AS PATRONS OF LEARNING DELHI-TURKISH SULTANS

Year 2017, Volume: 4 Issue: 11, 160 - 175, 01.11.2017

Haluk Kortel

Abstract

India is one of the countries in which Turks have established great states throughout their history. Besides The Kushans and Hephthalites Aq-huns in pre-Islamic era, Ghaznavids in Islamic period, Delhi Turkish Sultans, Malwa Khaljis, Qutbshahis, Adilshahis and Baburids Mughal Empire are the Turkic states that are ruling in this geography. The Islamic conquests in India, which started with the conquest of Sind in the time of the Umayyads, did not make any significant progress during the Abbasids era. The Muslim Turks' entry into India with their full weight was on the seventeen expeditions of Sultan Gazneli Mahmud. These expeditions have laid the groundwork for the spread of Islam in India and have laid the foundations of the Turkish sovereignty, which will last for centuries in the region. The Muslim domination of the Ghaznavids in Punjab enabled the region to meet Islamic-Persian and Turkish culture before long. Ghorids, the inheritors of the Ghaznavids, from the second half of the century, the conquest of northern India led to the emergence of Muslim-Indian society in a true sense. In this dynasty, the brothers Giyāsuddin Muhammad and Shihābuddin Muizzuddin Muhammad invited poets, writers, sheikhs, and sufis, especially scholars, to their palaces and found them in benevolence and built madrasa, hankah, rebates and hospitals for them. The Delhi Sultanate has a special place in the history of India, continuing to expand the Ghazni and Ghorid conquest politics. Because they gathered all of India under Muslim ruling for the first time and guarded India from Mongol invasion. Delhi Turkish Sultans, however, owe their fame to world history not only to victory and conquest but also to the support given by science, culture and education. In this article we will examine the services of the Delhi Turkish Sultans to protect scholars and to develop science in this way

Keywords

Delhi Sultanate, Medieval India, Patronage of Learning, History of India

Bilimin Koruyucuları Olarak Delhi-Türk Sultanları 1206-1414

Abstract

Türklerin tarihleri boyunca büyük devletler kurdukları ülkelerden biri de Hindistan’dır. İslâmiyet öncesi devirde Kuşanlar, Akhunlar yanında İslâmî dönemde Gazneliler, Delhi Türk Sultanları, Mâlve Halaçları, Kutubşâhîler, Adilşâhlar ve Babürlüler bu coğrafyada hüküm süren başlıca Türk devletleridir. Emevîler zamanında Sind’in fethiyle başlayan Hindistan’daki İslam fetihleri, Abbasiler devrinde önemli bir aşama kaydetmemişti. Müslüman Türkler’in Hindistan içlerine bütün ağırlıklarıyla girmeleri ise Sultan Gazneli Mahmud’un on yedi seferiyle oldu. Bu seferler, Hindistan’da İslâmiyet’in yayılmasına zemin hazırlamış ve bölgede yüzyıllarca sürecek Türk hâkimiyetinin temellerini atmıştır. Gazneliler’in Pencap’ta kurdukları Müslüman hâkimiyeti, bölgenin çok geçmeden İslâm-Fars ve Türk kültürü ile tanışmasını sağladı. Gazneliler’in bölgedeki mirasçıları olan Gurlular’ın XII. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren kuzey Hindistan’ı fethetmeleri, gerçek anlamda Müslüman-Hint toplumunun ortaya çıkmasını sağladı. Bu hanedandan Gıyâseddin Muhammed ve Şihâbeddin Muizzeddin Muhammed kardeşler başta bilim adamları olmak üzere şair, edebiyatçı, şeyh ve sûfîleri saraylarına davet ve himaye etmişler, ihsanlarda bulunup onlar için medrese, hankah, ribât ve hastaneler yaptırmışlardır. Gazneli ve Gurlu fetih siyasetini genişleterek devam ettiren Delhi Sultanlığı’nın Hindistan tarihinde özel bir yeri bulunmaktadır. Çünkü onlar, bütün Hindistan’ı ilk kez Müslüman idaresi altında topladılar ve Hindistan’ı Moğol istilâsından korudular. Bununla birlikte Delhi Sultanları, dünya tarihindeki şöhretlerini yalnız zafer ve fetihlere değil bilim, kültür ve eğitime verdikleri desteğe de borçludurlar. Çalışmamızda Delhi Türk Sultanlarının bilginleri himaye etmeleri ve bu yolla bilimin gelişmesine hizmetlerini inceleyeceğiz

