ANEMIA IN AN ANCIENT PERIOD SKELETON: A STUDY ON AKGÜNEY POPULATION

Year 2017, Volume: 4 Issue: 11, 85 - 94, 01.11.2017

Asuman Çırak Mustafa Tolga Çırak

Abstract

Anemia is the hemoglobin, which is present in the blood cells and causes these cells to become red, to be below the amount that should be able to stand by age and sex. Today, the detection of anemia is easy with biochemical analysis, but in ancient population, anemia is detected by tissue disorders observed in skull bones. These are also understood by the detection of porotic hyperostosis and cribra orbitalian. Porotic hyperostosis is a perforated and spongiform structure of the parietal, occipital and frontal bones of the skull. Cribra orbitalia are similar structures in orbit ceilings. Since anemia is related to genetic structure, nutrition and health, it is of interest in studies related to ancient populations. In this study, porotic hyperostosis and cribra orbitalia lesions are investigated on skeletal remains belonging to 130 individuals recovered from the Akguney Necropolis in Sinop province

Keywords

Anemia, Porotic Hyperostosis, Cribra Orbitalia, Akgüney Antique City

Antik Dönem İskeletlerinde Anemi : Akgüney Toplumu Üzerine Bir Çalışma

Abstract

Kansızlık, kan hücrelerimizin yapısında bulunan ve bu hücrelerin kırmızı olmasına sebep olan hemoglobinin yaş ve cinsiyete göre kanda bulunması gereken miktarın altında kalmasıdır. Günümüzde kansızlığın tespiti biyokimyasal analizlerle kolaylıkla yapılabilmektedir ancak antik toplumlarda kansızlık kafatası kemiklerinde gözlenen doku bozuklukları ile tespit edilmektedir. Bunlar da porotic hyperostosis ve cribra orbitalianın tespiti ile anlaşılmaktadır. Porotic hyperostosis kafatasının parietal, occipital ve frontal kemiklerinin üzerindeki delikli ve süngerimsi yapıdır. Cribra orbitalia ise orbit tavanlarındaki benzer yapılardır. Kansızlık genetik yapı, beslenme ve sağlıkla ilişkilendirildiğinden antik dönem toplumlarıyla ilgili çalışmalarda ilgi görmektedir. Bu çalışmada Sinop ili sınırlarında yer alan Akgüney Nekropolünden ele geçen 130 bireye ait iskelet kalıntıları üzerinde porotic hyperostosis ve cribra orbitalia lezyonları incelenmektedir

