimlik ve Gerçekliğin Sosyal İnşası: Kuşçuoğlu Örneği. Journal of Turkish Studies, 11(12), s. 67-82.
• Hayta, A. (2002). İbadetler ve Ruh Sağlığı. İçinde H. Hökelekli (Ed.), Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. Ankara Okulu.
• Karaca, F. (2016). Dinî Gelişim Psikolojisi. Eser Ofset Matbaacılık.
• Kayıklık, H., & Yapıcı, A. (2005). Gençlerde Dinsel Hayatın “Öteki”ne Yönelik Tutumlara Etkisi: Çukurova Üniversitesi Örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 5(1), s. 5-38.
• Mead, G. H. (1934). Mind, Self, and Society (C. W. Morris, D. R. Huebner, & H. Joas, Ed.; the definitive edition). University of Chicago Press.
• Mir, S. (2014). Muslim American Women on Campus: Undergraduate Social Life and Identity. The University of North Carolina Press.
• Okumuş, E. (2006). Gösterişçi Dindarlık. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(3), s. 17-35.
• Özalp, A. (2015a). Sosyal Psikoloji Perspektifinden Din Psikolojisine Giriş: Sembolik Etkileşimci Teori Örneği. Toplum Bilimleri Dergisi, 9(18), s. 227-242.
• Özalp, A. (2015b). Sosyal Psikoloji Teorileri Bağlamında İnancın Bireyler ve Gruplar Açısından İncelenmesi. [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı.
• Özalp, A., & Akkuş, A. (2017). Weber’den Mead’e Sembolik Etkileşim: Dini Hayatın Anlamlandırılması. Journal of Turkish Studies, 12(2), s. 155-166.
• Özalp, A., & Yörük, A. (2017). Mead’e Göre Benlik: Etkileşim Dünyasında Toplum, Birey ve Din. TURAN-SAM (TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi), 9(34), s. 241-256.
• Poloma, M. M. (2017). Çağdaş Sosyoloji Kuramları (6. Basım). Palme Yayıncılık.
• Ritzer, G., & Stephisky, J. (2019). Sosyoloji Kuramları. De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
• Sennett, R. (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü (S. Durak & A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Subaşı, N. (2004). Gündelik Hayat ve Dinsellik. İz Yayıncılık.
• Taplamacıoğlu, M. (1975). Din Sosyolojisi. AÜİF Yayınları.
• Tatar, M. (2018). Aziz Nesin’in ‘“Bizim Hemşeri”’ İsimli Hikayesinin Sembolik Etkileşim Kuramı Açısından Değerlendirilmesi*. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), s. 1419-1433.
• Taylor, C. (1994). The Politics for Recognition. İçinde A. Gutmann & C. Taylor (Ed.), Multiculturalism: Examining the politics of recognition (ss. 25-74). Princeton University Press.
• Taylor, C. (2020). Modernliğin Sıkıntıları (U. Canbilen, Çev.; 4. basım). Ayrıntı Yayınları.
• Taylor, C. (2021). Modern Toplumsal Tahayyüller. Metis Yayınları.
• Thomas, W. I. (1923). Unadjusted Girl: With Cases and Standpoint for Behavior Analysis. Little, Brown, and Company.
• Touraine, A. (2002). Modernliğin Eleştirisi (H. Tufan, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Türkmen, B. (2000). Laikliğin Dönüşümü: Liseli Gençler, Türban ve Atatürk Rozeti. İçinde N. Göle (Ed.), İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri: İslam ve Kamusal Alan Üzerine Bir Atölye Çalışması. Metis Yayınları.
• Uluç, Ö. (2013). Kamusal Alanda Din. Yarın Yayınları.
• Wallace, R. A., & Wolf, A. (2012). Çağdaş Sosyoloji Kuramları Klasik Geleneğin İyileştirilmesi. Doğu Batı Yayınları.
• Waters, M. (2008). Modern Sosyoloji Kuramları (Z. Cirhinlioğlu, Ed.). Gündoğan Yayınları.
• Zine, J. (2001). Muslim Youth in Canadian Schools: Education and the Politics of Religious Identity. Anthropology & Education Quarterly, 32(4), s. 399-423.