Keywords

Delhi Sultanlığı, Ortaçağlarda Hindistan, Bilimin Himayesi

References

• Afîf, Şems-i Sirâc, Târîh-i Fîrûzşâhî, (nşr. Mevlevî Vilâyet Hüseyin), Kalküta 1891. Ahmad, Muhammad Aziz, Political History and Institutions of the Early Turkish Empire of Delhi (1206-1290 A.D.), Lahore 1949.
• Âlim b. Alâ Enderpetî (İndrapatî), Fetâva’t-Tatarhâniyye, (nşr. Şebbîr Ahmed el-Kasımî), Muradâbâd 1431/2010.
• Ansari, A. S. Bazmee, “İltutmış”, DİA. (Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi), XXII. Avfî, Sedîdüddîn Muhammed, Lübâbü’l-elbâb, (nşr. E. G. Browne-Mirza Muhammed Kazvînî), Leyden 1906.
• ______, Cevâmiu’l-hikâyât ve levamiü’r-rivâyât, (nşr. Muhammed Takî Bahâr), Tahran 1324 hş.
• Aynülmülk Mültânî, Abdullah Muhammed Şeref İbn Mâhrû, İnşâ-yı Mâhrû, (nşr. Şeyh Abdürreşid) Lahor 1965.
• Banerjee, Jamini Mohan, History of Firuz Shah Tughluq, Delhi 1967.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Hindistan Tarihi, Ankara 1987, I.
• Bedr-i Çâç (Bedreddîn Çâçî), Kasâ’id-i Bedr-i Çâç, Leknev 1294/1877.
• Berenî, Ziyâeddîn, Târîh-i Fîrûzşâhî, (nşr. Seyyid Ahmed Hân), Osnabrück 1981.
• Cunningham, Alexander, Four Reports Made During the Years 1862-65, Simla 1871, II.
• Cûzcânî, Ebû Ömer Minhaceddîn Osman b. Sirâceddîn, Tabakāt-ı Nâsırî yâ Târîh-i İrân ve İslâm, (nşr. Abdülhay Habîbî), Tahran 1984, I.
• Dihlevî, Abdülhak Muhaddis, Ahbârü’l-ahyâr fî esrâri’l-ebrâr, (nşr. Alîm Eşref Hân), Tahran 1383 hş.
• Emîr Hüsrev Dihlevî, Kırânü’-sa’deyn, (nşr. Mevlevî Muhammed İsmail-Seyyid Hasan Berenî), Aligarh 1337/1918.
• ______, Miftâhu’l-fütûh, (nşr. Şeyh Abdürreşîd), Aligarh 1954.
• ______, Hazainü’l-fütûh, (Mevlevî Seyyid Muînülhak), Aligarh 1927.
• ______, Deval Rani ve Hızır Han, (nşr. Muhammed Vefâ Bakayef), Duşanbe 1975.
• ______, Nuh Sipihr, (nşr. Muhammed Vâhid Mîrzâ), Kalküta 1950.
• ______, Mesnevî-i Tuğluknâme, (nşr. Seyyid Hâşimî Ferîdâbâdî), Evrengâbâd 1933.
• Fahr-i Müdebbir, Şecere-i Ensâb (Târîh-i Fahreddîn Mübârekşâh), (ed. E. Denison Ross), London 1927.
• _______, Âdâbü’l-harb ve’ş-şecâ’a, (nşr. Ahmed Süheylî Hânsârî), Tahran 1346 hş./ 1967.
• Firişte, Muhammed Kāsım Hindûşâh Esterâbâdî, Târîh-i Firişte, Leknev 1864, I.
• Fîrûzşah b. Receb (Sultan), Fütûhât-ı Fîrûzşâhî, (nşr. Şeyh Abdürreşîd), Aligarh 1954, (İng. trc. N. B. Roy), “The Victories of Sultan Fīrūz Shah of Tughluq Dynasty”, Islamic Culture, XV/4, Hyderabad 1941, s. 449-464.
• Husain, Agha Mahdi, The Rise and Fall of Muhammad bin Tughluq, Bristol 1938. Ikram, S. M., History of Muslim Civilization in India and Pakistan, A Political and Cultural History, Lahore 1989.
• International Dictionary of Historical Places, Asia and Oceania, (ed. Paul Schellinger-Robert M. Salkin), New York 1996, V.
• İbn Battûta, İbn Battûta Seyahatnâmesi, (trc. M. Sait Aykut), İstanbul 2000, II.
• İbn Fazlullah el-Ömerî, Mesâlikü’l-Ebsâr fî Memâliki’l-Emsâr (Hindistan ile ilgili kısımlar), (nşr. O.Spies), Islâmic Geography, CXXII, Texts and Studies on the Historical Geography and Topography of India and South East Asia, vol. II (toplayan ve yeniden yayımlayan Fuad Sezgin), Frankfurt-Main 1993, (İng. trc. M. Zaki), Arab Accounts of India (During the Fourteenth Century), Delhi 1981.
• Keay, F. E., A History of Education in India and Pakistan, Calcutta 1959.
