Havacılık sektörü büyük yatırımlar
gerektiren, buna karşın kârlılığı küresel ölçekte yüzde 10’lara erişmeyen ve
her türlü ekonomik/siyasi istikrarsızlıktan kolaylıkla etkilenebilen sektördür.
İşletmeler, bu koşullar altında rekabet ederken, aynı zamanda sürekli gelişen
teknolojiye ayak uydurmak ve yeni yatırımlar yaparak büyümek zorundadırlar.
Havayolu işletmelerinin en önemli maliyet kalemlerini personel giderleri, uçak
ve yakıt bedelleri oluşturmaktadır. İşletmeler açısından finansal olanaklarının
önemli bir kısmının uçak sahipliğine ayrılması rasyonel değildir. Havayolu
şirketleri operasyonlarının temel ve en yüksek maliyetli unsuru olan uçakları,
farklı biçimlerdeki leasing alternatifleri aracılığıyla operasyonlarına
katmaktadırlar.
Leasing, işletmeler için alınmak
istenilen eşya, araç ve makinenin leasing firması tarafından satın alınarak,
ihtiyacı olan işletmeye kiralanmasını kapsayan bir sözleşme olup, genellikle
yüksek maliyet içeren duran varlıklar için başvurulan bir finansman yoludur.
Leasingin öne çıkan iki türü finansal ve operasyonel leasing olup havayolu
işletmeleri açısından finansal leasing görece daha çok tercih edilen bir
yöntemdir. Havayolu işletmesi finansal leasing aracılığıyla kiraladığı uçağı
ekonomik ömrünün uzun bir bölümünde kira karşılığı kullanabildiği gibi,
sözleşme sonrasında, sözleşme koşullarına göre bedelsiz veya nominal bedeli
üzerinde söz konusu uçağa sahip olabilmektedir.
Havayolu şirketleri filolarının
önemli bölümü farklı leasing yöntemleriyle edinilmiş uçaklardan oluşmaktadır.
Örneğin, Türk Hava Yolları’nın filosunda 330 adet uçağı bulunmaktadır fakat bu
uçaklardan sadece 37 tanesi kendisine aittir. Geri kalan 207 uçağı finansal
leasing, 86 uçağı ise operasyonel leasing ya da wet-lease yöntemi ile filosuna
katmıştır.
Bu çalışmada Türkiye’de faaliyet
gösteren THY, Pegasus, Atlas Global ve Corendon gibi havayollarının filo yapısı
incelenmiş ve uyguladıkları finansal yöntemlerle ilgili analizlerde
bulunulmuştur. Araştırma yöntemi olarak veri analizi uygulanmıştır.
Araştırmanın sonunda, uçak alımlarında şirketlerin finansal durumlarına ve
büyüklüğüne göre kullandıkları leasing yöntemlerinin farklılık gösterdiği
görülmüştür. Büyük şirketlerin daha çok uzun vadeli olan finansal leasing
yöntemini, küçük işletmelerin ise daha çok operasyonel leasing yöntemini tercih
ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu yöntemlerin diğer ikame yöntemlere kıyasla
maliyet açısından daha avantajlı olduğu görülmüştür.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Makaleler |
Authors | |
Publication Date | January 30, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Volume: 6 Issue: 1 |