MOBBİNG VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK İLİŞKİSİ: BİR META ANALİZ

Year 2020, Volume: 7 Issue: 6, 368 - 380, 25.06.2020

Haydar Hoşgör

Abstract

Bu çalışmanın amacı mobbing ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi meta analitik bir bakış açısıyla incelemektir. Konuyla ilgili on yıllık süreçte (2008-2017) gerçekleştirilen taramada, dâhil edilme kriterlerine uygun 20 çalışma meta analiz yöntemiyle incelenmiştir. Verilerin analizinde Comprehensive Meta Analysis programı kullanılmıştır. Meta analize dâhil edilen yayınların %50’si makalelerden (n: 10), diğer yarısı ise tezlerden (n: 10) oluşmaktadır. Çalışmaların örneklem grubunu büyük oranda Marmara Bölgesindeki (%40) sağlık (%30) ve eğitim (%30) sektörlerinde çalışan kamu personeli (%65) oluşturmaktadır. Çalışmalar kapsamındaki toplam örneklem sayısı 4600’dür. Elde edilen meta analiz bulguları; rastsal etki modeline göre mobbing ile örgütsel bağlılık arasında istatistiksel olarak anlamlı, negatif yönde ve zayıf bir ilişkiyi(r: -0,179) ortaya koymaktadır. Bir diğer ifadeyle işgörenlerin mobbinge maruz kalma düzeyleri arttıkça, kurumsal aidiyet duygularının azaldığı belirlenmiştir. Bu bağlamda işgörenlerin kurumsal bağlılık düzeylerini iyileştirmek için mobbingi engelleyici etkili kurumsal politikaların uygulamaya konulması önerilebilir.

