MAİ VE SİYAH ROMANINDA BAŞKİŞİNİN KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME SORUNU

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 23, 384 - 399, 30.05.2021

Selami Çakmakcı

Öz

Servet-i Fünûn topluluğunun nesirdeki en önemli ismi olan
Halit Ziya Uşaklıgil, roman türünün edebiyatımıza yerleşmesinde
tartışmasız bir yere sahiptir. Mai ve Siyah romanı,
başkişinin kaygı ile umut, hayal ile hakikat, arzular ile ihtiyaçların
birbiriyle çatıştığı ve sonuçta hayal kırıklığı ile
sonuçlanan kendini gerçekleştirme sürecini ele alır. Başkişinin
hayallerle gerçekler arasındaki dengeyi kuramadığı bu süreçte
temel sorun yanılsama içerisinde olmasıdır. Romanda başkişi
Ahmet Cemil, ihtiyaçlarından çok, arzularına göre hareket eden
bir karakter konumundadır. Yenik, başarısız, romantik ve hayalperest
bir karakter olan Ahmet Cemil’in amacı; bilinçaltında
yer etmiş eksiklik ve yetersizlik duygularından kurtulmaktır.
O, bireyleşme sürecinde para, şöhret, aşk ve sanat gibi araçlara
ihtiyaç duyar. Paranın getireceği ekonomik rahatlık, edebiyat
yoluyla oluşacak şöhret ve aşk yoluyla gelecek duygusal yaşam
onun için simgesel birer güç kaynağıdır. Edebiyat ve aşk Ahmet
Cemil’in kendini gerçekleştirme sürecinde aslî araçları olurken,
babasızlık ve parasızlık bu süreçteki en büyük engelleridir.
Edebiyat ve aşk onun için bir tür ölümsüzlük kapısıdır. Para
ise hayatını değiştirecek, arzuları gerçekleştirme imkânı verecek
ve kaybedilen baba otoritesini yeniden kazandıracak bir
araçtır. Çalışmanın amacı Mai ve Siyah’ta, başkişinin kendini
gerçekleştirme sürecinde araç olarak gördüğü sanat ve aşka
yüklediği anlamı çözmek ve başarısızlığına neden olan babasızlığın
ve parasızlığın etkisini belirlemektir. Çalışmada metne
psikanalitik bakış açısıyla yaklaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hayal, edebiyat, şiir, aşk, baba, para.

Kaynakça

• ADIVAR, H. E. (2017). Roman Üzerine. Türk Dili. Roman Özel Sayısı. Ankara: TDK Yayınları. 2. Basım. s.95-96.
• AKTAŞ, Ş. (2015). Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili, Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
• BAŞARSLAN, S. N. (2015). Şaire Giydirilen Gömlek. Hece Dergisi. Şubat. Sayı. 218. s. 81-83.
• BATAILLE, G. (2004). Edebiyat ve Kötülük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BERMAN, M. (2017). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor. (Çev: Ümit Altuğ- Bülent Peker). İstanbul: İletişim Yayınları.
• BOTTON, A. (2005). Aşk Üzerine. (Çev: Ahu Antmen). İstanbul: Sel Yayıncılık. 7. Baskı.
• CEBECI, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları. 2. Baskı.
• ECO, U. (2014). Düşman Yaratmak. (Çev: Leyla Tonguç Basmacı). İstanbul: Doğan Kitap.
• ELÇI, H. İ. (2003). Roman ve Mekân / Türk Romanında Ev. İstanbul: Arma Yayınları.
• FINN, P. R. (2013). Türk Romanı. (Çev: Tomris Uyar). İstanbul: Agora Kitaplığı. 3. Basım.