• Khan, Yusuf Husain, “The Educational System in Medieval India”, Islamic Culture, XXX, Sy. 2, Hyderabad 1956, s. 106-125.
• Koca, Ferhat, “Fetâva’t-Tatarhâniyye”, DİA., XII.
• Konukçu, Enver, “Muhammed Kalaç’ın Bihar ve Bengal Fetihleri”, Atatürk Üniversitesi FenEdebiyat Fak. Araştırma Dergisi, Ord. Prof. Dr. A. Zeki Velidi Togan Özel Sayısı, Sy. 13
• Erzurum 1985, s. 285-292.
• ______, “Aynülmülk Mültânî”, DİA., IV, 282-283.
• Kortel, S. Haluk, Delhi Sultanlığı’nda Teşkilât (1206-1414), Ankara 2006. Orhan F. Köprülü, “Fîrûzşah Tuğluk”, DİA., XIII.
• Lal, Kishori Saran, History of the Khaljis A.D. 1290-1320, Calcutta 1967. ______, Twilight of the Sultanate, Bombay 1963.
• Law, Narendra Nath, Promotion of Learning in India During Muhammadan Rule, London 1916.
• Marshal, John, “The Monuments of Muslim India”, The Cambridge History of India: Turks and Afghans, (ed. Wolseley Haig), Delhi 1958, III, 568- 640.
• Merçil, Erdoğan, “Emir Hüsrev-i Dihlevî”, Türk Kültürü Araştırmaları, XVI/1-2, Ankara 1977-78, s. 185-193.
• Mîr Hord, Muhammed b. Mübârek Kirmânî, Siyerü’l-evliyâ fî muhabbeti’l-Hak Celle ve Alâ, taşbsm. Delhi 1302/1885.
• Mirza, Mohammad Wahid, The Life and Works of Amir Khusrau, Calcutta 1935.
• Mobasher, Anilla, “Revisiting the Delhi Sultans in the Light of Their Patronage Towards Learning and Education”, Journal of the Research Society of Pakistan, L, Sy. 2 (JulyDecember), Lahore 2013, s. 103-137.
• Nizâmeddîn Ahmed Herevî, Tabakāt-ı Ekberî, Leknev 1875, I; (İng. trc. Brajendranath De), The Tabaqāt-i Akbarī of Khwājah Nizāmuddīn Ahmad (A History of India from the Early Musalman Invasions to the Thirty-Sixth Year of the reign of Akbar), Calcutta 1927, I.
• Nizami, Khaliq Ahmad, Some Aspects of Religion and Politics In India during the Thirteenth Century, Aligarh 1961.
• ______, “Sultan Muhammad bin Tughluq (1324-51)”, Comprehensive History of India, The Delhi Sultanat (1206-1526), (ed. M. Habib-K. A. Nizami), New Delhi 1982, V.
• Özcan, Azmi, “Nizâmeddin Evliyâ”, DİA., XXXIII Page, J. A., Guide to the Qutb, Delhi, Calcutta 1927.
• Qureshi, Ishtiaq Husain, The Administration of the Sultanate of Delhi, Lahore 1942.
• Saksena, Banarsi Prasad, “Firuz Shah Tughluq”, Comprehensive History of India, The Delhi Sultanat (1206-1526), (ed. M. Habib-K. A. Nizami), New Delhi 1982, V.
• Siddiqui, Iqtidar Husain, “Science of Medicine and Hospitals in India during the Delhi Sultanate Period”, Indian Historical Review, 39/1, New Delhi 2012, s. 11-16.
• Stephen, Carr, The Archaeology and Monumental Remains of Delhi, New Delhi tarihsiz. Storey, C. A., Persian Literature: A Bio-Bibliographical Survey, I/2, Fasc. 3, History of India, London 1939.
• Syed, M. Hafız, “Hadrat Nizamuddin Auliya”, Islamic Culture, XXXIV, Sy. 4, Hyderabad 1960, s. 264-269.
• Trivedi, Madyu, “Female Performing Artistes in North India: A Survey”, (ed. Ahsan Jan Kaisar-Som Prakash Verma), Art and Culture: Painting and Perspective, New Delhi 2002, II. Türkmen, Erkan, Emîr Hüsrev-i Dihlevî’nin Hayatı, Eserleri ve Edebî Şahsiyeti, Ankara 1988.
• Üçok, Bahriye, İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar, Ankara 1965. Welch, Anthony, “The Shrine of the Holy Footprint in Delhi”, Muqarnas, Leiden 1997, XIV, 166-178.
• ______, “A Medieval Center of Learning in India: The Hauz Khas Madrasa in Delhi”, Muqarnas, Leiden 1996, XIII, 165-190. Yazıcı, Tahsin, “Avfî”, DİA., IV.