Keywords

Anemi, Porotic Hyperostosis, Cribra Orbitalia, Akgüney Antik

References

• ANGEL, JL. (1971), “Early Neolithic Skeletons from Çatalhöyük: Dempgraphy and Pathology”. Anatolian Studies, 21:77-99.
• ANGEL, JL., BISEL, SC., (1986), Health and Stress in An Early Bronze Age Population. CANBY UB (ed). Ancient Anatolia: Aspects of Change and Cultural Development, University of Wiskonsin Press; Madison: 12-30.
• BACKOFEN, W.(1987), “Paleodemography Early Bronze Age Cemetery of İkiztepe Samsun”. 5. Araştırma Sonuçları Toplantısı II: 175-182.
• BROTHWELL, DR. (1981), Digging up Bones. Oxford, Oxford University Press British Museum (Natural History).
• BÜYÜKKARAKAYA, A., ERDAL, YS. ÖZBEK, M. (2009), “Tepecik/Çiftlik İnsanlarının Antropolojik Açıdan Değerlendirilmesi”. 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı: 119-138.
• CARMEN, R., ROSENBLATT, DS. (2003), “Disorders of COBALAMİN AND FOLATE METABOLİSM”. Chapter 45, Blood, Principles and Practice of Hematology, Eds. Robert I. Handın, Samuel E. Lux ve Thomas P. Stossel, 2nd edition, Lippincitt Williams&Wilkins, Philedelphia, s. 1361-1397.
• ÇIRAK, MT. (2017). “Akgüney Geç Roma - Bizans Dönemi Toplumu Üzerine Paleodemografik Çalışma”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 10 (1), 249-264.
• ERDAL, ÖD., EROĞLU, S., ERDAL, YS., BÜYÜKKARAKAYA, A., (2003), “Şaşal/İzmir İskelet Topluluğunun Paleopatolojik ve Demografik Analizi”. 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 1-14.
• ERDAL, YS. (2000), “Eski Anadolu Toplumlarında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları”. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 43: 5-19.
• ERDAL, YS.(2009), “Bademağacı Erken Neolitik İnsanları”. 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 97-117.
• GÖZLÜK P., YILMAZ H., YİĞİT A., AÇIKKOL A., SEVİM, A. (2003), “Hakkari Erken Demir Çağı İskeletlerinin Paleoantropolojik Açıdan Değerlendirilmesi”. 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 31-40.
• GÜLEÇ, E., SAĞIR, M., ÖZER, İ., SATAR, Z. (2005), “2003 Yılı Börükçü Kazısı İskeletlerinin Paleoantropolojik İncelenmesi”. 20. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 167-172.
• KIPLE, F., ORNELAS, K.C. (Editors)(2000), The Cambridge World History of Food. Cambridge University Press.
• LEWIS, ME.,(2007), The Bioarchaeology of Children: Perspectives from Biological and Forensic Anthropology. Cambridge University Press, Cambridge.
• MAYS, S. (1998), The Archaeology of Human Bones. Routledge, London.
• ORTNER, DJ, PUTSCHAR, WGJ., (1985), Identification of Pathological Condition in Human Skeletal Remains. Washington and London: Smithsonlan institution Press.
• ORTNER, DJ.(2003), Identification of Pathological Conditions in Human Skeletal Remains (2nd edition).
• ÖZBEK M. (2000), “Öküzini İnsanlarının Antropolojik Analizi”. 15. Arkeometri Sonuçları Toplantısı 127-144.
• ÖZBEK, M. (1993), “Aşıklı Höyük Neolitik Çağ İnsanları”. 8. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 201-212. ÖZBEK, M. (2005), “Körtik Tepe’de İnsan Sağlığı”. 20. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 41- 52.
• Özbek, M.(1988), “Çayönü İnsanları Ve Sağlık Sorunları”. 4. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 121-152. ROBERTS, C., MANCHESTER, K. (2007), The Archaeology of Disease Third Edition. Cornel University Press Ithaca, Newyork.
• SEVİM, A. (1998), “Eski Anadolu Toplumlarında Gözlenen Bir Paleopatolojik Doku Bozukluğu: Porotic Hyperostosis”, Antropoloji, 13: 229-244.
• SEVİM, A. (2006) “Paleoanthropologic Analysis of the Human Skeletal Remains From The Yüceören Necropololis”, YÜCEÖREN (ed. Yücel Şenyurt-Atakan Akçay-Yalçın Kamış), Gazi Üniversitesi ARÇED, Mert Basın yayın Sn. Tic. Ltd.Şti. ANKARA.
• SEVİM, A., GÖZLÜK KIRMIZIOĞLU, P., YİĞİT, A., ÖZDEMİR, S., DURGUNLU, Ö. (2007), “Erzurum/Güllüdere İskeletlerinin Paleoantropolojik Açıdan Değerlendirilmesi”. 22. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, sf. 141-160.
• SEVİM, A., GÜNAY, I., SATAR Z., (2005), “Mersin Kız Kalesi İskeletlerinin Paleoantropolojik Açıdan İncelenmesi”. 20. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 67-78.
• SEVİM, A., PEHLEVAN C., AÇIKKOL A., YILMAZ H., GÜLEÇ, E.,(2002), “Karagündüz Erken Demir Çağı İskeletleri”. 17. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 37-48.
• SEVİM, A., A. AÇIKKOL, H. YILMAZ (2004), “Çavlum İskeletlerinin Plaoeantropolojik Analizi”, I. Uluslararası Dünden Bugüne Eskişehir Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi Yayınları; No:1631.
• STUART-MACADAM, P.,KENT, S. (1992), Diet, Demography and Disease: Changing Perspectives on Anemia. New York. Aidine de Gruyter.
• SULLIVAN, A.( 2005), “Prevalence and etiology of acquired anemia in Medieval York, England”. American Journal of Physical Anthropology, 128: 252- 272.
• ÜSTÜNDAĞ, H., (2009), “Kuşadası Kadıkalesi/Anaia Kazısında Bulunan İnsan İskelet Kalıntıları”. 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 209-228.
• YURDAKÖK, K., İNCE, OT. (2009), “Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisini Önleme Yaklaşımları”. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52: 224- 23110/2017