DÜNDEN BUGÜNE FEDERAL ALMANYA ANAYASASI VE UYGULAMASINDA SİYASİ PARTİLERE YÖNELİK YAPTIRIMLAR

Year 2023, Volume: 5 Issue: 2, 634 - 676, 30.12.2023

Kürşat Akça

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1318758

Abstract

Federal Almanya Anayasası’nda siyasi partilere yönelik olarak siyasi partilerin kapatılması ve siyasi partilerin devlet finansmanından mahrum bırakılması şeklinde iki türlü yaptırım bulunmaktadır. Bunlardan siyasi partilerin kapatılması yaptırımı, Anayasa’nın yürürlüğe girdiği 1949 yılından bu yana Anayasa’da yer almaktadır. Ancak söz konusu yaptırımın uygulaması çok fazla olmamış sadece iki kez parti kapatma kararı verilmiştir. Buna rağmen partilerin kapatılması yaptırımı, Federal Almanya’da sıklıkla gündeme gelmektedir. Nitekim 2017 yılında Federal Alman Anayasa Mahkemesi partilerin kapatılması yaptırımına ilişkin önemli bir karar vermiştir. Söz konusu kararla birlikte Mahkeme, partilerin kapatılabilmesi için belirli bir potansiyele sahip olması şartını aramıştır. Böylece demokratik düzene karşı olup da bu düzene zarar verme potansiyeli olmayan partilerin kapatılması ihtimali devre dışı bırakılmıştır. Bununla birlikte demokratik düzene karşı olup da potansiyeli olmadığı gerekçesiyle kapatılmayan partilere yönelik olarak 2017 yılında diğer bir siyasi parti yaptırımı olan devlet finansmanından yoksun bırakma yaptırımı anayasaya eklenmiştir. Çalışmada her iki yaptırım, Federal Alman Anayasa Mahkemesi’nin kararları ışığında inceleme konusu yapılmıştır.

Keywords

Siyasi Partiler, Siyasi Partilerin Kapatılması, Devlet Finansmanından Yoksun Bırakma, Federal Almanya Anayasası, Federal Alman Anayasa Mahkemesi.

SANCTIONS AGAINST POLITICAL PARTIES IN THE FEDERAL CONSTITUTION OF GERMANY AND ITS IMPLEMENTATION FROM PAST TO PRESENT

Abstract

There are two types of political party bans in the Federal Constitution of Germany: dissolution of political parties and deprivation of state funding for political parties. The ban on the dissolution of political parties has been in force since 1949, when the Federal Constitution of Germany entered into force. However, the implementation of this prohibition has not been very frequent and only two decisions have been made to dissolve parties. Nevertheless, the measure of party dissolution is frequently on the agenda in the Federal Republic of Germany. As a matter of fact, in 2017, the German Constitutional Court ruled that parties must have a certain potential in order to be dissolved. Thus, the possibility of dissolving parties that are hostile to the democratic order but do not have the potential to harm it has been ruled out. This jurisprudence also led to an amendment of the Federal Constitution of Germany and in 2017, another political party ban, the measure of deprivation of state funding, was added to the constitution. In this study, both bans are analyzed in the light of the decisions of the Federal Constitutional Court of Germany.

Keywords

Political Parties, Dissolution of Political Parties, Deprivation of State Financing, Federal Constitution of Germany, Federal Constitutional Court of Germany.

