ANKARA ETNOGRAFYA MÜZESİNDEKİ ÜÇ AHŞAP KAHVE SOĞUTUCUSU

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 19, 93 - 109, 15.01.2020

Nuray Şehitoğlu

Öz

Günümüzde popüler kültürün bir parçası olan kahve, ilk olarak Etiyopya’da ortaya çıkmış ve bütün dünyaya yayılmıştır. Zamanla Osmanlı sarayında ve toplum hayatında da tercih edilen bir içecek olmuştur. Eski Türk konaklarında ve evlerinde misafirlere büyük bir özenle pişirilerek ikram edilen kahve özel araç gereçlerle hazırlanmaktaydı. Kahve çekirdekleri tavada kavrulur ve soğuması için kahve soğutucularına aktarılırdı. Değirmende öğütülüp toz haline getirilen kahvenin saklandığı yer ise kahve kutularıydı. Cezvede pişirilen kahve ise zarf içine yerleştirilen fincanla sunulurdu. Ritüele dönüşen bu sürece yönelik çalışmamızda Ankara Etnografya Müzesi “Kahve Kültürü” bölümünde teşhirdeki üç ahşap kahve soğutacağı biçim, süsleme, teknik açıdan incelenmiş; aynı ve farklı malzeme-teknik özellikleri gösteren örneklerle karşılaştırılmıştır. Kahve soğutucularına ilişkin literatürde kaynak bulunmaması çalışmamızı sınırlandırmıştır. Kültürel değer taşıması nedeniyle ayrıntılı çalışılması gereken bir alandır.

Anahtar Kelimeler

ahşap, sanat, kültür, kahve, kahve soğutucusu

Kaynakça

• Abdülaziz Bey (2000). Osmanlı Adet, Merasim ve Tabirleri. Tarih Vakfı Yurt Yayınları 20, İstanbul. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) (2013). Aile Tarihinden Belgeler. ed. Dursun Ayan. Aile Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara. Ayverdi, S. (1964). İbrahim Efendi Konağı. İstanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü Neşriyatı: 51, İstanbul. Akçay, E.T. (2014). Antalya Müzesi Etnografya Bölümünde Bulunan Ahşap Eserlerin Süsleme Özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta. Ankara Etnografya Müzesi Müdürlüğü. Fotoğraf 2, Fotoğraf 3, Fotoğraf 4. Aynur H. (1999). “2. Mahmut’un Kızı Saliha Sultan’ın Cehiz Defteri”. Journal of Turkish Studies Türklük Bilgisi Araştırmaları (TUBA). vol. 23, Cambridge, s.65-85. Ayvazoğlu, B.(2011). Kahveniz Nasıl Olsun? Türk Kahvesinin Kültür Tarihi. Kapı Yayınları, İstanbul. Ağyar, N. (2007). Kahramanmaraş Müzesi Etnografya Bölümünde Açıkta Bulunan Ahşap Eserlerin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Birincioğlu, G. (2011). “Sosyalleşme Sürecine Yön Veren Kahvehaneler ve Mimarileri”. Tüm Zamanların Hatırına Sarayda Bir Fincan Kahve. TBMM Milli Saraylar Yayınları, İstanbul. Bostan, İ. (2001). “Kahve”. TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 24, s. 202-205. Bozer R. (2006). Ahşap Sanatı. Anadolu Selçuklular ve Beylikler Dönemi Uygarlığı Cilt 2. T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara, s. 533- 541. Çetin, Ö. H. (2008). Osmanlı İmparatorluk Dönemi Resim Sanatında Türk Giyim-Kuşamı (1600-1700), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. Çınar, O. (2011). Ankara Etnografya Müzesinin Teşhirindeki Ahşap Eserler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri. Çoruhlu, Y. (2007). Erken Devir Türk Sanatı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul. Demirli A. Ö., Öztürk N. (2011) “19. Yüzyıl Osmanlı Sarayında Kahve İkram Töreni”. Tüm Zamanların Hatırına Sarayda Bir Fincan Kahve. TBMM Milli Saraylar Yayınları, İstanbul. Gregoire H.D., Georgeon F., (1999). Doğuda Kahve ve Kahvehaneler. Çev. Meltem Atik, Esra Özdoğan. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Heise, U. (2001). Kahve ve Kahvehane. Dost Kitabevi Yayınları, Ankara. Kayaoğlu, İ. G. (2004). “Kahve Sözlüğü”. Ehlikeyfin Kitabı. Haz. Fatih Tığlı, Kitabevi Yayınları, İstanbul, s. 211-217. Koç Üniversitesi, Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (Vekam). Fotoğraf 6, Fotoğraf 7. Koz, G.F. (2011). “Çekirdekten Fincana: Bir Yudum Kahve Kırk Yıllık Hatır”. Tüm Zamanların Hatırına Sarayda Bir Fincan Kahve. TBMM Milli Saraylar Yayınları, İstanbul.