Keywords

Mobbing, Psikolojik Terör, Örgütsel Aidiyet, Meta Analiz

Supporting Institution

Yok

Project Number

Yok

Thanks

Yok

References

• * Meta Analizde Kullanılan Çalışmalar
• Adoric, V. C., Kvartuc, T. (2007). Effects of mobbing on justice beliefs and adjustment. European Psychologist, 12(4), 261-271.
• Alpaslan, K., Aydoğdu, A. (2018). Yiyecek içecek işletmelerinde mobbing uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Özel Sayı (3), 298-311.
• *Aras, A. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan müzik öğretmenlerinin mobbing (yıldırma) yaşama düzeyleri, örgütsel bağlılık ve iş doyumları arasındaki ilişkiler (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Atman, Ü. (2012). İşyerinde psikolojik terör: Mobbing. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 3(1), 157-174.
• Baltacı, A. (2018). Psikolojik yıldırma ve örgütsel bağlılık ilişkisinde önyargının aracılık rolü. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 141-161.
• Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, (59), 125-139.
• *Bedük, A., Yıldız, E. (2016). Mobbing (psikolojik şiddet) ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Hastane çalışanlarına yönelik bir uygulama. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31): 77-87.
• Bedük, A., Ata, N. (2019). Mobbing ile örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma: Belediye otobüs şoförleri örneği. Journal of International Social Research, 12(62), 1182-1193.
• Carnero, M. A., Martínez, B., Snchez-Mangas, R. (2010). Mobbing and its determinants: The case of Spain. Applied Economics, 42(29), 3777-3787.
• Çamcı, O., Kutlu, Y. (2011). Kocaeli’nde sağlık çalışanlarına yönelik işyeri şiddetinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(1), 9-16.
• *Demirgil, A. (2008). İşletmelerde mobbing uygulamaları ile örgütsel bağlılık ilişkisinin incelenmesine yönelik bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, S., Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (29), 37-61.
• Duffy, M., Sperry, L. (2007). Workplace mobbing: Individual and family health consequences. The Family Journal, 15(4), 398-404.
• Dumitru, A. R., Burtaverde, V., Mihaila, T. (2015). Exploring turnover, bullying at work and organizational commitment in the communication field. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 6(4), 66-78.
• Durna, U., Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• *Ekinci, Ö., Yıldırım, A. (2015). Ortaöğretim okullarında yıldırmam(mobbing) davranışları ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 509-528.
• Ellis, P. (2010). The essential guide to effect sizes: Statistical power, meta-analysis, an the interpretation of research results. Cambridge University Press, New York, ISBN: 9780521194235.
• *Engin, G. (2012). Mobbing (duygusal taciz)’in işten ayrılma ve örgütsel bağlılığa olan etkisi: Konu ile ilgili bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Ertan, E., Genç, K. Y. (2018). Bir sosyal travma kaynağı olarak psikolojik şiddet (mobbing). Şiddet ve Sosyal Travmalar Uluslararası Kongresi, Samsun, 26-28 Nisan.
• Gedik, A., Üstüner, M. (2017). Eğitim örgütlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu ilişkisi: Bir meta analiz çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 41-57.
• Ghorbannezhad, M., Fallahmorad, A. (2017). The relationship between mobbing and organizational commitment in workplace: In case of Loshan power plant. Journal of Biochemistry Technology, Special Issue (2): 24-33.
• Hallberg L. R. M., Strandmark, M. (2006). Health consequences of workplace bullying: Experince from the perspective of employees in the public service sector. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 1, 109-119.
• Heinemann, P. (1972). Mobbing-group violence by children and adults. Naturoch Kultur, Stockholm.
• *Hiçkorkmaz, Ş. (2016). Mobbing algısının örgütsel bağlılık düzeyi üzerindeki etkisi (İzmit kamu çalışanları örneği) (Yüksek lisans tezi). Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
• İlhan, Ü. (2010). İşyerinde psikolojik tacizin (mobbing) tarihsel arka planı ve Türk hukuk sisteminde yeri. Ege Akademik Bakış, 10(4): 1175-1186.
• *Karahan, A., Yılmaz, H. (2014). Mobbing ve örgütsel bağlılık ilişkisine yönelik bir çalışma. Journal of Yasar University, 9(33), 5692-5715.
• Karcıoğlu, F., Çelik, Ü. H. (2012). Mobbing (yıldırma) ve örgütsel bağlılığa etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 59-75.
• *Kızıloğlu, E., Bedük, A. (2015). The effect of civil servants’ mobbing perception on organizational commitment: a practice in special provincial administration of Erzurum. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(4), 144-149.
• *Koç, E. (2017). Hacettepe Üniversitesi’nde çalışan araştırma görevlilerinin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordanması. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Körükçü, Ö., Yıldırım, N., Kukulu, K. (2014). Hemşirelikte önemli bir sorun: Zorbalık (bullying). Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 126-129. Lau, J., Ioannidis, J. P. A., Terrin, N., Schmid, C. H., Olkin, I. (2006). Evidence based medicine: The case of the misleading funnel plot. British Medical Journal, 333(7568), 597-6000.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Meyer, J. P., Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Nacar, D., Demirtaş, Z. (2017). Lise öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9), 547-558.