References

• Akça, Kürşat. Militan Demokrasi Anlayışı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Armağan, Servet. “Federal Almanya Anayasa Mahkemesi Kanunu”. İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 4, no. 6 (2011): 191-230.
• Can, Osman. Siyasi Parti Kapatma Davaları. İstanbul: Legal Yayınevi, 2021.
• Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası, çev. Prof. Dr. Christian Rumpf ve Dr. Gökçe Uzar Schüller (Berlin: Federal Almanya Meclisi, 2022).
• Flümann, Gereon. Streitbare Demokratie in Deutschland und den Vereinigten Staaten. Wiesbaden: Springer Fachmedien, 2015.
• Grimm, Dieter. Die Bedeutung der Weimarer Verfassung in der deutschen Verfassungsgeschichte. Heidelberg: Kleine Schriften–Stiftung Reichspräsident Friedrich Ebert Gedenkstätte, 1992.
• Groh, Kathrin. “Zwischen Skylla und Charybdis: Die Streitbare Demokratie,” iç. Weimars lange Schatten – Weimar als Argument nach 1945. ed. Christoph Gusy, 425-455. Baden-Baden: Nomos, 2003.
• Hakyemez, Yusuf Şevki. Militan Demokrasi Anlayışı ve 1982 Anayasası. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2000.
• Ipsen, Jörn ve Thorsten Koch. “Art. 21,” iç. Grundgesetz–Kommentar. ed. Michael Sachs, München: C.H. Beck Verlag, 2021.
• Jarass, Hans. “Art. 21,” iç. Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutchland Kommentar. ed. Hans Jarass, Bodo Pieroth. München: C.H. Beck, 2022.
• Klafki, Anika. “Art. 21,” iç. Grundgesetz–Kommentar. ed. Ingo von Münch, Philip Kunig, Rupert Scholz. München: C.H. Beck Verlag, 2021.
• Klein, Hans. “Art. 21,” iç. Grundgesetz–Kommentar, ed. Günter Dürig, Roman Herzog ve Rupert, Scholz. München: C.H. Beck Verlag, 2022.
• Krüper, Julian. “Entscheidungsanmerkungs (BVerfG, Urt. v. 17.1.2017 – 2 BvB 1/13.)” Zeitschrift für das Juristische Studium 3 (2017): 367.
• Lameyer, Johannes. Streitbare Demokratie. Berlin: Duncker & Humblot, 1978.
• Loewenstein, Karl. “Militant Democracy and Fundamental Rights I.” The American Political Science Review 31, no. 3 (1937): 417-432.
• Loewenstein, Karl. “Militant Democracy and Fundamental Rights II.” The American Political Science Review 31, no. 4 (1937): 638-658.
• Lovens, Sebastian. “Parteiverbote in der Bundesrepublik Deutschland. Zur verfassungsrechtlichen Ausgangslage der Anträge gegen die NPD.” Zeitschrift für Parlamentsfragen 32, no. 3 (2001): 550-572.
• Molier, Gelijn ve Bastiaan Rijpkema. “Germany’s New Militant Democracy Regime: National Democratic Party II and the German Federal Constitutional Court’s ‘Potentiality’ Criterion for Party Bans.” European Constitutional Law Review 14, no. 2 (2018): 394-409.
• Morlok, Martin. “Kein Geld für verfassungsfeindliche Partien?.” Zeitschrift für Rechtspolitik 3, (2017): 66-69.
• Niesen, Peter. “Anti-Extremism, Negative Republicanism, Civic Society: Three Paradigms for Banning Political Parties.” Annual of German and European Law (2003): 81-112.
• Perinçek, Doğu. "Federal Almanya Siyasî Partiler Kanunu." Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 24 (1967): 105-123.
• Rensmann, Thilo. “Procedural Fairness in a Militant Democracy: ‘The Uprising of the Decent’ Fails Before the Federal Constitutional Court.” German Law Journal 4, no. 11 (2003): 1117-1136.
• Schlaich, Klaus ve Stefan Korioth. Das Bundesverfassungsgericht. München: C.H. Beck, 2021.
• Thiel, Markus. “Germany.” iç. The ‘Militant Democracy’ Principle in Modern Democracies, ed. Markus Thiel, 109-145. Farnham: Ashgate Publishing, 2009.
