E-Spor Farkındalık Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 25 - 37, 28.03.2025

Doğukan Balta , Aydın Pekel

Abstract

Bu araştırmanın amacı, toplumun ve sporcuların e-spor farkındalığı ile ilgili tutum ve davranışlarını ölçmeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmanın evrenini, İstanbul İlinde en az 1 yıl e-spor oyunları oynamış, bu konuda tecrübeye sahip gönüllü bireyler oluşturmaktadır. Örneklemi ise kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen (n=179) gönüllü katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada gönüllülüğe dayalı olarak anket tekniği kullanılmış ve veri toplama yöntemi bu şekilde gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde IBM SPSS 25 ve Lisrel 8.80 paket programı aracılığıyla açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi öncesinde verilerin faktör analizine uygunluğu KMO ve Barlett testleri ile analiz edilmiş ve KMO değeri 0,862 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini ortaya koymak için açımlayıcı faktör analizi (exploratory factor analysis) yapılmıştır. Faktör analizi sonucunda 10 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Faktör analizinde maddeler toplam açıklanan varyansı %53,364 ve özdeğeri (eigenvalue) 1’den büyük olan tek faktör altında toplanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sonucunda; modelin uyum indekslerinden birisi olan χ2/sd’nin değeri 1,43 olarak saptanmıştır. Ayrıca uyum indekslerinin ölçeğin tek faktör yapısının iyi uyum gösterdiği belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach Alpha değerinin ,840 tespit edilmiştir. Ölçekte yer alan maddeler 5’li Likert şeklinde derecelendirilmiştir. Ölçekten alınacak en yüksek puan 50, en düşük puan ise 10 olarak belirlenmiştir.
Sonuç olarak E-spora yönelik farkındalığın belirlenmesi için geliştirilen E-spor farkındalık ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Ölçek 10 madden oluşmaktadır. Ölçekten alınacak en yüksek puan 50, en düşük puan ise 10 olarak belirlenmiştir. E-spor oyuncularına yönelik geliştirilen ölçeğin farklı örneklem gruplarına uygulanarak toplumsal E-spor farkındalığının tespit edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ölçeğin E- spor oyuncularına uygulanarak, geçerliği ve test güvenirliğinin de sonraki çalışmalarda sınanması faydalı olacaktır.

Keywords

E-Spor, Spor, Oyun, Dijital Oyun

Validity and Reliability Study of the E-Sports Awareness Scale

Abstract

The present study aims to develop a valid and reliable measurement tool for assessing the attitudes and behaviors of society and athletes with regard to e-sports awareness. The study population comprises volunteers residing in Istanbul who have played e-sports games for a minimum of one year and possess experience in this field. The sample comprises 179 volunteer participants, selected using the convenience sampling method. The survey technique was employed in the study, based on volunteerism, and the data collection method was carried out accordingly. Exploratory and confirmatory factor analyses were conducted using the IBM SPSS 25 and Lisrel 8.80 software packages. Prior to conducting the exploratory factor analysis, the suitability of the data for factor analysis was evaluated through the application of the KMO and Barlett tests, which yielded a KMO value of 0.862. An exploratory factor analysis was conducted to reveal the construct validity of the scale. The factor analysis yielded a scale comprising 10 items. In the factor analysis, the items were grouped under a single factor, with a total explained variance of 53.364% and an eigenvalue greater than 1. The results of the confirmatory factor analysis (CFA) indicated that the value of χ²/sd, one of the fit indices of the model, was 1.43. Furthermore, the fit indices indicated a good fit with the single-factor structure of the scale. The Cronbach alpha value for the scale was determined to be 0.840. The items are rated on a 5-point Likert scale. The maximum score that can be obtained on the scale was identified as 50, while the minimum score is 10. In conclusion, it was established that the E-sports awareness scale, developed to assess awareness towards E-sports, is a valid and reliable measurement tool. The scale consists of 10 items. The maximum score that can be attained on the scale is 50, while the minimum score is 10. It is hypothesized that it is necessary to apply the scale developed for e-sports players to different sample groups to determine the social awareness towards e-sports. It would also be beneficial to test the validity and test-retest reliability of the scale by applying it to e-sports players in future studies.

Keywords

E-Sports, Sports, Gaming, Digital Gaming

References

• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Child, D. (2006). The essentials of factor analysis. London: A&C Black.
• Çınar, Y. (2020). E-Sporcular ve dijital oyun oynayan bireylerin dijital oyun oynama motivasyon düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lısrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. United States: The Mc Graw-Hill Companies.
• Halisdemir, T. A. (2021). E-Sporun dünya ekonomisindeki önemi üzerine değerlendirmeler. (Yüksek Lisans Tezi). Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press.
• Mustafaoğlu, R. (2018). E-Spor, spor ve fiziksel aktivite. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 84-96. https://doi.org/10.30769/usbd.457545
• Nazlı, R. S. ve Yağmur, F. (2021). Sporun yeni yüzü: E-sporcuların e-spora yönelik düşünceleri. Injocmer, 1(2), 108-119.
• Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson/ Allyn.
• Üçüncüoğlu, M., & Çakır, V. O. (2017). Modern spor kulüplerinin e spor faaliyetlerine ilgi gösterme nedenleri üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(2). 34-47.
• Veneziano, L., & Hooper, J. (1997). A method for quantify in gcontent validity of health-related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21(1), 67-70.
• Yazıcı, A. (2022). E-Spora katılım gösteren bireylerin, E-spora katılım motivasyonu düzeylerinin öznel mutluluk, bilinçli farkındalık, psikolojik ihtiyaç düzeyleriyle karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Yükçü, S., & Kaplanoğlu, E. (2018). E-spor endüstrisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 533-550. https://doi.org/10.18092/ulikidince.435207
• Zelyurt, M. Z. (2021). Türkiye’de E spor’u “iyi oyun” filmi üzerinden incelemek: E- sporda sosyolojik temalar üzerine niteliksel bir çözümleme. Sosyologca, 21(2021), 260-278.