• *Naktiyok, A., Polat, F. (2016). Çalışanların psikolojik taciz algısının örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1), 1-17.
• *O. Aras, E. (2017). Mobbing, örgütsel bağlılık ve iş tatmininin işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: bir tekstil firması örneği. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Onbaş, N. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim örgütlerinde duygusal şiddete ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Öcel, H. (2011). İşyeri zorbalığı ve fiziksel rahatsızlık belirtileri: Adil dünya inancının düzenleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 26(68), 76-86.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 113-130.
• Palamutçuoğlu, B. T., Çavuşoğlu, S., Terzi Palamutçuoğlu, A. (2016). Örgütsel adalet ile iş tatmini arasındaki ilişkiye meta analitik (meta analitical) bir yaklaşım. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 203-216.
• Palaz, S., Özkan, S., Necla, S., Fehim, G., Şahin, N., Akkurt, Ö. (2008). İş yerinde psikolojik taciz (mobbing) davranışları üzerine bir araştırma: Bandırma örneği. ISGUC-The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 10(4), 41-58.
• Qureshi, M. I., Iftikhar, M., Janjua, S. Y., Zaman, K., Raja, U. M., Javed, Y. (2015). Empirical investigation of mobbing, stress and employees’ behavior at workplace: Quantitatively refining a qualitative model. Quality & Quantity, 49(1), 93-113.
• Rehman, F., Javed, F., Khan, A., Nawaz, T., Hyder, S. (2015). Determining the effects of mobbing on organizational commitment: A case of educational sector in Pakistan. Journal of Education and Practice, 6(22), 101-105.
• Samırkaş, M., Çalışkan, O. (2011). Örgütlerde işyeri terörü: Yıldırma kavramı ve önleme çabaları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 27-37.
• Shallcross, L., Sheehan, M., Ramsay, S. (2008). Workplace mobbing: Experiences in the public sector. Workplace Mobbing: Experiences in the Public Sector, 13(2), 56-70.
• Sökmen, A., Mete, E. S. (2016). Bezdirinin iş performansı, iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: Ankara’da bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 271-295.
• Steers, R. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22, 46-56.
• Suliman, A. M. T. (2002). Is it really a mediating construct? The mediating role of organizational commitment in work climate-performance relationship. Journal of Management Development, 21(3), 170-183.
• *Şener, O. (2013). Genel kamu liselerinde psikolojik yıldırma ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 47-64.
• *Taşar, P. (2017). Örgütsel bağlılığın mobbing algılama üzerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• *Taştan, T. (2017). Hemşirelikte mobbing yaşama durumunun kurumsal bağlılık ve kurumsal güvene etkisi. (Yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs üniversitesi, Samsun.
• Tatar, Z. B., Yüksel, Ş. (2019). Mobbing at workplace–psychological trauma and documentation of psychiatric symptoms. Archives of Neuropsychiatry, 56, 57-62.
• *Tengilimoğlu, D., Mansur, F. A. (2009). İşletmelerde uygulanan mobbingin (psikolojik şiddet) örgütsel bağlılığa etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1(3), 69-84.
• Tetik, S. (2010). Mobbing kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,12(18), 81-89.
• Thomson, C. (1997). Workplace bullying: Finding some answers. Adelaide: Working Women’s Centre of S.A. Inc.
• Tınaz, P. (2006). Mobbing: İşyerinde psikolojik taciz. Çalışma ve Toplum, 3, 11-22.
• *Tutar, H. N. G. (2017). İşyerinde yıldırma davranışlarının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi: örgütsel bağlılık ve örgütsel sessizliğin aracılık rolü. (Yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/?kelime=bağlılık (Erişim: 05.11.2019).
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/?kelime=bezdiri (Erişim: 04.11.2019).
• *Ünal, Ö. F., Karaoğul, Z. (2013). Psikolojik şiddetin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Büro sekreterleri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Büro Yönetimi Özel Sayısı): 175-192.
• *Üstün, E. (2014). Spor eğitimi veren yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanlarının mobbing algı düzeyleri. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Vural, M., Peker, A. T. (2018). Effect of the mobbing perceptions of physical education and sports teachers on the organizational commitment levels. Universal Journal of Educational Research, 6(12), 2841-2845.
• *Yıldız, G., Akbolat, M., Işık, O. (2013). Psikolojik taciz ve örgütsel bağlılık: sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 85-117.
• Yousef, D. A. (2016). Organizational commitment, job satisfaction and attitudes toward organizational change: A study in the local government. International Journal of Public Administration, 40(1), 77-88.
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 445-458.
• *Yüksel, M., Tunçsiper, B. (2011). The relationship between mobbing and organizational commitment in workplace. International Review of Management and Marketing, 1(3), 54-64.