• Tyulkina, Svetlana. Militant Democracy - Undemocratic Political Parties and Beyond. London and New York: Routledge, 2015.
• Volp Daniel. “Parteiverbot und Wehrhafte Demokratie.” NJW (2016): 461-462.
• Von Coelln, Christian. “BVerfGG § 46.” iç. Bundesverfassungsgerichtsgesetz Kommentar, ed. Bruno Schmidt-Bleibtreu, Franz Klein, Herber Bethge, München: C.H. Beck, 2022.   İnternet Kaynakları
• AfD in Sonntagsfrage gleichauf mit SPD, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.spiegel.de/politik/deutschland/sonntagsfrage-sieht-afd-als-zweitstaerkste-kraft-mit-spd-a-db3ba801-0a0d-4804-8ff0-a4ac105480d6.
• AfD in Umfrage gleichauf mit Kanzlerpartei SPD, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.t-online.de/nachrichten/deutschland/innenpolitik/id_100185332/afd-in-umfrage-gleichauf-mit-spd-union-bleibt-staerkste-kraft.html.
• AfD: Neueste Umfragewerte in Wahlumfragen, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://dawum.de/AfD/.
• Bundeswahlgesetz, Erişim tarihi Ocak 5, 2023, https://www.gesetze-im-internet.de/bwahlg/.
• BVerfGE 107, 339, Erişim tarihi Ocak 16, 2023, https://www.servat.unibe.ch/dfr/bv107339.html.
• BVerfGE 144, 20, Erişim tarihi Kasım 5, 2022, https://www.servat.unibe.ch/dfr/bv144020.html.
• BVerfGE 5, 85, Erişim tarihi Mart 7, 2023, https://www.servat.unibe.ch/dfr/bv005085.html.
• BVerfGE 89, 266, Erişim tarihi Kasım 11, 2022, https://www.servat.unibe.ch/dfr/bv089266.html#269.
• BVerfGE 91, 262, Erişim tarihi Kasım 11, 2022, https://www.servat.unibe.ch/dfr/bv091262.html.
• BVerfGE 91, 276, Erişim tarihi Şubat 7, 2023, https://www.servat.unibe.ch/Dfr/bv091276.html.
• Cremer, Hendrik. “Warum die AfD verboten werden könnte.” Deutsche Institut für Menschenrechte (DIMF), Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.institut-fuer-menschenrechte.de/publikationen/detail/warum-die-afd-verboten-werden-koennte.
• Gesetz über das Bundesverfassungsgericht (Bundesverfassungsgerichtsgesetz - BVerfGG), https://www.gesetze-im-internet.de/bverfgg/BJNR002430951.html.
• Gesetz über die politischen Parteien (PartG), Erişim tarihi Ocak 1, 2023, https://www.gesetze-im-internet.de/partg/.
• Grüne wollen AfD-Verbot prüfen – CDU dagegen, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.zdf.de/nachrichten/politik/reichsbuerger-afd-verbot-cdu-gruene-100.html.
• Höchste Zeit: Wanderwitz fordert AfD-Verbot - trotz hoher Hürden, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.fr.de/politik/afd-partei-verbot-ostbeauftrager-marco-wanderwitz-umfrage-hoch-92342570.html.
• Erişim tarihi Haziran 17, 2023, http://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xav?startbk=Bundesanzeiger_BGBl&jumpTo=bgbl183s1481.pdf.
• Erişim tarihi Haziran 17, 2023, http://www.bgbl.de/xaver/bgbl/start.xav?startbk=Bundesanzeiger_BGBl&jumpTo=bgbl183s1577.pdf, Erişim tarihi Mayıs 31, 2023, https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/pressemitteilungen/DE/2019/07/antrag-ausschluss-npd-parteienfinanz.html.
• Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.bundestag.de/parlament/wahlen/ergebnisse_seit1949-244692. Umfragetrend setzt sich fort: AfD überholt SPD – und ist nun zweitstärkste Kraft, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.rnd.de/politik/umfrage-afd-ueberholt-spd-und-ist-nun-zweitstaerkste-kraft-3LLG73Y4BJF7PL7D2UL3N2X7NQ.html.
• Verfassungsschutzbericht 2021, Erişim tarihi Haziran 17, 2023, https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/themen/sicherheit/vsb-2021-gesamt.pdf?__blob=publicationFile&v=6.